O ile od 1 marca 2024 r. wzrosną emerytury i renty?

Marzec każdego roku jest tym miesiącem, w którym osoby uprawnione do świadczeń emerytalno-rentowych z urzędu mają je podwyższane za sprawą corocznej waloryzacji, która obejmuje także dodatki do emerytur i rent. Kwota wzrostu świadczeń uzależniona jest od wysokości wskaźnika waloryzacji, który w 2024 r. ukształtował się na poziomie 112,12%.

Wzrost świadczeń

Określając zasady ustalania wysokości świadczeń emerytalno-rentowych, ustawodawca jednocześnie zagwarantował ich waloryzację, na zasadach określonych w art. 88 z uwzględnieniem art. 89 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2023 r. poz. 1251 ze zm.), zwanej ustawą emerytalną, tj.:

• przeprowadzaną corocznie od dnia 1 marca,
• obejmującą emerytury i renty, do których prawo powstało przed terminem waloryzacji, tj. przed 1 marca danego roku,
• polegającą na pomnożeniu kwoty świadczenia i podstawy jego wymiaru, w wysokości przysługującej ostatniego dnia lutego roku kalendarzowego, w którym przeprowadza się waloryzację, przez wskaźnik waloryzacji, stanowiący średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w poprzednim roku kalendarzowym (dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów albo ogółem, w zależności od tego, który okaże się wyższy) zwiększony o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym.

W 2024 r. wskaźnik waloryzacji emerytur i rent wyniósł 112,12% (Mon. Pol. z 2024 r. poz. 114), co oznacza, że zarówno same świadczenia, jak i podstawy ich wymiaru z dniem 1 marca 2024 r. wzrosną o 12,12% w stosunku do tych wartości obowiązujących na dzień 29 lutego 2024 r. (patrz Tabela 1).

Minimalne wysokości świadczeń

Waloryzacyjnemu zwiększeniu uległy również kwoty najniższej emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy i renty rodzinnej, określone w art. 85 ust. 1 i ust. 2 ustawy emerytalnej (patrz Tabela 2). Przykładowo najniższa emerytura od 1 marca 2024 r. wynosi 1.780,96 zł, a zatem o 192,52 zł więcej w stosunku do jej wartości obowiązującej przed tą datą, z tym zastrzeżeniem, że ma ona zastosowanie do emeryta, który spełni warunki określone m.in. w art. 87 ustawy emerytalnej, dotyczące:

• ukończenia wieku emerytalnego wynoszącego odpowiednio 60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn oraz
• legitymowania się okresem składkowym i nieskładkowym wynoszącym odpowiednio 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.

Podwyżka ta przekłada się odpowiednio na obliczane od tych wartości inne świadczenia (patrz tabela 2), w tym kwoty:

• najniższych rent z ubezpieczenia wypadkowego,
• gwarantowanych wysokości nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego i emerytury pomostowej,
• renty socjalnej.

Ponadto od 1 marca 2024 r., także za sprawą waloryzacji, uległy podwyższeniu kwoty dodatków do emerytur i rent, w tym dodatek:

• pielęgnacyjny (z 294,39 zł do 330,07 zł),
• dla sieroty zupełnej (z 553,30 zł do 620,36 zł),

a także kwoty:

• maksymalnych zmniejszeń, o których mowa w art. 104 ust. 8 ustawy emerytalnej oraz
• emerytur i rent wolnych od egzekucji i potrąceń, wskazanych w art. 141 ust. 1 ustawy emerytalnej.

Nie tylko z FUS

Waloryzacja, choć z reguły kojarzy się z podwyżką świadczeń z powszechnego systemu ubezpieczeń, obejmuje także inne świadczenia, w tym m.in.:

• emerytury i renty wypłacane przez KRUS i właściwe organy emerytalne (w przypadku świadczeń dla służb mundurowych),
• świadczenie przedemerytalne i gwarantowaną kwotę tego świadczenia (patrz tabela 2),
• świadczenie ratownicze dla strażaków ratowników OSP i ratowników górskich.

Podwyżka z urzędu

Jak co roku zmiana od 1 marca wysokości emerytur i rent oraz innych świadczeń w ramach waloryzacji następuje z urzędu, a jeżeli wypłata świadczenia była wstrzymana - po jej wznowieniu, z uwzględnieniem wszystkich kolejnych waloryzacji i waloryzacji dodatkowych przypadających w okresie wstrzymania wypłaty.

W sprawie waloryzacji emerytur i rent wydawane są decyzje, z tym zastrzeżeniem, że te sporządzone z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego mogą zamiast podpisu zawierać nadruk imienia i nazwiska wraz ze stanowiskiem służbowym osoby upoważnionej do ich wydania.