Wydatki związane z samochodami udostępnionymi podwykonawcom mobilnym a VAT
Spółka (czynny podatnik VAT) udostępnia nieodpłatnie samochody osobowe swoim podwykonawcom mobilnym, w celu realizacji zleconych prac wymagających stałego przemieszczania się do klientów po całym kraju. W celu zminimalizowania kosztów i poświęconego czasu samochody te będą najczęściej parkowane w miejscu zamieszkania podwykonawców. Z regulaminu/zasad używania samochodów wynika zakaz ich wykorzystywania w celach innych niż służbowe. Czy spółka ma prawo odliczać 100% VAT od wydatków związanych z tymi pojazdami, jeżeli dla tych samochodów prowadzona jest ewidencja przebiegu pojazdu i zgłoszono je w VAT-26?
| W sytuacji opisanej w pytaniu pełne odliczenie VAT jest ryzykowne w świetle stanowiska KIS, ale jeżeli spółka takie ryzyko podejmie i wejdzie w spór z organem podatkowym, to istnieje szansa na wygranie sprawy na drodze sądowej. |
Zasady pełnego odliczania VAT od wydatków na samochody
Zasady odliczania VAT od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi (m.in. samochodami osobowymi) zostały uregulowane w art. 86a ustawy o VAT. Z przepisów tych wynika, że podatnik ma możliwość odliczenia 100% kwoty podatku naliczonego zawartego w fakturach dotyczących wydatków związanych z pojazdem samochodowym w sytuacji, gdy pojazd ten jest wykorzystywany wyłącznie do celów prowadzenia działalności gospodarczej. Co do zasady, w celu dokonania pełnego odliczenia muszą zostać spełnione łącznie dwa warunki, tj. sposób wykorzystania tego pojazdu przez podatnika, zwłaszcza w ustalonych przez niego zasadach jego używania, musi wykluczać jego użycie do celów prywatnych oraz wykluczenie użytku prywatnego musi zostać potwierdzone prowadzoną przez podatnika dla tego pojazdu ewidencją przebiegu pojazdu. Ponadto podatnik ma obowiązek złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego informację o tym pojeździe (na druku VAT-26) w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym poniesie pierwszy wydatek z nim związany, nie później jednak niż w dniu przesłania ewidencji JPK_VAT. Powyższe wynika z art. 86a ust. 3 pkt 1 lit. a), art. 86a ust. 4 pkt 1 i art. 86a ust. 12 ww. ustawy.
Parkowanie w miejscu zamieszkania - stanowisko organów i sądów
Organy podatkowe uznają, że parkowanie samochodu w miejscu zamieszkania pracownika/podwykonawcy wyklucza możliwość uznania, że jest on wykorzystywany wyłącznie do celów prowadzonej działalności. Zdaniem organów, fakt wykorzystywania pojazdu wyłącznie do działalności musi być rozpatrywany w kategoriach obiektywnych. Zatem możliwość odliczenia 100% kwoty podatku naliczonego zawartego w fakturach, dotyczących wydatków związanych z pojazdami samochodowymi, dotyczy tylko tych pojazdów, które przeznaczone są jedynie do wykonywania czynności służbowych, tym samym nie są wykorzystywane - choćby przejściowo - w inny sposób. Parkowanie samochodu w miejscu zamieszkania stwarza zaś możliwość użycia pojazdu do celów prywatnych.
Przykładowo w interpretacji indywidualnej z 17 stycznia 2025 r., nr 0111-KDIB3-1.4012.690.2024.2.ICZ Dyrektor KIS podkreślił, że bezpośrednia dostępność samochodu służbowego, tj. możliwość ułatwienia podróży służbowej podwykonawcom przez udostępnienie tym osobom samochodu będącego własnością podatnika, z możliwością parkowania w miejscu prowadzenia działalności gospodarczej, które jest jednocześnie ich miejscem zamieszkania, stwarza możliwość wykorzystania tych pojazdów do celów prywatnych przez podwykonawcę. Samochody parkowane w miejscu zamieszkania podwykonawcy oraz wykorzystywane przez niego w celu dojazdu do miejsca świadczenia pracy, nie będą zatem wykorzystywane wyłącznie do celów prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej i tym samym nie będzie mu przysługiwało prawo do odliczenia 100% VAT od wydatków związanych z tymi pojazdami samochodowymi. Tak samo uznał Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 17 stycznia 2025 r., nr 0111-KDIB3-1.4012.689.2024.2.ICZ, w której czytamy:
"(...) w przypadku gdy podwykonawca wykonujący obowiązki służbowe na terenie kraju oraz poza jego granicami, poza siedzibą firmy, przemieszcza się samochodem służbowym do miejsca zamieszkania i z tego miejsca przemieszcza się do miejsca docelowego, nie daje uprawnienia do odliczenia podatku naliczonego w pełnej wysokości. (...)"
Inne stanowisko w analizowanej kwestii prezentują natomiast sądy. Przykładowo WSA w Poznaniu w wyroku z 18 czerwca 2024 r., sygn. akt I SA/Po 189/24 (orzeczenie nieprawomocne) uznał, że parkowanie samochodu poza siedzibą firmy nie ma przesądzającego znaczenia dla uznania, że samochód nie jest wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej. Okoliczność taka sama w sobie nie może bowiem oznaczać, że pojazdy są wykorzystywane na cele prywatne i wykluczać pełnego odliczenia VAT od wydatków z nimi związanych.
Podobnie wynika z wyroków NSA z 10 maja 2017 r. sygn. akt I FSK 2283/15, z 9 listopada 2017 r. sygn. akt I FSK 234/16, z 6 marca 2018 r. sygn. akt I FSK 790/16 i z 4 września 2018 r., sygn. akt I FSK 1636/16.
Podsumowanie
W sytuacji opisanej w pytaniu odliczenie 100% VAT od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi może doprowadzić do konfliktu z organem podatkowym, ale istnieje możliwość jego wygrania na drodze sądowej. Zaznaczamy, że w świetle stanowiska KIS prowadzenie ewidencji (a także złożenie VAT-26 i wprowadzenie regulaminów/zasad używania pojazdów) nie będzie wystarczające do pełnego odliczenia VAT, gdyż parkowanie pod domem podwykonawcy i tak wyklucza uznanie, że samochód jest wykorzystywany wyłącznie do celów służbowych.
