Od 1 stycznia 2026 r. więcej podmiotów będzie miało możliwość indywidualnego ustalania stawek amortyzacyjnych

Od 1 stycznia 2025 r. weszły w życie przepisy (art. 22j ust. 7, 10 i 11 updof oraz art. 16j ust. 7, 10 i 11 updop), które rozszerzyły możliwość indywidualnego ustalania stawek amortyzacyjnych dla budynków (lokali) niemieszkalnych i budowli. Przy czym w nowym brzmieniu będzie się je stosować dopiero do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2026 r. Do 31 grudnia 2025 r. stosuje się te przepisy, w brzmieniu dotychczasowym, tj. obowiązującym do 31 grudnia 2024 r. Tak wynika z art. 99 ust. 1 i 2 oraz art. 100 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 1 października 2024 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. poz. 1572 ze zm.), zwanej dalej ustawą nowelizującą.

1.1. Kto może skorzystać z indywidualnej amortyzacji?

Podatnicy będący mikroprzedsiębiorcami, małymi lub średnimi przedsiębiorcami w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2024 r. poz. 236 ze zm.) mogą indywidualnie ustalić stawki amortyzacyjne dla wytworzonych we własnym zakresie środków trwałych będących budynkami (lokalami) niemieszkalnymi i budowlami, o ile są spełnione warunki dotyczące inwestycji. Oznacza to, że z preferencji nie skorzystają duże podmioty.

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 1-3 ustawy - Prawo przedsiębiorców:

1) mikroprzedsiębiorca - to przedsiębiorca, który w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych spełniał łącznie następujące warunki:

a) zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz

b) osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 2 milionów euro;

2) mały przedsiębiorca - to przedsiębiorca, który w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych spełniał łącznie następujące warunki:

a) zatrudniał średniorocznie mniej niż 50 pracowników oraz

b) osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 10 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 10 milionów euro

- i który nie jest mikroprzedsiębiorcą;

3) średni przedsiębiorca - to przedsiębiorca, który w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych spełniał łącznie następujące warunki:

a) zatrudniał średniorocznie mniej niż 250 pracowników oraz

b) osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 50 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 43 milionów euro

- i który nie jest mikroprzedsiębiorcą ani małym przedsiębiorcą.

Wielkości wyrażone w euro przelicza się na złote według średniego kursu ogłaszanego przez NBP w ostatnim dniu roku obrotowego wybranego do określenia statusu przedsiębiorcy (art. 7 ust. 2 ustawy - Prawo przedsiębiorców).

1.2. Lokalizacja inwestycji

Do 31 grudnia 2025 r. preferencyjnymi warunkami amortyzacji są objęte budynki (lokale) niemieszkalne i budowle położone na terenie gminy:

• zlokalizowanej w powiecie, gdzie przeciętna stopa bezrobocia jest na poziomie przynajmniej 120% przeciętnej stopy bezrobocia w kraju, oraz
• w której wskaźnik dochodów podatkowych na jednego mieszkańca w gminie jest mniejszy niż 100% wskaźnika dochodów podatkowych dla wszystkich gmin.

Od 1 stycznia 2026 r. preferencyjnymi warunkami amortyzacji będą mogły zostać objęte budynki (lokale) niemieszkalne i budowle położone na terenie:

• gminy zlokalizowanej w powiecie lub miasta na prawach powiatu, w których przeciętna stopa bezrobocia wynosić będzie co najmniej 120% przeciętnej stopy bezrobocia w kraju, oraz
• gminy lub miasta na prawach powiatu, w których indywidualny wskaźnik zamożności gminy lub miasta na prawach powiatu będzie mniejszy niż 100% wskaźnika zamożności wszystkich gmin lub miast na prawach powiatu.

W roku 2025 i 2026 odpowiednio warunki odnoszące się do stopy bezrobocia i wskaźnika dochodów/zamożności są spełnione, jeżeli zostaną ustalone w odniesieniu do miesiąca, w którym wystąpiło jedno z następujących zdarzeń:

1) uprawomocniła się decyzja o pozwoleniu na budowę,

2) upłynął termin na wniesienie sprzeciwu wobec dokonanego zgłoszenia budowy albo wydano zaświadczenie o braku podstaw do wniesienia takiego sprzeciwu,

3) środek trwały został po raz pierwszy wprowadzony do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych - w przypadku gdy budowa tego środka trwałego nie wymaga uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę albo dokonania zgłoszenia budowy lub z innych przyczyn nie doszło do wydania takiej decyzji albo dokonania takiego zgłoszenia.

