2.1. Korekta przychodu uznanego za nienależny
W trakcie realizacji usługi wykonałem dodatkowe czynności, których nie przewidziałem na etapie zawierania umowy. Wystawiłem za nie fakturę, której kontrahent nie uregulował, uznając, że brak jest podstaw do jej zapłaty. Spór o zapłatę rozstrzygnął sąd, stwierdzając, że wykonane czynności były objęte umową i ustalonym wynagrodzeniem. W konsekwencji wystawiłem fakturę korygującą. Czy muszę skorygować przychód na bieżąco czy wstecznie?
W sytuacji wykazania w przychodach z działalności kwoty, która jest nienależnym świadczeniem, korektę należy odnieść do okresu rozliczeniowego, w którym kwotę tę wykazano, czyli trzeba skorygować przychody wstecznie.
Sposób dokonywania korekty przychodu reguluje art. 14 ust. 1m updof. Zgodnie z wyrażoną w nim zasadą, jeżeli korekta przychodu nie jest spowodowana błędem rachunkowym lub inną oczywistą omyłką, korekty dokonuje się poprzez zmniejszenie lub zwiększenie przychodów osiągniętych w okresie rozliczeniowym, w którym została wystawiona faktura korygująca lub, w przypadku braku faktury, inny dokument potwierdzający przyczyny korekty. W kontekście przedstawionego problemu należy zauważyć, że przepis ten nie odnosi się do sytuacji, gdy podstawą korekty jest stwierdzenie, że do przychodów należnych zaliczono kwotę, która nie mieści się w zakresie pojęcia przychodu z działalności gospodarczej. Na takim stanowisku stoją też organy podatkowe (por. interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 13 grudnia 2024 r., nr 0111-KDIB1-2.4010.587.2024.1.AK).
W sytuacji przedstawionej w pytaniu podatnik niezasadnie wystawił fakturę i zaliczył do przychodów podatkowych kwotę za dodatkowe czynności, które w ocenie sądu były objęte umową i mieściły się w kwocie ustalonego wynagrodzenia. Przychód w tej części został więc wykazany bezpodstawnie - błędnie. Skoro doszło do nieprawidłowego rozpoznania przychodu, należy go skorygować. Zasadne jest zatem dokonanie korekty za okres, w którym przychód zawyżono (tj. wstecznie) - o kwotę niebędącą takim przychodem.
2.2. Płatności gotówkowe za zakupy dokonywane na potrzeby firmowe - kiedy zachodzi konieczność korekty kosztów podatkowych?
Podatnik zaopatruje się stale u określonych kontrahentów. Decydują o tym takie czynniki, jak dostępność określonego asortymentu czy odległość do miejsca odbioru kupowanych towarów. Natomiast z kontrahentami nie łączy go umowa o współpracy. Czy w takim przypadku zapłata gotówką za faktury opiewające na kwoty niższe niż 15.000 zł nie pozbawi podatnika prawa do uwzględniania tych wydatków w kosztach uzyskania przychodów?
W tym przypadku każdy zakup stanowi odrębną transakcję. Można więc ujmować do kosztów podatkowych płatności dokonywane gotówką, gdy nie przekraczają kwoty 15.000 zł.
Art. 22p ust. 1 pkt 1 updof stanowi, że podatnicy prowadzący działalność gospodarczą nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 19 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego. Zgodnie z treścią przepisu, do którego zastosowano odesłanie, dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 15.000 zł lub równowartość tej kwoty.
W ocenie organów podatkowych przez transakcję należy rozumieć umowę cywilnoprawną zawieraną w związku z prowadzoną przez strony działalnością gospodarczą, w wykonaniu której dokonywana jest co najmniej jedna płatność (por. interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 3 października 2024 r., nr 0111-KDIB2-1.4010.398.2024.3.DD). Płatność wynikająca z transakcji może obejmować również wielokrotne transfery pieniężne. Przyjmuje się, że jednorazowa wartość transakcji to:
- ogólna wartość wierzytelności lub zobowiązań, określonych w umowie zawartej między przedsiębiorcami bądź
- suma płatności wynikających z zawartej umowy, nawet jeżeli w samej umowie nie określono łącznej wysokości tych świadczeń (czyli nie jest ona znana w momencie zawierania umowy).
Trzeba nadmienić, że jeżeli podatnik stale dokonuje zakupów u konkretnych dostawców, jednak nie wiąże ich umowa o współpracy, w wykonaniu której podatnik musi realizować określony pułap zakupów w ustalonym okresie rozliczeniowym, to każdy zakup stanowi samoistną (odrębną) transakcję. W takim przypadku jednorazową wartość transakcji stanowi wartość wynikająca odrębnie z każdego dokonanego zakupu.
Skoro więc w analizowanych okolicznościach podatnik nie zawierał umowy o współpracy, a regularne zaopatrywanie się w towar u tych samych dostawców podyktowane jest takimi względami, jak np. dostępność asortymentu czy łatwość/bliskość miejsca odbioru, jednorazową wartość transakcji stanowi wartość wynikająca z każdego dokonanego zakupu. W rezultacie zapłata gotówką, o ile kwota należności ogółem nie przekracza 15.000 zł, nie pozbawia prawa do ujęcia takiego wydatku w kosztach uzyskania przychodów.
