Bilansowe rozliczenie środków pieniężnych otrzymanych na sfinansowanie zakupu środka trwałego

Środki pieniężne otrzymane na sfinansowanie nabycia lub wytworzenia środków trwałych, w tym także środków trwałych w budowie oraz prac rozwojowych, podlegają szczególnym zasadom ewidencji. W myśl art. 41 ust. 1 pkt 2 zd. 1 ustawy o rachunkowości - środki te zalicza się do rozliczeń międzyokresowych przychodów, jeżeli stosownie do innych ustaw nie zwiększają one kapitałów (funduszy) własnych. Oznacza to, że w większości jednostek w tym w spółce z o.o., dotacja otrzymana na sfinansowanie zakupu lub pokrycie kosztów zakupu (wytworzenia) środka trwałego, w momencie wpływu środków pieniężnych na rachunek bankowy powinna zostać ujęta jako rozliczenia międzyokresowe przychodów.

Dotacja pozostaje na koncie 84 w niezmienionej (tj. w otrzymanej) wysokości do czasu przyjęcia do używania finansowanego z dotacji środka trwałego. Dopiero z chwilą rozpoczęcia amortyzacji tego środka trwałego następuje stopniowe jej odpisywanie równolegle do amortyzacji na dobro pozostałych przychodów operacyjnych. Jak wynika bowiem z art. 41 ust. 1 pkt 2 zd. 2 ustawy o rachunkowości - zaliczone do rozliczeń międzyokresowych przychodów kwoty zwiększają stopniowo pozostałe przychody operacyjne, równolegle do odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środków trwałych lub kosztów prac rozwojowych sfinansowanych z tych źródeł. Zatem wraz z zarachowaniem w koszty podstawowej działalności operacyjnej odpisu amortyzacyjnego od finansowanego dotacją środka trwałego, jednostka powinna przeksięgować część dotacji ujętej na koncie 84 na dobro pozostałych przychodów operacyjnych.

W sytuacji natomiast, gdy dotacja wpływa na rachunek bankowy jednostki już po przyjęciu środka trwałego do używania i po rozpoczęciu jego amortyzacji, jednostka powinna jednorazowo zaliczyć do pozostałych przychodów operacyjnych kwotę dotacji równą wysokości dotychczasowych odpisów amortyzacyjnych (lub odpowiedniej ich części, gdy dotacja tylko częściowo pokryła wartość początkową środka trwałego). Począwszy od miesiąca otrzymania dotacji każdorazowo, po zaksięgowaniu amortyzacji, należy odpowiednią kwotę dotacji przeksięgowywać na dobro pozostałych przychodów operacyjnych, aż do momentu zakończenia amortyzacji środka trwałego finansowanego dotacją.

Jeżeli jednostka otrzyma dotację na sfinansowanie nabycia lub wytworzenie środków trwałych, w tym także środków trwałych w budowie oraz prac rozwojowych po zakończeniu roku obrotowego, w którym zakupiła (wytworzyła) środek trwały i rozpoczęła jego amortyzację, ale jeszcze przed sporządzeniem i zatwierdzeniem sprawozdania finansowego za ten rok, to kwotę dotacji, w części przypadającej na odpisy amortyzacyjne dokonane w roku obrotowym może wykazać po stronie przychodów tego roku, zapisem po stronie Wn konta 24-9 "Pozostałe rozrachunki - inne" lub konta 65-1 "Inne rozliczenia międzyokresowe", w korespondencji ze stroną Ma konta 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne". Decyzję w sprawie zapisów w księgach rachunkowych, związanych z ujęciem dotacji na przełomie roku, podejmuje kierownik jednostki i zapisuje w zasadach (polityce) rachunkowości.

Co istotne w każdym przypadku otrzymanie dotacji na zakup (wytworzenie) środka trwałego (tj. niezależnie czy jednostka - dla celów podatkowych - stosuje zwolnienie lub zrezygnuje ze zwolnienia) w księgach rachunkowych będzie ujmowane jako rozliczenia międzyokresowe przychodów (tj. na koncie 84).

Należy jednak podkreślić, że w przypadku gdy jednostka odstąpi od zwolnienia z podatku dochodowego w przypadku dotacji wystąpi różnica przejściowa w podatku dochodowym.