Czy planowane jest obniżenie stawki VAT na artykuły dziecięce - odpowiedź na interpelację poselską
Autorów interpelacji poselskiej nr 7447 zainteresowało opodatkowanie VAT artykułów dziecięcych. Wyrażając troskę o sytuację ekonomiczną polskich gospodarstw domowych, szczególnie tych z małymi dziećmi, wskazano że produkty takie jak pieluchy, kołyski, wózki dziecięce oraz inne niezbędne akcesoria, stanowią istotną część wydatków rodziców.
Z uwagi na powyższe zapytano:
- Czy Ministerstwo Finansów prowadzi analizy dotyczące wpływu obniżenia VAT na artykuły dziecięce na budżet państwa oraz na sytuację ekonomiczną polskich rodzin?
- Czy możliwe jest uwzględnienie pieluch, wózków dziecięcych i innych akcesoriów dziecięcych w ramach towarów objętych obniżoną stawką VAT, zgodnie z Dyrektywą 2006/112/WE?
- Jakie kroki są planowane w celu dostosowania stawek VAT w Polsce do poziomu stosowanego w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej w odniesieniu do artykułów dziecięcych?
W udzielonej 31 stycznia 2025 r. odpowiedzi na interpelację Ministerstwo Finansów (dalej: MF) podkreśliło, że przepisy dotyczące VAT podlegają harmonizacji na terytorium UE, co oznacza dla państw członkowskich obowiązek zapewnienia zgodności przepisów krajowych z przepisami prawa unijnego, w tym przede wszystkim z dyrektywą w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej oraz orzecznictwem TSUE. Obowiązek harmonizacji z prawem unijnym powoduje, iż Polska nie posiada nieograniczonej swobody kreowania własnych rozwiązań w tym przedmiocie, w tym również w zakresie stosowania stawek tego podatku. Spośród całego katalogu towarów i usług, do których możliwe jest stosowanie obniżonych stawek VAT, załącznik III do dyrektywy VAT daje podstawę stosowania takich stawek również do określonych produktów niezbędnych do wychowania dzieci. Natomiast na gruncie prawa krajowego, spośród kategorii produktów dla dzieci i niemowląt, stawką obniżoną w wysokości 5% VAT objęte są niektóre artykuły żywnościowe przeznaczone dla niemowląt i małych dzieci, smoczki, pieluchy, foteliki do przewozu dzieci w samochodach. Z kolei wskazana w treści interpelacji dostawa wózków dziecięcych i kołysek podlega opodatkowaniu stawką podstawową VAT (23%), nie ma bowiem możliwości stosowania stawek obniżonych do tych towarów na podstawie przepisów dyrektywy VAT.
MF zauważyło także, iż niezależnie od możliwości, które w kontekście obniżania stawek VAT daje dyrektywa VAT, wszelkie decyzje w zakresie zmian w wysokości stawek VAT powinny opierać się na szacunkach wpływu takiego rozwiązania na konsumentów, jak również ich kompleksowego wpływu na gospodarkę, w tym budżet państwa.
MF zapewniło, że analizuje wszystkie postulaty dotyczące wprowadzenia stawek preferencyjnych (również w obszarze wskazanym w interpelacji). Podkreśliło jednak, że podatek VAT jest tylko jednym z wielu mechanizmów wsparcia mogącym mieć zastosowanie przy kształtowaniu polityki społecznej państwa. W obszarze tym niewątpliwie kluczowe znaczenie mają rozwiązania pozapodatkowe, których celem bezpośrednim jest wsparcie rodzin w wychowaniu dzieci, zaś celem pośrednim jest podnoszenie ogólnego poziomu życia w Polsce. Szczególnie istotne są resorty rodziny, pracy i polityki społecznej. Działania podejmowane w tych obszarach w sposób bezpośredni wpływają na sytuację materialną rodzin w Polsce, a zastosowanie wsparcia w wielu wymiarach pozwala na stworzenie stabilnych warunków do życia i rozwoju dzieci od najmłodszych lat.
Ostatecznie MF poinformowało, że w chwili obecnej nie są prowadzone prace nad ewentualną zmianą wysokości stawek VAT na artykuły dziecięce.
Ponadto MF wyjaśniło, iż stawki VAT na wskazane produkty nie odbiegają znacząco od stawek stosowanych przez inne państwa członkowskie - z dostępnych danych wynika, że stawki podatku VAT na żywność dla dzieci, pieluszki czy foteliki do przewozu dzieci w samochodach, należą w Polsce do jednych z najniższych w UE.
