Jeżeli płatności o charakterze odszkodowawczym nie mają bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia ze strony podmiotu zobowiązanego, wówczas kwota otrzymanych odszkodowań i kar umownych nie mieści się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT i jako taka nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem. Ustalanie statusu wypłacanego odszkodowania, jako podlegającego bądź nie opodatkowaniu podatkiem VAT należy oceniać w kontekście związku z konkretnym świadczeniem (vide: interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z dnia 13 lipca 2023 r., nr 0111-KDIB3-2.4012.4.2023.2.SR).
Przypomnijmy, iż opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają czynności, pomiędzy którymi istnieje bezpośredni związek mający charakter przyczynowy między świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym. Zapłacone kwoty stanowić powinny odzwierciedlenie rzeczywistego wynagrodzenia za usługę świadczoną w ramach wiążącej strony umowy. Zapłata powinna więc być niejako efektem należytego wykonania świadczenia.
Zatem pobierane przez bank opłaty o charakterze sankcyjnym, tj. opłaty za wysłanie wezwania do zapłaty (np. za wysłanie upomnienia do spłaty zadłużenia kredytowego) nie są objęte zakresem opodatkowania podatkiem VAT, gdyż nie mieszczą się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.