W myśl art. 16k ust. 14 updop, podatnicy mogą dokonywać jednorazowo odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej nabytych fabrycznie nowych środków trwałych zaliczonych do grupy 3-6 i 8 KŚT w roku podatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 100.000 zł. Kwota 100.000 zł obejmuje sumę odpisów amortyzacyjnych i wpłaty na poczet nabycia środka trwałego, o której mowa w art. 15 ust. 1zd updop, zaliczonej do kosztów uzyskania przychodów.
W myśl art. 16k ust. 15 updop, prawo do jednorazowej amortyzacji przysługuje, pod warunkiem że:
- wartość początkowa jednego środka trwałego, o którym mowa w art. 16k ust. 14 updop, nabytego w roku podatkowym, wynosi co najmniej 10.000 zł lub
- łączna wartość początkowa co najmniej dwóch środków trwałych, o których mowa w art. 16k ust. 14 updop, nabytych w roku podatkowym, wynosi co najmniej 10.000 zł, a wartość początkowa każdego z nich przekracza 3.500 zł.
Do jednorazowej amortyzacji fabrycznie nowych środków trwałych, o których mowa w art. 16k ust. 14 updop, stosuje się odpowiednio art. 16k ust. 8 updop. Tak stanowi art. 16k ust. 18 updop.
Z kolei z art. 16k ust. 8 updop wynika, że jednorazowego odpisu dokonuje się nie wcześniej niż w miesiącu, w którym środki trwałe zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, lub odpisów dokonuje się w równych ratach co miesiąc albo w równych ratach co kwartał, albo jednorazowo na koniec roku podatkowego. Jeżeli wartość początkowa środka trwałego jest wyższa od jednorazowego odpisu, to w kolejnym roku podatkowym podatnicy kontynuują amortyzację środka trwałego:
- metodą liniową z zastosowaniem stawek z Wykazu stawek amortyzacyjnych (z ewentualną możliwością ich podwyższenia lub obniżenia) lub
- metodą degresywną.
Przy czym suma dokonanych odpisów amortyzacyjnych od środka trwałego i wpłaty na poczet nabycia środka trwałego, o której mowa w art. 15 ust. 1zd updop, zaliczonej do kosztów uzyskania przychodów, nie może przekroczyć wartości początkowej tego środka.
| Przykład
Podatnik w styczniu 2024 r. kupił dziesięć fabrycznie nowych składników majątku, które uznał za środki trwałe. Wartość początkowa każdego z nich wynosiła 9.000 zł. W tym samym miesiącu ujął je w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych i jednorazowo zamortyzował w ramach limitu 100.000 zł. W ramach tego limitu pozostało podatnikowi do wykorzystania w 2024 r. 10.000 zł. W lutym 2024 r. podatnik kupił kolejny składnik majątku, który uznał za środek trwały. Jego wartość początkowa wynosiła 15.000 zł. W tej sytuacji skorzystał z jednorazowej amortyzacji tego środka trwałego i dokonał jednorazowej amortyzacji w kwocie 10.000 zł. Od następnego roku podatkowego będzie go amortyzował metodą liniową lub degresywną. |
Rozliczenie wpłaty wniesionej na poczet nabycia środka trwałego
Kwotę jednorazowego odpisu amortyzacyjnego (100.000 zł) pomniejsza się o wysokość zaliczonej do kosztów uzyskania przychodów wpłaty na poczet nabycia środka trwałego, o której mowa w art. 15 ust. 1zd updop (art. 16k ust. 16 updop).
Art. 15 ust. 1zd updop pozwala, aby podatnik zaliczył do kosztów podatkowych wpłatę na poczet nabycia fabrycznie nowego środka trwałego, o którym mowa w art. 16k ust. 14 updop, spełniającego warunki określone w art. 16k ust. 15 updop, którego dostawa zostanie zrealizowana w następnych okresach sprawozdawczych (miesiącu, kwartale, roku). Podatnicy mogą więc zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów poczynioną wpłatę (np. w formie zaliczki) w roku, w którym ją ponieśli, do wysokości limitu 100.000 zł, pomimo że faktyczne nabycie środka trwałego może mieć miejsce np. w roku następnym.
| Przykład
Przedsiębiorca w październiku 2023 r. wpłacił zaliczkę na poczet nabycia fabrycznie nowej maszyny produkcyjnej (grupa 5 KŚT) w kwocie 24.600 zł, co stanowiło 20% wartości transakcji. Dostawca wystawił fakturę zaliczkową, z której wynikały następujące dane:
Przedsiębiorca obciążył koszty kwotą 20.000 zł (VAT podlegał odliczeniu). Maszyna została mu dostarczona w lutym 2024 r., a ostateczna jej cena wyniosła 123.000 zł (w tym VAT 23.000 zł). W tej sytuacji w lutym 2024 r. obciążył koszty jednorazowym odpisem amortyzacyjnym, dokonanym w ramach limitu 100.000 zł, w wysokości 80.000 zł (tj. 100.000 zł - 20.000 zł). |
Środki trwałe o wartości nieprzekraczającej 10.000 zł
W przypadku gdy wartość początkowa środka trwałego jest równa lub niższa niż 10.000 zł, podatnicy mogą dokonywać odpisów amortyzacyjnych:
- zgodnie z art. 16h-16m updop, czyli na zasadach ogólnych albo
- jednorazowo w miesiącu oddania do używania tego środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej, albo w miesiącu następnym (art. 16f ust. 3 updop).
| Przykład
Podatnik nabył w lutym 2024 r. dwa składniki majątku, które uznał za środki trwałe. Ich wartość początkowa wynosiła odpowiednio 9.900 zł i 8.800 zł. W tej sytuacji w odniesieniu do obu środków trwałych może on skorzystać z jednorazowej amortyzacji, o której mowa w art. 16k ust. 14 updop lub art. 16f ust. 3 updop. |
Dodajmy, że od składników majątku spełniających definicję środków trwałych albo wartości niematerialnych i prawnych, których wartość początkowa nie przekracza 10.000 zł, podatnicy mogą nie dokonywać odpisów amortyzacyjnych. Wydatki poniesione na ich nabycie stanowią wówczas koszty uzyskania przychodów w miesiącu oddania ich do używania (art. 16d ust. 1 updop).