Przedsiębiorcy prowadzący jednostkę handlu detalicznego, hurtowego lub jednostkę gastronomiczną, w których są oferowane produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych w postaci opakowań na napoje lub żywność, są zobowiązani do pobierania opłaty od użytkownika końcowego nabywającego tak zapakowaną żywność lub napoje albo same opakowania. Kwestie te reguluje ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej (Dz. U. z 2020 r. poz. 1903 ze zm.).
Zgodnie z wyjaśnieniami Ministerstwa Finansów (dalej: MF), opłata za opakowania na posiłki lub napoje na wynos - pobierana wraz z ceną sprzedaży za napój lub posiłek od konkretnego nabywcy, który zdecydował się na nabycie tego napoju lub posiłku w opakowaniu jednorazowym - stanowi element wynagrodzenia za dostarczony towar, zatem zwiększa podstawę opodatkowania VAT. Tym samym ww. opłata powinna zostać wliczona w cenę sprzedawanego produktu, a stawka VAT powinna odpowiadać stawce przewidzianej dla tego produktu, tj. napoju lub posiłku. Ponadto MF wskazało, iż pobrana opłata powinna być zaewidencjonowana w kasie rejestrującej wraz z ceną produktu (np. napoju) - nie istnieje zatem potrzeba, by wyodrębniać samą kwotę opłaty na paragonie.
Ponieważ wyjaśnienia te nie rozwiały wszystkich wątpliwości co do opodatkowania VAT ww. opłaty, dlatego zapytaliśmy MF, jak powinien być rozliczony VAT i jak powinna być zaewidencjonowana sprzedaż w kasie rejestrującej, gdy podatnik sprzedaje konsumentowi opakowanie jednorazowe osobno, w celu zapakowania niezjedzonego do końca posiłku, gdy pakowaniem zajmie się sam konsument.
W dniu 7 lutego 2024 r. MF udzieliło następującej odpowiedzi:
"(...) w przypadku gdy dochodzi do odrębnej dostawy opakowania, tj. niezależnie od nabycia posiłku lub napoju, konsument zakupuje dodatkowe opakowanie, wówczas należy uznać, że na gruncie podatku VAT mamy do czynienia z odrębną dostawą opodatkowaną według zasad właściwych dla nabywanego opakowania (stawka 23%).
Jednocześnie za odrębną dostawę opakowania nie należy uznawać sytuacji, w której klient korzystający z usługi restauracyjnej zabiera część spożywanego posiłku w nabytym w tym celu jednorazowym opakowaniu. Dostawa tego opakowania stanowi jednolite z usługą restauracyjną świadczenie, ściśle związane ze świadczeniem głównym.
W takim przypadku dostawa opakowania będzie opodatkowana według stawki właściwej dla świadczonej usługi.
Dla określenia skutków podatkowych sprzedaży opakowania należy każdorazowo dokonać analizy okoliczności związanych ze sprzedażą."