Według pkt 9.4 KSR nr 5, jeżeli umowa leasingu ma charakter leasingu finansowego, to zysk lub strata na sprzedaży przedmiotu leasingu - jeżeli jest to kwota istotna - wymaga rozliczenia w czasie przez okres leasingu. Przedmiot umowy leasingu finansowego ujmowany jest w jego dotychczasowej wartości bilansowej powiększonej lub pomniejszonej odpowiednio o zysk lub stratę na sprzedaży środka trwałego. Ustalona w ten sposób wartość początkowa przedmiotu leasingu stanowi podstawę dokonywania odpisów amortyzacyjnych.
Uzyskany wynik na sprzedaży środka trwałego, którego kwota w ocenie jednostki jest istotna, w księgach rozlicza się następująco:
1) uzyskany zysk ujmuje się zapisem po stronie Wn konta 76-1, w korespondencji ze stroną Ma konta 84,
2) poniesioną stratę ujmuje się zapisem po stronie Wn konta 65-1, w korespondencji ze stroną Ma konta 76-0.
Przyjęcie do używania przedmiotu finansowego leasingu zwrotnego, na podstawie dowodu OT, ujmuje się zapisem po stronie Wn konta 01, w korespondencji ze stroną Ma konto 24-9/1-2 "Rozrachunki z finansującym z tytułu przedmiotu leasingu".
Równolegle do dokonywanych od wartości przedmiotu leasingu odpisów amortyzacyjnych następuje rozliczenie zysku lub straty na sprzedaży. W księgach rachunkowych może to przebiegać w sposób następujący:
1) uzyskany zysk rozlicza się zapisem po stronie Wn konta 84, w korespondencji ze stroną Ma konta 76-0,
2) poniesioną stratę rozlicza się zapisem po stronie Wn konta 76-1, w korespondencji ze stroną Ma konta 65-1.
W pkt 9.4 KSR nr 5 wskazano również, iż w sytuacji gdy po zakończeniu umowy leasingu na koncie 24-9/1-2 pozostanie saldo, jego kwotę należy odnieść odpowiednio na pozostałe przychody lub koszty operacyjne.
Poniżej przedstawiamy przykład opracowany na podstawie przykładu zamieszczonego w pkt 9.4 KSR nr 5, wskazujący ewidencję finansowego leasingu zwrotnego w księgach rachunkowych korzystającego.
Przykład
I. Założenia:
- Jednostka "Y" zawarła umowę leasingu zwrotnego, sklasyfikowaną jako leasing finansowy. Umowa nie przewiduje nabycia jej przedmiotu po zakończeniu okresu umowy. Okres użytkowania przedmiotu umowy wynosi 10 lat. Wartość netto przedmiotu umowy (środka trwałego) na dzień jego zbycia finansującemu wynosiła: 80.000 zł (wartość początkowa wynosiła: 90.000 zł, a dotychczasowe umorzenie wynosiło: 10.000 zł), a cena sprzedaży wynosiła: 70.000 zł. Umowę leasingu zawarto na 10 lat.
- Strata na sprzedaży ujmowana jako rozliczenia międzyokresowe kosztów wynosi: 10.000 zł i będzie rozliczana w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych przez okres trwania umowy leasingu następująco: (80.000 zł - 70.000 zł) : 10 lat = 1.000 zł/rok.
- Wartość przedmiotu zwrotnego leasingu finansowego wynosi: 70.000 zł, a roczny odpis amortyzacyjny jest równy: 70.000 × 10% = 7.000 zł.
- Zgodnie z polityką rachunkowości jednostki, ewidencję kosztów podstawowej działalności operacyjnej prowadzi się tylko na kontach zespołu 4. W przykładzie pominięto kwestię VAT.
II. Dekretacja:
Opis operacji | Kwota | Konto | |
Wn | Ma | ||
1. FS - sprzedaż środka trwałego stanowiącego przedmiot umowy leasingu | 70.000 zł | 24-9 | 76-0 |
2. LT - wyksięgowanie z ewidencji sprzedanego środka trwałego: | |||
a) wartość początkowa | 90.000 zł | 01 | |
b) dotychczasowe umorzenie | 10.000 zł | 07-1 | |
c) wartość nieumorzona | 80.000 zł | 76-1 | |
3. PK - odniesienie straty na sprzedaży do rozliczenia w czasie | 10.000 zł | 65-1 | 76-0 |
4. OT - przyjęcie przedmiotu leasingu do używania | 70.000 zł | 01 | 24-9/1-2 |
5. PK - odpis amortyzacyjny (dla uproszczenia ujęto kwotę za cały rok) | 7.000 zł | 40-0 | 07-1 |
6. PK - rozliczenie straty równolegle do odpisów amortyzacyjnych (dla uproszczenia ujęto kwotę za cały rok) | 1.000 zł | 76-1 | 65-1 |
III. Księgowania: