Prawo do odliczenia VAT z faktury bez NIP nabywcy

(interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 16 lipca 2025 r., nr 0112-KDIL1-1.4012.319.2025.1.DS)

Stan faktyczny

Czynny podatnik VAT prowadził działalność gospodarczą w zakresie m.in. handlu odzieżą. Podatnik nabywał towary od dostawców z różnych platform internetowych (czynnych podatników VAT). Dostawy były realizowane wyłącznie z magazynów na terytorium Polski. Nabyte towary służyły wyłącznie do czynności opodatkowanych VAT. Podatnik posługiwał się polskim NIP na wszystkich etapach składania zamówienia. Z nieznanych powodów, mimo podania informacji o NIP, faktury otrzymywane od sprzedawcy nie zawierały NIP podatnika (nabywcy). Sprzedawca umieszczał na fakturze informację, że nie może ona zostać wykorzystana do odliczenia VAT i że zakup został dokonany wyłącznie do użytku osobistego. Podatnik przypuszczał, że sprzedawca nie deklarował w składanych przez siebie plikach JPK_VAT takiej sprzedaży jako sprzedaży na rzecz podatnika prowadzącego działalność gospodarczą. Ilość i charakter zakupów dokonywanych cyklicznie jednoznacznie wskazywała jednak na ich handlowy a nie osobisty charakter. Dodatkowo nabywca otrzymał od sprzedawcy rachunek, który zawierał NIP nabywcy, ale nie spełniał ustawowych wymogów do uznania go za fakturę. Zdaniem nabywcy, rachunek ten wskazywał jednak, że sprzedawca miał pełną świadomość, iż towar ten sprzedał na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej.

Podatnik zapytał, czy przysługuje mu prawo do odliczenia VAT z faktur niezawierających jego NIP.

Stanowisko organu podatkowego

Odnosząc się do faktury jako dokumentu stanowiącego podstawę odliczenia VAT organ podkreślił, że celem faktury jest przede wszystkim udokumentowanie rzeczywistego przebiegu zdarzeń gospodarczych zarówno pod względem przedmiotu transakcji, jak i podmiotów biorących w niej udział. Co do zasady, faktury muszą być wystawione zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami prawa. Prawidłowość materialnoprawna faktury zachodzi zaś, jeżeli odzwierciedla ona prawdziwe zdarzenie gospodarcze. Nie można zatem uznać za prawidłową faktury, gdy sprzecznie z jej treścią wskazuje zdarzenie gospodarcze, które w ogóle nie zaistniało bądź zaistniało w innych rozmiarach albo między innymi podmiotami.

Organ wyjaśnił ponadto, że elementy formalne wymagane przez art. 106e ust. 1 ustawy o VAT mają wyłącznie znaczenie dowodowe. Jedynie braki merytoryczne faktury mogą wywołać skutek materialny w postaci zmian w przedmiocie lub podstawie opodatkowania, a także doprowadzić do niewłaściwego określenia wysokości podatku. Zdaniem organu, o prawidłowości faktur wystawianych i otrzymywanych przez podatników powinny decydować przede wszystkim ustalenia, czy dokumenty te potwierdzają rzeczywiste transakcje handlowe. A zatem, jeżeli w fakturach dokumentujących transakcje występują tzw. wadliwości mniejszej wagi, należy uznać, że nie ma podstawy do ich kwestionowania, w tym prawa do odliczenia podatku naliczonego, wyłącznie z powodu ww. braków. Są to tego rodzaju wadliwości, które co prawda powodują, że faktura nie odpowiada wymogom określonym w przepisach, jednakże same w sobie nie wpływają na przedmiot i podstawę opodatkowania.

Zdaniem organu, podstawę do dokonania odliczenia VAT może stanowić wyłącznie faktura odzwierciedlająca faktyczne zdarzenie gospodarcze w aspekcie podmiotowym, przedmiotowym oraz ilościowym. Tym samym faktura musi potwierdzać, że w rzeczywistości doszło do dostawy towarów lub świadczenia usług pomiędzy konkretnymi podmiotami, w zakresie ściśle określonego towaru lub usługi oraz w zakresie ilości danego towaru lub usługi. Niezgodność któregokolwiek z tych aspektów eliminuje możliwość odliczenia podatku naliczonego, zawartego w fakturze, która nie odzwierciedla rzeczywistego zdarzenia gospodarczego. Sama faktura nie tworzy jednak prawa do odliczenia podatku w niej wykazanego. Prawo to przysługuje zatem wówczas, gdy podatek naliczony związany jest z faktycznie dokonanymi czynnościami opodatkowanymi.

Odnosząc się do sytuacji podatnika organ uznał, że ustawodawca nie wymienia braku NIP nabywcy na fakturze jako przesłanki negatywnej powodującej utratę prawa do odliczenia VAT (w sytuacji gdy faktura odzwierciedla prawdziwe zdarzenie gospodarcze). Organ podkreślił jednak, że wszelkie ustalenia co do przebiegu i dokumentowania transakcji powinny być przedmiotem uzgodnień pomiędzy stronami tej transakcji w celu uniknięcia nieprawidłowości w rozliczaniu podatku VAT zarówno przez sprzedawcę, jak i przez nabywcę.