2.3. Brak tożsamości czynności wykonywanych na rzecz pracodawcy a prawo do ryczałtu ewidencjonowanego
W związku z podjętą działalnością gospodarczą wybrałem opodatkowanie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Mam ofertę współpracy od byłego pracodawcy. Czy jest możliwe podjęcie takiej współpracy bez ryzyka utraty prawa do opłacania ryczałtu?
Przepis o utracie prawa do opodatkowania ryczałtem nie znajdzie zastosowania, jeśli zakres czynności wykonywanych w ramach działalności będzie węższy lub szerszy niż na etacie.
Art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. z 2024 r. poz. 776 ze zm.) wyłącza możliwość stosowania opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych w odniesieniu do podatników, którzy podejmują współpracę ze swoi byłym lub obecnym pracodawcą. Z jego regulacji wynika, że jeżeli podatnik m.in. prowadzący działalność samodzielnie, wybrał opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, a uzyska z tej działalności przychody ze sprzedaży towarów handlowych lub wyrobów lub ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, odpowiadających czynnościom, które:
- wykonywał w roku poprzedzającym rok podatkowy lub
- wykonywał lub wykonuje w roku podatkowym
w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy, to traci w roku podatkowym prawo do opodatkowania w formie ryczałtu. W takim przypadku poczynając od dnia uzyskania tego przychodu do końca roku podatkowego, należy opłacać podatek dochodowy według skali podatkowej.
Sądy administracyjne przyjmują, że zwrot "odpowiadający czynnościom" należy odnosić do przychodów ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, które są takie same (tożsame) jak czynności, które podatnik wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy. Natomiast czynności, które pokrywają się tylko w części, nie są czynnościami tożsamymi. Takie stanowisko zaprezentował m.in. WSA we Wrocławiu w wyroku z 28 lutego 2024 r., sygn. akt I SA/Wr 710/23. Sąd uznał, że w przypadku gdy czynności są wykonywane w węższym i poszerzonym zakresie, to nie mogą być uznane za czynności takie same - tożsame. W konsekwencji Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wydał interpretację indywidualną z 28 sierpnia 2024 r., nr 0112-KDIL2-2.4011.238.2023.9.AA, w której zastosował się do rozstrzygnięcia WSA. Organ podatkowy przyznał, że w sytuacji gdy w ramach kontraktu lekarz wykonuje wyłącznie czynności związane ze świadczeniem usług leczniczych, a w ramach pracy na etacie dodatkowo musiał wykonywać czynności o charakterze organizacyjno-zarządczym, to tak przyjęty zakres obowiązków nie jest tożsamy.
Zatem jeżeli w ramach działalności podatnik będzie wykonywał na rzecz byłego pracodawcy czynności w węższym lub szerszym zakresie niż na etacie (w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy), to będzie mógł stosować opodatkowanie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.
2.4. Opłata za najem miejsc parkingowych
Prowadzę działalność usługową. Zamierzam wynająć plac parkingowy, na którym klienci będą mogli - w czasie umówionych spotkań - nieodpłatnie parkować samochody. Z parkingu będą mogli także korzystać pracownicy. Czy koszty wynajmu parkingu będą podlegały limitowaniu, czy można je zaliczać do kosztów podatkowych w pełnej wysokości?
W opisanych okolicznościach wynajem placu parkingowego ma związek z ogólnym funkcjonowaniem firmy, a więc koszty tego wynajmu mogą być zaliczane do kosztów podatkowych w pełnej wysokości.
W art. 23 ust. 1 pkt 46a updof wprowadzono regułę ograniczającą zaliczanie do kosztów uzyskania przychodów wydatków z tytułu używania samochodu osobowego na potrzeby prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej, w sytuacji gdy samochód ten jest używany do tzw. celów mieszanych. Z jego uregulowań wynika, że jeżeli samochód osobowy będący składnikiem firmowego majątku, jest wykorzystywany przez podatnika nie tylko na potrzeby prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, ale również do celów niezwiązanych z tą działalnością, to 25% poniesionych wydatków z tytułu kosztów używania samochodu osobowego nie stanowi kosztu uzyskania przychodów. W ustawie nie wskazano, jakie wydatki należy kwalifikować do kategorii związanych z używaniem samochodu osobowego. Nie chodzi tu jednak wyłącznie o wydatki eksploatacyjne. Do tej kategorii zalicza się również czynsz najmu/dzierżawy garażu/miejsca postojowego/parkingu (por. objaśnienia podatkowe wydane przez Ministra Finansów z 9 kwietnia 2020 r. pt. "Wykorzystywanie samochodu osobowego w prowadzonej działalności - zmiany w podatkach dochodowych od 2019 roku"). Z sytuacji przedstawionej przez podatnika wynika, że plac parkingowy nie będzie dotyczył konkretnego samochodu osobowego. Będą z niego korzystać klienci oraz pracownicy. Oznacza to, że wydatek związany z jego najmem będzie miał związek z ogólnym funkcjonowaniem firmy podatnika. Tym samym nie ma podstaw, by przy podatkowym rozliczaniu kosztów najmu stosować ograniczenie przewidziane w przywołanym przepisie. Podatnik będzie zatem mógł ujmować taki wydatek do kosztów uzyskania przychodów w pełnej wysokości. Potwierdzenie tego stanowiska znajdujemy w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 14 maja 2024 r., nr 0114-KDIP2-2.4010.131.2024.3.PK.
