W związku z toczącym się konfliktem zbrojnym w Ukrainie w ciągu ostatnich dwóch lat do Polski przybyło wielu obywateli tego kraju. Obywatele Ukrainy, którzy wjechali na terytorium Polski w okresie od 24 lutego 2022 r., korzystają w Polsce z ochrony czasowej, pod warunkiem że nie korzystają z takiej ochrony na terenie innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej przyznanej z powodu działań wojennych prowadzonych na terytorium Ukrainy. Polski ustawodawca zdecydował się przedłużyć o 4 miesiące przepisy legalizujące ich pobyt.
Legalny pobyt do 30 czerwca 2024 r.
Na mocy przepisów ustawy o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wydłużono o 4 miesiące ważność dokumentów pobytowych Ukraińców.
W następstwie tej nowelizacji, zgodnie z art. 2 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, jeżeli obywatel Ukrainy przybył legalnie na terytorium RP w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. do dnia określonego w przepisach wydanych na podstawie art. 2 ust. 4 tej ustawy i deklaruje zamiar pozostania na terytorium Polski, jego pobyt na tym terytorium uznaje się za legalny do 30 czerwca 2024 r. Do określenia okresu pobytu uznawanego za legalny stosuje się art. 57 § 3 Kodeksu postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2023 r. poz. 775 ze zm.). Za legalny uznaje się także pobyt dziecka urodzonego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez matkę, w okresie dotyczącym matki. Ta sama zasada znajduje zastosowanie w odniesieniu do obywatela Ukrainy posiadającego Kartę Polaka, który opuścił Ukrainę w okresie od dnia 24 lutego 2022 r., a następnie przybył legalnie do Polski i zadeklarował pozostanie w tym kraju.
Nowelizacja ta podyktowana jest przedłużeniem do dnia 4 marca 2025 r. przez Radę Unii Europejskiej, decyzją wykonawczą 2023/2409 z dnia 19 października 2023 r., tymczasowej ochrony wprowadzonej decyzją wykonawczą Rady (UE) 2022/382 z dnia 4 marca 2022 r. stwierdzającą istnienie masowego napływu wysiedleńców z Ukrainy w rozumieniu art. 5 dyrektywy 2001/55/WE (...). Z uzasadnienia do nowelizacji wynika, że projektodawca planuje kolejne prace nad zmianami merytorycznymi oraz wydłużeniem terminu obowiązywania ustawy zgodnie z decyzją Rady Unii Europejskiej. Jednakże zmiana taka wymaga przeprowadzenia szerokich konsultacji m.in. z jednostkami samorządu terytorialnego, instytucjami publicznymi oraz organizacjami pozarządowymi. Zapowiedziano, że po ich przeprowadzeniu przygotowana zostanie kolejna nowelizacja, która to będzie spełniać wymogi decyzji Rady Europejskiej w zakresie terminu zapewnienia ochrony uchodźcom.
Regulacje w sprawie lekarzy i pielęgniarek
Na mocy nowelizacji dokonano przedłużenia do 28 miesięcy (licząc od dnia 24 lutego 2022 r.) okresu, w którym obywatelowi Ukrainy, który uzyskał kwalifikacje lekarza lub lekarza dentysty poza terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej, można udzielić zgody na wykonywanie zawodu lekarza albo zgody na wykonywanie zawodu lekarza dentysty oraz przyznać warunkowe prawo wykonywania tych zawodów. Na analogicznych zasadach przedłużeniu uległ okres, w którym obywatelowi Ukrainy, który uzyskał kwalifikacje pielęgniarki lub położnej poza terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej, można udzielić zgody na wykonywanie zawodu pielęgniarki albo położnej oraz przyznać warunkowe prawo wykonywania tych zawodów. Poza tym, ten sam termin ważności przewidziano dla okresu, w którym minister właściwy do spraw zdrowia może nadać numer odpowiadający numerowi prawa wykonywania zawodu na wniosek lekarza albo lekarza dentysty, który uzyskał zaświadczenie, o którym mowa w art. 9 ust. 7 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. z 2023 r. poz. 1516 ze zm.), i zgłosił zamiar udzielania świadczeń zdrowotnych obywatelom Ukrainy.
Uproszczone zasady zatrudniania
Wydłużenie legalności pobytu Ukraińców przekłada się na regulacje dotyczące ich zatrudniania. Przepisy dotyczące dostępu do rynku pracy na podstawie powiadomienia, o którym mowa w art. 22 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, nadal będą obowiązywały. Obywatel Ukrainy jest uprawniony do wykonywania pracy na terytorium RP w okresie pobytu zgodnego z obowiązującymi przepisami, w przypadku gdy:
1) jego pobyt w Polsce uznaje się za legalny na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy (...) lub
2) jest obywatelem Ukrainy przebywającym legalnie w Polsce
- jeżeli podmiot powierzający wykonywanie pracy powiadomi w terminie 14 dni od dnia podjęcia pracy przez obywatela Ukrainy powiatowy urząd pracy właściwy ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania podmiotu o powierzeniu wykonywania pracy temu obywatelowi, a praca jest powierzana w wymiarze czasu pracy nie niższym niż wskazany w powiadomieniu lub liczbie godzin nie mniejszej niż wskazana w powiadomieniu oraz za wynagrodzeniem nie niższym niż ustalone według stawki określonej w powiadomieniu, proporcjonalnie zwiększonym w przypadku podwyższenia wymiaru czasu pracy lub liczby godzin pracy.
Zgłoszenia dotyczącego zatrudnienia obywatela Ukrainy można dokonać wyłącznie on-line. Służy do tego portal praca.gov.pl, gdzie wypełnia się formularz "Powiadomienie o powierzeniu wykonywania pracy obywatelowi Ukrainy (PSZ-PPWPU)". Dla wykonania tej czynności konieczne jest założenie konta użytkownika na tym portalu oraz posiadanie profilu zaufanego.
Niedopełnienie tego obowiązku w terminie 14 dni oznacza, że pracodawca powierza pracę cudzoziemcowi nielegalnie.
|
Do 30 czerwca 2024 r. przedłużeniu uległ okres m.in.:
|
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 12.03.2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz. U. z 2024 r. poz. 167 ze zm.)