Zeszyty Metodyczne Rachunkowości

nr 5 (605) z dnia 01.03.2024

www.poznajprodukty.gofin.pl

wydawca: Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp.

www.gofin.pl sklep internetowy: www.sklep.gofin.pl

Koszty przerobu handlowego i ustalenie ceny towaru po przerobie

Koszty przerobu handlowego nie zwiększają wartości towarów (tu: kukurydzy) poddanych przerobowi. Zalicza się je do kosztów podstawowej działalności operacyjnej, do ewidencji których służy konto 51 "Koszty działalności podstawowej - handlowej". Konto to obciąża się kosztami ponoszonymi na bieżąco, związanymi ze skupem i przerobem handlowym, a w szczególności kosztami:

  • utrzymania stałych punktów skupu (amortyzacji, energii, remontów itp.),
  • utrzymania własnej suszarni (amortyzacji, energii, remontów itp.),
  • płac z narzutami pracowników zajmujących się skupem i suszeniem,
  • transportu, załadunku i wyładunku,
  • delegacji i przejazdów,
  • prowizji płaconych obcym jednostkom prowadzącym skup na zlecenie.

Jeżeli przerobu dokonuje wyodrębniona w tym celu placówka (tu: suszarnia), to jednostka może w ramach działalności gospodarczej, wydzielić działalność pomocniczą dotyczącą przerobu towarów. Koszty tej wydzielonej działalności pomocniczej będą wówczas gromadzone na koncie 53 "Koszty działalności pomocniczej", a po zakończeniu przerobu zwiększą koszty działalności podstawowej - handlowej.

Do kosztów związanych z przerobem można zaliczyć także podatek od nieruchomości od budowli (tu: suszarni). Chociaż koszt tego podatku jest bezpośrednim następstwem posiadania tytułu prawnego do nieruchomości, to jest jednocześnie związany z utrzymaniem budowli wykorzystywanej w przerobie (tu: suszarni).

Ewidencja księgowa kosztów handlowych

1. Koszty handlowe:

- Wn konto 40 "Koszty według rodzajów",
- Ma różne konta

oraz równolegle (jeśli jednostka prowadzi ewidencję na kontach zespołu 4 i 5):

- Wn konto 51 "Koszty działalności podstawowej - handlowej" lub 53 "Koszty działalności pomocniczej" (jeżeli w jednostce wydzielono działalność pomocniczą),
- Ma konto 49 "Rozliczenie kosztów".

2. Rozliczenie kosztów przerobu, jeżeli w jednostce wydzielono działalność pomocniczą:

- Wn konto 51 "Koszty działalności podstawowej - handlowej",
- Ma konto 53 "Koszty działalności pomocniczej".

Jak wynika z informacji zawartych w pytaniu, skupiona kukurydza podlega suszeniu. W takim przypadku zmniejsza się jej waga. Zmniejszenie ilości (wagi) kukurydzy na skutek suszenia traktuje się jako ubytki naturalne. Należy jednak pamiętać, iż wielkości ubytków naturalnych nie mogą być dowolnie kształtowane. Nie może to sankcjonować przypadków nadmiernych strat, których nie można uzasadnić charakterem prowadzonej działalności oraz wynikających z niewłaściwego i nieracjonalnego działania. Powinny one być ustalone przez spółkę samodzielnie, przy uwzględnieniu wielkości norm stosowanych w tej samej branży oraz wielkości uznanych za właściwe. Ponadto ubytki (zmniejszenie wagi) powinny być dokumentowane specjalnymi protokołami i zatwierdzane przez kierownika jednostki.

Ewidencja księgowa ubytków naturalnych (tzw. osuszki)

1. PK - ubytki naturalne (osuszki):

- Wn konto 73-1 "Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia)",
- Ma konto 33-7 "Towary w przerobie handlowym" lub 33 "Towary" albo 33-3 "Towary w punktach skupu".

Uwaga: Generalnie ubytki naturalne towarów odnosi się w ciężar konta 73-1. Przy czym ubytki towarów poddanych przerobowi można także odnieść w ciężar konta zespołu 4 i 5.

