2.1. Przesłanki braku obowiązku sporządzenia deklaracji PIT-4R
W deklaracji PIT-4R płatnik wykazuje pobrane od podatnika należne zaliczki na podatek dochodowy, w tym np. z pracy na etacie, czy z umowy zlecenia zawartej z firmą. W przypadku gdy płatnik na podstawie obowiązujących przepisów ustawy o PIT nie miał obowiązku poboru zaliczek na podatek i ich nie pobierał, to nie sporządza i nie przekazuje urzędowi skarbowemu wskazanej deklaracji.
Tak wynika z pisma Ministerstwa Finansów udostępnionego naszemu Wydawnictwu 9 lutego 2024 r. Resort przypomniał, że podstawą braku obowiązku poboru zaliczek przez płatnika może być np. stosowanie ulgi dla młodych, otrzymane od podatnika oświadczenia o spełnianiu warunków do ulgi na powrót, ulgi dla rodzin 4+ lub ulgi dla pracujących seniorów, czy otrzymany wniosek o niepobieranie zaliczek na podatek w związku z przewidywaniem, że roczne dochody podatnika podlegające opodatkowaniu skalą podatkową nie przekroczą 30.000 zł.
2.2. Preferencje podatkowe dla samotnych rodziców
W informacji wydanej 9 lutego 2024 r. na zapytania dziennikarzy (ID informacji 578092), zamieszczonej na stronie https://eureka.mf.gov.pl, Ministerstwo Finansów odniosło się do problematyki preferencyjnego opodatkowania samotnych rodziców. Na pytanie, czy będzie ustawowa definicja "wspólnego wychowywania dziecka", gdyż jej brak rodzi liczne spory interpretacyjne, resort wyjaśnił: "(...) przepis art. 6 ust. 4f ustawy PIT jednoznacznie formułuje normę postępowania, zgodnie z którą na gruncie ustawy PIT rodzice, którzy sprawują naprzemienną opiekę są traktowani jak rodzice, którzy wspólnie wychowują dzieci, czyli wespół z drugim rodzicem. Wynika to z użytego w przepisie sformułowania »wspólnie (...), w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną«. (...) W konsekwencji, rodzice, którzy sprawują naprzemienną opiekę nad dzieckiem, nie obliczają podatku na zasadach przewidzianych dla osób samotnie wychowujących dzieci. Podmiotowo są wyłączeni z tej preferencji".
Natomiast na pytanie, co oznacza określenie "bez jakiegokolwiek udziału drugiego rodzica w procesie wychowawczym" często używane przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, resort odpowiedział, że: "Sformułowanie »samotnie bez udziału drugiego rodzica« jest zaczerpnięte z orzecznictwa, w tym wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 12 kwietnia 2011 r. sygn. akt SK 62.08 wydanego w sprawie dotyczącej zbadania zgodności z Konstytucją RP przepisów dotyczących preferencyjnego opodatkowania dochodów osób samotnie wychowujących dzieci (w stanie prawnym obowiązującym w latach 1997-2000).
Sporadyczne kontakty ojca z jego dziećmi (np. wspólne wyjście do kina) nie stanowią istoty naprzemiennej opieki. W konsekwencji takie wyjście - samo w sobie - nie stanowi przesłanki negatywnej, która automatycznie pozbawiałaby drugiego rodzica prawa do preferencyjnego opodatkowania dochodów na zasadach przewidzianych dla »samotnych« rodziców".