Przez przeciętną stopę bezrobocia w powiecie i przeciętną stopę bezrobocia w kraju rozumie się przeciętną stopę bezrobocia w powiecie i przeciętną stopę bezrobocia w kraju ogłoszone przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 255 ustawy z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia w roku bezpośrednio poprzedzającym rok, w którym wystąpiło jedno ze zdarzeń wymienionych wcześniej w pkt 1-3. Dodatkowo w 2026 r. przez przeciętną stopę bezrobocia w powiecie rozumieć się będzie także przeciętną stopę bezrobocia w mieście na prawach powiatu.

Definicję wskaźnika dochodów podatkowych na jednego mieszkańca w gminie i wskaźnik dochodów podatkowych dla wszystkich gmin zawiera art. 22j ust. 11 updof i art. 16j ust. 11 updop, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2024 r. Na 2025 r. ich wysokość została określona w obwieszczeniu Ministra Finansów z dnia 16 grudnia 2024 r. w sprawie wartości wskaźnika dochodów podatkowych na jednego mieszkańca w gminie i wskaźnika dochodów podatkowych dla wszystkich gmin na rok 2025 (Mon. Pol. poz. 1083). Wartości wskaźnika dochodów podatkowych na jednego mieszkańca w gminie określa załącznik do obwieszczenia. Natomiast wartość wskaźnika dochodów podatkowych dla wszystkich gmin na rok 2025 wynosi 2.788,93 zł.

Przez indywidualny wskaźnik zamożności gminy lub miasta na prawach powiatu i wskaźnik zamożności wszystkich gmin lub miast na prawach powiatu, o których mowa w art. 22j ust. 7 pkt 2 updof i art. 16j ust. 7 pkt 2 updop, rozumieć się będzie odpowiednio wskaźniki w rozumieniu art. 24 ust. 3 i 4 ustawy z dnia 1 października 2024 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. poz. 1572 ze zm.), stanowiące podstawę do wyliczenia kwot potrzeb wyrównawczych na rok bezpośrednio poprzedzający rok, w którym wystąpi jedno ze zdarzeń wymienionych wcześniej w pkt 1-3.

1.3. Okres amortyzacji i warunki dotyczące środków trwałych

Okres amortyzacji zależy od stopy bezrobocia. W przypadku kiedy środek trwały znajduje się na terenie gminy w powiecie, w którym przeciętna stopa bezrobocia wynosi:

• od 120% do 170% przeciętnej stopy bezrobocia w kraju, to wtedy okres amortyzacji dla tego środka trwałego nie może być krótszy niż 10 lat,
• powyżej 170% przeciętnej stopy bezrobocia w kraju, to wtedy okres amortyzacji dla tego środka trwałego nie może być krótszy niż 5 lat.

Uprawnieni podatnicy mogą korzystać z możliwości indywidualnego ustalania stawek amortyzacyjnych w odniesieniu do wytworzonych we własnym zakresie środków trwałych będących budynkami (lokalami) niemieszkalnymi i budowlami, zaliczonymi do grupy 1 i 2 KŚT, po raz pierwszy wprowadzonych do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych danego podatnika.

Stosownie do art. 3 ustawy z dnia 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. poz. 1787), omawiane regulacje mają zastosowanie do środków trwałych będących budynkami (lokalami) niemieszkalnymi i budowlami, w przypadku których po 31 grudnia 2023 r.:

• nastąpiło uprawomocnienie się decyzji o pozwoleniu na budowę albo
• upłynął termin na wniesienie sprzeciwu wobec dokonanego zgłoszenia budowy albo wydanie zaświadczenia o braku podstaw do wniesienia takiego sprzeciwu, albo
• nastąpiło wprowadzenie po raz pierwszy do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, jeżeli budowa tego środka trwałego nie wymaga uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę albo dokonania zgłoszenia budowy lub z innych przyczyn nie doszło do wydania takiej decyzji albo dokonania takiego zgłoszenia.