Zatrzymanie kaucji gwarancyjnej z tytułu należnego wykonania umowy - ujęcie bilansowe
Spółka z o.o. zleciła wybudowanie budynku, w którym będzie prowadziła działalność. Zgodnie z umową zatrzymano tytułem zabezpieczenia należytego wykonania umowy kaucję gwarancyjną (kwota znacząca), która będzie zwrócona po 30 miesiącach od podpisana protokołu końcowego, jeżeli nie wystąpią żadne roszczenia. Jak będzie należało wykazać zatrzymaną kaucję w bilansie?
| Zatrzymana kwota kaucji gwarancyjnej pozostaje na koncie rozrachunkowym prowadzonym z wykonawcą. Po określonym w umowie terminie podlega ona zwrotowi, jeżeli nie zostanie wcześniej wykorzystana w celu pokrycia kosztów usunięcia wad i usterek. W bilansie zatrzymane kaucje podlegają wykazaniu jako zobowiązania (tu: długoterminowe). |
W praktyce często stosowanym zabezpieczeniem ewentualnych roszczeń inwestora wynikających z usterek obiektu budowlanego jest tzw. kaucja gwarancyjna. Kwota zatrzymywana w ten sposób przez inwestora ma motywować wykonawcę zarówno do należytego wykonania robót budowlanych, jak i terminowego usuwania wad stwierdzonych w okresie rękojmi lub gwarancji. Konieczne jest jednak zapisanie wszystkich warunków w tym zakresie w umowie podpisanej pomiędzy wykonawcą a inwestorem. Dokładne określenie zasad funkcjonowania kaucji gwarancyjnej w umowie zapobiega ryzyku powstania ewentualnych sporów związanych z późniejszym zwrotem lub zatrzymaniem kaucji. Z umowy pomiędzy stronami powinno wynikać jasno, czego kaucja zabezpieczająca dotyczy, w jakiej wysokości oraz na jaki okres została ustanowiona.
Mechanizm kaucji gwarancyjnej polega na tym, że część wynagrodzenia należnego wykonawcy zostanie zatrzymana przez inwestora celem zabezpieczenia należytego wykonania umowy. Po określonym w umowie terminie podlega ona zwrotowi, chyba że zostanie wcześniej wykorzystana w celu pokrycia kosztów usunięcia usterek.
Oznacza to, że w księgach rachunkowych inwestora (tu: spółki z o.o.) zatrzymana kwota kaucji gwarancyjnej pozostaje na koncie rozrachunkowym prowadzonym z wykonawcą. Jest to zobowiązanie wobec wykonawcy, które ma charakter zwrotny i zostaje rozliczone po upływie okresu określonego w umowie.
W księgach rachunkowych inwestora fakturę wystawioną przez wykonawcę ujmuję się według zasad ogólnych (pominięto VAT):
- Wn konto 30 "Rozliczenie zakupu",
- Ma konto 24 "Pozostałe rozrachunki".
Natomiast zapłata wykonawcy kwoty pomniejszonej o kaucję gwarancyjną powinna być ujęta:
- Wn konto 24,
- Ma konto 13 "Rachunek bankowy".
Powyższe księgowanie oznacza, że na koncie 24 pozostaje saldo w wysokości kwoty zatrzymanej kaucji gwarancyjnej. Saldo tego konta pozostaje nierozliczone do końca okresu określonego w umowie na zabezpieczenie prawidłowego wykonania usług budowlanych i usunięcia ewentualnych wad i usterek usług już wykonanych, w wysokości zatrzymanej kaucji gwarancyjnej.
Natomiast jeżeli chodzi o prezentację przedmiotowej kaucji w sprawozdaniu finansowym, to w myśl stanowiska Komitetu Standardów Rachunkowości z dnia 1 sierpnia 2019 r. w sprawie rozrachunków z kontrahentami, zobowiązania z tytułu zakupu składników wartości niematerialnych i prawnych, rzeczowych aktywów trwałych (w tym także zatrzymana przez inwestora kaucja gwarancyjna) wykazuje się w sprawozdaniu finansowym w pasywach bilansu - jako:
1) zobowiązania długoterminowe - w zależności od tego, czy są to zobowiązania wobec jednostki powiązanej, jednostki z zaangażowaniem w kapitale czy jednostek pozostałych - odpowiednio poz. B.II.1, B.II.2, B.II.3e bilansu - jeżeli termin ich wymagalności przekracza 12 miesięcy;
2) inne w ramach zobowiązań krótkoterminowych - w zależności od tego, czy są to zobowiązania wobec jednostki powiązanej, jednostki z zaangażowaniem w kapitale czy jednostek pozostałych - odpowiednio poz. B.III.1b, B.III.2b, B.III.3i bilansu - jeżeli termin ich wymagalności nie przekracza 12 miesięcy.