Warto w tym miejscu zaznaczyć, iż dla celów podatkowych zmniejszenie masy zakupionej kukurydzy związane z utratą wilgotności w toku jej suszenia, a nie powstaniem w związku z tym procesem jakichkolwiek odpadów, nie powoduje konieczności zmniejszenia wartości zakupu proporcjonalnie do spadku masy zakupionej kukurydzy mokrej. 

KISTak uznał Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 9 stycznia 2017 r., nr 0461-ITPB1.4511.954.2016.1.WM, w której czytamy:

"(...) Zmniejszenie masy zakupionej kukurydzy związane z utratą wilgotności w toku jej suszenia, a nie powstaniem w związku z tym procesem jakichkolwiek odpadów, nie powoduje konieczności zmniejszenia wartości zakupu proporcjonalnie do spadku masy zakupionej kukurydzy mokrej. Odpowiadając wprost na zadane we wniosku pytanie pierwsze, Wnioskodawca nie powinien ujmować wartość ubytku (tzw. osuszki) do kosztów uzyskania przychodów (...)".

Przyjęcie kukurydzy po przerobie do magazynu następuje według nowych cen ewidencyjnych, które jednostka przyjęła do stosowania dla kukurydzy suchej. Mogą to być np. ceny sprzedaży netto. Różnicę między wartością kukurydzy mokrej a wartością kukurydzy suchej traktuje się jako odchylenia od cen ewidencyjnych.

Ewidencja księgowa przyjęcia towarów do magazynu po przerobie

1. PW - przyjęcie kukurydzy suchej do magazynu według nowych cen ewidencyjnych:

- Wn konto 33 "Towary" lub 33-3 "Towary w punktach skupu",
- Ma konto 33-7 "Towary w przerobie handlowym".

2. Różnica pomiędzy wartością towarów przekazanych do przerobu a wartością towarów ustaloną po przerobie:

- Wn/Ma konto 34-2 "Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów",
- Ma/Wn konto 33-7 "Towary w przerobie handlowym".

Zwracamy uwagę, iż po rozliczeniu przerobu handlowego konto 33-7 "Towary w przerobie handlowym" nie powinno wykazywać salda. Każdą partię kukurydzy poddanej suszeniu rozlicza się oddzielnie.

Przykład

Wydanie kukurydzy z magazynu do przerobu własnego

I. Założenia:

  1. Jednostka przekazała z magazynu 10 t kukurydzy mokrej do przerobu handlowego (suszenia), który wykonała we własnym zakresie. Wartość kukurydzy przekazanej do przerobu w cenach skupu wyniosła: 3.800 zł (cena netto skupu: 380 zł/t).
  2. Koszty przerobu handlowego ogółem wyniosły: 800 zł.
  3. Po przerobie kukurydzę przyjęto do magazynu według wartości ewidencyjnej równej cenie sprzedaży netto kukurydzy suchej, która wyniosła: 750 zł/t. W wyniku suszenia z 10 t kukurydzy mokrej o wilgotności 30% uzyskano 8,10 t kukurydzy suchej o wilgotności 14%. Ilość tzw. osuszki wynosiła zatem: 10 t - 8,10 t = 1,90 t.
  4. Do ewidencji kosztów działalności handlowej jednostka stosuje konta zespołu 4 i 5, a wszystkie koszty działalności handlowej księguje na koncie 51 "Koszty działalności podstawowej - handlowej".

II. Dekretacja:

Opis operacji Kwota Konto
Wn Ma
1. RW - wydanie kukurydzy mokrej w ilości 10 t do przerobu (suszenia): 10 t × 380 zł/t =  3.800 zł 33-7 33
2. Koszty przerobu (według dowodów źródłowych) 800 zł 40 Różne konta
   oraz równolegle 800 zł 51 49
3. PW - przyjęcie kukurydzy suchej z przerobu (suszenia): 8,10 t × 750 zł/t =  6.075 zł 33 33-7
4. PK - rozliczenie tzw. osuszki: 1,90 t × 380 zł/t =  722 zł 73-1 33-7
5. PK - rozliczenie różnicy powstałej na koncie 33-7 2.997 zł 33-7 34-2

III. Księgowania:

Koszty przerobu handlowego i ustalenie ceny towaru po przerobie