Od 1 stycznia 2024 r. - zgodnie z ustawą z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej (Dz. U. z 2020 r. poz. 1903 ze zm.) - przedsiębiorcy prowadzący jednostkę handlu detalicznego, hurtowego lub jednostkę gastronomiczną, w których są oferowane produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych w postaci opakowań na napoje lub żywność, są zobowiązani do pobierania opłaty od użytkownika końcowego nabywającego tak zapakowaną żywność lub napoje albo same opakowania. Powyższe dotyczy produktów wymienionych w załączniku nr 6 do tej ustawy. Zatem opłaty mają zastosowanie do jednorazowych opakowań z tworzyw sztucznych, takich jak:
1) kubki na napoje, w tym ich pokrywki i wieczka;
2) pojemniki na żywność, w tym pojemniki, takie jak pudełka, z pokrywką lub bez, stosowane w celu umieszczania w nich żywności, która jest:
a) przeznaczona do bezpośredniego spożycia, na miejscu lub na wynos,
b) zazwyczaj spożywana bezpośrednio z pojemnika oraz
c) gotowa do spożycia bez dalszej obróbki, takiej jak przyrządzanie, gotowanie czy podgrzewanie
- w tym pojemniki na żywność typu fast food lub na inne posiłki gotowe do bezpośredniego spożycia, z wyjątkiem pojemników na napoje, talerzy oraz paczek i owijek zawierających żywność.
Z kolei na podstawie art. 29a ustawy o VAT, podstawą opodatkowania VAT jest , co do zasady wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika. Podstawa opodatkowania VAT obejmuje podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku, a także koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.
W dniu 8 stycznia 2024 r. w systemie Informacji Celno-Skarbowej EUREKA została opublikowana odpowiedź MF na zapytania dziennikarzy (id informacji: 574950), z której wynika, że opłata za opakowania na posiłki lub napoje na wynos - pobierana wraz z ceną sprzedaży za napój lub posiłek od konkretnego nabywcy, który zdecydował się na nabycie tego napoju lub posiłku w opakowaniu jednorazowym - stanowi element wynagrodzenia za dostarczony towar, zatem zwiększa podstawę opodatkowania VAT. W konsekwencji opłata produktowa powinna zostać wliczona w cenę sprzedawanego produktu, a stawka VAT powinna odpowiadać stawce przewidzianej dla tego produktu, tj. napoju lub posiłku. Ponadto, zdaniem MF, pobrana opłata powinna być zaewidencjonowana w kasie rejestrującej wraz z ceną produktu (np. napoju). Nie istnieje zatem potrzeba, by wyodrębniać samą kwotę opłaty na paragonie.
Jednakże w dniu 9 stycznia 2024 r. wystąpiliśmy z zapytaniem do MF o wyjaśnienie, jak powinien być rozliczony VAT i jak powinna być zaewidencjonowana sprzedaż w kasie rejestrującej, gdy podatnik sprzedaje konsumentowi opakowanie jednorazowe osobno (w celu zapakowania niezjedzonego do końca posiłku, z tym że pakowaniem zajmie się sam konsument).
W odpowiedzi udzielonej w dniu 7 lutego 2024 r. MF wyjaśniło, że:
"(...) w przypadku gdy dochodzi do odrębnej dostawy opakowania, tj. niezależnie od nabycia posiłku lub napoju, konsument zakupuje dodatkowe opakowanie, wówczas należy uznać, że na gruncie podatku VAT mamy do czynienia z odrębną dostawą opodatkowaną według zasad właściwych dla nabywanego opakowania (stawka 23%).
Jednocześnie za odrębną dostawę opakowania nie należy uznawać sytuacji, w której klient korzystający z usługi restauracyjnej zabiera część spożywanego posiłku w nabytym w tym celu jednorazowym opakowaniu. Dostawa tego opakowania stanowi jednolite z usługą restauracyjną świadczenie, ściśle związane ze świadczeniem głównym. W takim przypadku dostawa opakowania będzie opodatkowana stawką właściwą dla świadczonej usługi.
Dla określenia skutków podatkowych sprzedaży opakowania należy każdorazowo dokonać analizy okoliczności związanych ze sprzedażą (...)".