Określenie kwoty do zapłaty jako czynność poprzedzająca wycenę

Tak jak w przypadku "zwykłych" rozrachunków wyrażonych w złotych, również te wyrażone w walucie obcej wycenia się na dzień bilansowy w następujący sposób:

• należności - w kwocie wymaganej zapłaty, stosując zasadę ostrożności (por. art. 28 ust. 1 pkt 7 ustawy o rachunkowości), zaś
• zobowiązania - w kwocie wymagającej zapłaty (por. art. 28 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy).

Jak wyjaśniono w ww. stanowisku (w sprawie rozrachunków z kontrahentami), kwota wymaganej/wymagająca zapłaty, to wartość należności/zobowiązania ustalona na dzień ich rozliczenia lub na dzień bilansowy, jako:

• wartość należności/zobowiązania na dzień początkowego ujęcia w księgach rachunkowych (wartość nominalna),
• minus otrzymane do dnia rozliczenia/dnia bilansowego spłaty (raty na poczet spłaty zobowiązania), przedpłaty wniesione przez kontrahentów, przyznane kontrahentom zmniejszenia ceny (w formie różnych rodzajów rabatów, uznanych reklamacji),
• plus naliczone na dzień rozliczenia/dzień bilansowy odsetki (umowne, ustawowe, za opóźnienie w zapłacie), kary umowne i zasądzone koszty postępowania sądowego.

Wycena na dzień bilansowy należności od kontrahentów z zachowaniem zasady ostrożności oznacza konieczność zweryfikowania, czy ustalona na dzień bilansowy kwota wymaganej zapłaty, odpowiada na ten dzień realnej wartości należności, tj. wartości możliwej do odzyskania (wartość odzyskiwalna). W przypadku gdy wartość należności możliwa do odzyskania na dzień bilansowy jest niższa od kwoty wymaganej zapłaty, jednostka odpowiednio obniża jej wartość przez dokonanie odpisu aktualizującego wartość należności. Odpis aktualizujący wartość należności obciąża odpowiednio pozostałe koszty operacyjne lub koszty finansowe (por. art. 35b ustawy oraz postanowienia Krajowego Standardu Rachunkowości nr 4 "Utrata wartości aktywów").

Jeżeli jednostka na dzień bilansowy naliczyła odsetki od należności/zobowiązań wyrażonych w walucie obcej, to na dzień ich ujęcia w księgach rachunkowych wymagają one wyceny. Jak wynika z pkt 6.3 stanowiska w sprawie rozrachunków z kontrahentami, odsetki naliczone przez jednostkę lub przez jej kontrahenta w walucie obcej, na dzień ich ujęcia w księgach rachunkowych przelicza się na walutę polską po kursie średnim ogłoszonym dla danej waluty przez NBP z dnia poprzedzającego dzień naliczenia odsetek (por. art. 30 ust. 2 pkt 2 ustawy o rachunkowości).