2.5. Czy z konta spółki można regulować zaliczki na podatek dochodowy obciążające wspólnika tej spółki?
Podatnik jest wspólnikiem spółki cywilnej obowiązanym do zapłaty zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych od dochodu z tytułu udziału w zyskach spółki. Czy płatność może być dokonywana bezpośrednio z konta spółki?
Tak, ale pod warunkiem, że wysokość zaliczki nie przekracza 1.000 zł.
Na podstawie art. 44 ust. 1 pkt 1 updof, podatnicy osiągający dochody z działalności gospodarczej, o której mowa w art. 14 updof, są obowiązani bez wezwania wpłacać w ciągu roku podatkowego zaliczki na podatek dochodowy według określonych zasad. Obowiązek ten dotyczy również wspólnika spółki cywilnej, u którego przychody z tytułu udziału w zyskach takiej spółki prowadzącej działalność gospodarczą, są uznawane za przychody z działalności gospodarczej (art. 5b ust. 2 updof).
W kontekście wątpliwości podatnika należy zauważyć, że o ile ustawa o PIT reguluje sposób obliczania zaliczek na podatek oraz terminy ich wpłaty, to kwestie związane z dokonywaniem wpłat na rachunek organu podatkowego są określone w Ordynacji podatkowej. W świetle rozwiązań przyjętych w art. 4 i 5 Ordynacji podatkowej, zobowiązanie do zapłaty podatku wynikające z obowiązku podatkowego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w ustawach podatkowych obciąża podatnika. Obowiązek zapłaty podatku ma charakter osobisty i zasadniczo powinien być wykonany przez samego podatnika. Ustawodawca dopuścił możliwość zapłaty podatku nie przez podatnika tylko w przypadkach ściśle określonych w art. 62b Ordynacji podatkowej. Stanowi on, że zapłata podatku może nastąpić także przez:
1) małżonka podatnika, jego zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę,
2) aktualnego właściciela przedmiotu hipoteki przymusowej lub zastawu skarbowego, jeżeli podatek zabezpieczony jest hipoteką przymusową lub zastawem skarbowym,
3) inny podmiot, w przypadku gdy kwota podatku nie przekracza 1.000 zł.
Zastrzeżono przy tym że w przypadku wpłat dokonywanych przez wymienionych wcześniej członków rodziny lub inny podmiot, uznaje się, że wpłata pochodzi ze środków podatnika, jeżeli treść dowodu zapłaty nie budzi wątpliwości co do przeznaczenia zapłaty na zobowiązanie podatnika.
Biorąc pod uwagę wskazane regulacje, nasuwa się wniosek, że z konta spółki cywilnej mogą być regulowane zaliczki na podatek dochodowy obciążające wspólnika tej spółki, w sytuacji gdy wysokość zaliczki nie przekroczy kwoty 1.000 zł. W innych przypadkach można się liczyć z uznaniem wpłaty jako niedokonanej przez podatnika (por. interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 30 sierpnia 2024 r., nr 0113-KDIPT2-3.4011.441.2024.1.GG).
2.6. Prowadzenie działalności gospodarczej w nieruchomości należącej do współmałżonka
Małżeństwo ma rozdzielność majątkową. Mąż rozpoczął działalność gospodarczą, a siedziba firmy mieści się w domu należącym do żony. Czy małżonkowie na tę okoliczność powinni zawrzeć jakąś umowę i czy spowoduje ona u nich skutki podatkowe?
Małżonkowie mogą zawrzeć umowę użyczenia, która nie będzie rodzić skutków w podatku dochodowym u żadnego z nich.
Ponieważ nieruchomość należy do żony, to dla podatnika tytuł prawny do korzystania z tej nieruchomości na cele prowadzonej działalności może stanowić np. umowa użyczenia uregulowana przepisami Kodeksu cywilnego (art. 710-719 K.c.). W razie zawarcia takiej umowy u żony podatnika nie powstanie obowiązek podatkowy w podatku dochodowym, gdyż umowa ma charakter nieodpłatny. Z kolei wartość nieodpłatnych świadczeń otrzymanych przez podatnika w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą stanowi przychód z tej działalności (art. 14 ust. 2 pkt 8 updof). Jednak w przypadku otrzymania takiego świadczenia od żony, która należy do osób zaliczonych do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn, jego wartość jest objęta zwolnieniem od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 125 updof.