Pracownik korzysta ze współfinansowanego przez pracodawcę pakietu medycznego wraz z ubezpieczeniem na życie. Wartość dopłaty pracodawcy dolicza się do dochodu pracownika, a należną składkę potrąca się z jego wynagrodzenia netto. Przez błąd w programie od lipca do listopada 2023 r. składka była też pobierana od wynagrodzenia z umowy zlecenia zawartej przez pracodawcę z tym pracownikiem. W chwili wykrycia nieprawidłowości pracodawca wypłacił pracownikowi niesłusznie potrąconą kwotę. Czy musi naliczyć również odsetki?
O konieczności wypłaty odsetek od zwróconej kwoty, która była pobierana bezpodstawnie, decyduje wniosek zleceniobiorcy w ich sprawie.
Na podstawie art. 833 § 21 K.p.c. wynagrodzenie zleceniobiorcy podlega ochronie przed potrąceniami przewidzianej dla wynagrodzenia za pracę, jeśli spełnione są wskazane w nim kryteria. Przepis ten pozwala odpowiednio zastosować art. 87 K.p. (granice potrąceń) i art. 871 K.p. (kwota wolna od potrąceń), gdy wynagrodzenie z umowy zlecenia:
- jest świadczeniem powtarzającym się, tj. wypłacanym okresowo w powtarzających się odstępach czasu (por. wyrok SA w Łodzi z 13 lutego 2014 r., sygn. akt I ACa 1057/13),
- ma zapewnić utrzymanie albo stanowi jedyne źródło dochodu dłużnika będącego osobą fizyczną.
Te zasady nie odnoszą się do zleceniobiorcy z pytania, ponieważ jest on jednocześnie pracownikiem, a cywilnoprawny stosunek zlecenia ma charakter dodatkowy wobec stosunku pracy. Wobec wynagrodzenia wypłacanego mu z tytułu realizacji zlecenia nie ma też zastosowania art. 91 K.p. (tzw. potrącenie dobrowolne), wymagający pisemnej zgody pracownika na potrącenie i przestrzegania kwot wolnych od potrąceń. Przepis ten dotyczy potrąceń składki na pakiet medyczny wraz z ubezpieczeniem na życie, o jakim pisze Czytelnik, z wynagrodzenia przysługującego pracownikowi wyłącznie ze stosunku pracy. Potrącenia z umowy zlecenia mogą być dokonywane na warunkach w niej określonych, zgodnie z zasadą swobody umów (art. 3531 K.c.). Taka sytuacja nie wystąpiła u Czytelnika, skoro składka była pobierana przez błąd w programie.
| Ważne: Zleceniobiorca ma prawo żądać od zleceniodawcy zwrotu nienależnie pobranej składki na pakiet medyczny wraz z ubezpieczeniem na życie i naprawienia powstałej szkody. |
Z pytania wynika, że zleceniobiorca nie wystąpił z takim żądaniem, ponieważ zleceniodawca (będący jednocześnie pracodawcą) zwrócił pobraną kwotę w chwili ustalenia (w ramach samokontroli), że nastąpiło to bezpodstawnie. Kwestia odsetek, o jaką pyta Czytelnik, zależy od aktywności zleceniobiorcy, który musi o nie zawnioskować. Przepis art. 481 § 1 K.c. przyznaje prawo do domagania się odsetek:
- gdy zleceniodawca spóźnia się ze spełnieniem świadczenia, co w odniesieniu do sytuacji z pytania oznacza wypłatę wynagrodzenia w wysokości bezpodstawnie obniżanej o kwotę składki na pakiet medyczny wraz z ubezpieczeniem na życie,
- nawet w sytuacji, gdy zleceniobiorca nie poniósł żadnej szkody z powodu opóźnienia oraz jeśli opóźnienie było następstwem okoliczności, za które zleceniodawca odpowiedzialności nie ponosi.
Za każdy dzień opóźnienia należą się odsetki ustawowe, jeżeli strony umowy zlecenia nie ustalą ich w innej wysokości (art. 481 § 2 zd. 1 K.c.).
W okolicznościach przedstawionych w pytaniu nie obowiązuje art. 742 K.c., ponieważ dotyczy on zwrotu przez zleceniodawcę wydatków poniesionych przez zleceniobiorcę w celu należytego wykonania zlecenia, wraz z odsetkami ustawowymi.