Pracownik przepracował przy odśnieżaniu miasta 12 godzin w niedzielę, która nie jest dla niego dniem pracy. W zamian za to otrzymał dzień wolny od pracy w wymiarze 8 godzin. Czy za pozostałe 4 godziny należy się pracownikowi dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia?
Tak, gdyż stanowią one pracę nadliczbową z tytułu przekroczenia dobowej normy czasu pracy, za które pracodawca może wypłacić wynagrodzenie ze 100% dodatkiem lub udzielić pracownikowi czasu wolnego od pracy - na wniosek pracownika w wymiarze 1:1, a w przypadku braku takiego wniosku - w wymiarze 1,5:1.
Podstawową formą rekompensaty za pracę w niedzielę jest udzielenie pracownikowi innego dnia wolnego od pracy - w okresie 6 dni kalendarzowych poprzedzających lub następujących po takiej niedzieli (art. 15111 § 1 pkt 1 K.p.). Jeśli natomiast udzielenie dnia wolnego w tym terminie nie jest możliwe - pracownikowi przysługuje dzień wolny od pracy w terminie do końca okresu rozliczeniowego, a w razie braku takiej możliwości, pracodawca powinien wypłacić pracownikowi dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia.
Dzień wolny za pracę zarówno w niedzielę, jak i święto przysługuje bez względu na liczbę przepracowanych godzin w takim dniu. Potwierdza to stanowisko resortu pracy z 16 czerwca 2016 r. w sprawie udzielania dni wolnych za pracę w niedzielę, zgodnie z którym: "(...) Obowiązek udzielenia dnia wolnego od pracy za pracę w niedzielę, jak również za pracę w dniu wolnym wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy, jest niezależny od wymiaru czasu pracy (liczby godzin pracy) świadczonej w niedzielę/dniu wolnym z tytułu 5-dniowego tygodnia pracy, a także od przewidzianej liczby godzin pracy w dniu, w którym ten dzień jest udzielany (oddawany). (...)"
W sytuacji przedstawionej w pytaniu, pracownik za 12-godzinną pracę w niedzielę otrzymał dzień wolny od pracy, który zrekompensował mu jednak tylko pracę 8-godzinną. Pozostałe 4 godziny - przekraczające dobową 8-godzinną normę czasu pracy - są zatem nadgodzinami dobowymi wymagającymi dodatkowej rekompensaty.
| Ważne: Za pracę w godzinach nadliczbowych w niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy oprócz normalnego wynagrodzenia, przysługuje dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia (art. 1511 § 1 pkt 1 lit. b K.p.). |
Należy przy tym mieć na uwadze, że w zamian za czas przepracowany w godzinach nadliczbowych pracodawca, na pisemny wniosek pracownika, może udzielić mu w tym samym wymiarze czasu wolnego od pracy. Udzielenie czasu wolnego w zamian za czas przepracowany w godzinach nadliczbowych może nastąpić także bez wniosku pracownika. W takim przypadku pracodawca udziela mu czasu wolnego od pracy, najpóźniej do końca okresu rozliczeniowego, w wymiarze o połowę wyższym niż liczba przepracowanych godzin nadliczbowych, jednakże nie może to spowodować obniżenia wynagrodzenia należnego pracownikowi za pełny miesięczny wymiar czasu pracy (art. 1512 K.p.). Oznacza to, że w sytuacji przedstawionej w pytaniu za 4 godziny niezrekompensowane pracownikowi dniem wolnym, pracodawca może wypłacić wynagrodzenie ze 100% dodatkiem lub udzielić czasu wolnego od pracy - na wniosek pracownika w wymiarze 1:1, a w przypadku braku takiego wniosku - w wymiarze 1,5:1.
Zgodnie z przywołanym wcześniej stanowiskiem resortu pracy: "(...) Jeżeli liczba godzin pracy przewidziana w dniu, w którym pracownikowi został udzielony dzień wolny za pracę wykonywaną w niedzielę lub w dniu wolnym z tytułu pięciodniowego tygodnia pracy, jest mniejsza od liczby godzin pracy, którą pracownik wykonywał w niedzielę/dniu wolnym z tytułu pięciodniowego tygodnia pracy, to może to spowodować zarówno przekroczenie wymiaru czasu pracy, jak i średniotygodniowej (40-godzinnej) normy czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym.". Oznacza to, że jeśli np. pracownik w wolną niedzielę przepracował 8 godzin, a odebrał w zamian dzień wolny od pracy w wymiarze 6 godzin (taka liczba godzin pracy wynikała w tym dniu z harmonogramu czasu pracy), to 2 godziny dodatkowej pracy mogą stać się nadgodzinami średniotygodniowymi.
Zwracamy uwagę! Za przekroczenie przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym pracownikowi przysługuje dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia. Jeśli jednak przekroczenie normy tygodniowej nastąpiło z powodu pracy w nadgodzinach dobowych, to należy wypłacić wyłącznie dodatek za nadgodziny dobowe. Tak wynika z art. 1511 § 1 i 2 K.p.