Nadgodziny w czasie łączenia pracy z urlopem rodzicielskim i wydłużenie wymiaru tego urlopu

1) Pracownica od kilku miesięcy łączy pracę w wymiarze połowy etatu z urlopem rodzicielskim. Jej grafik przewiduje pracę od godziny 8.00 do 12.00. Ostatnio zgłaszała pracodawcy potrzebę pracy w nadgodzinach, np. od 12.00 do 13.00, z uwagi na spiętrzenie zadań służbowych. Czy pracodawca może zgodzić się na nadgodziny w tym przedziale czasowym?

Pracownik korzystający z urlopu rodzicielskiego może go łączyć z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu, w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy (art. 182^1e K.p.). Podjęcie pracy na urlopie rodzicielskim nie powoduje zmiany pierwotnego wymiaru etatu pracownika. Przy czym podjęcie pracy na urlopie rodzicielskim powoduje podział tego urlopu na część zagospodarowaną na pracę i część - wynoszącą co najmniej połowę wymiaru etatu - poświęconą wyłącznie na opiekę nad dzieckiem. Zakładamy, że w przedstawionej sprawie pracownica przed rozpoczęciem urlopów z tytułu rodzicielstwa pracowała na pełny etat, w godzinach od 8.00 do 16.00.

Pracownik generalnie może podejmować pracę w nadgodzinach, przez którą rozumie się pracę powyżej obowiązujących pracownika norm czasu pracy lub powyżej przedłużonego dobowego wymiaru czasu pracy. Powstała jednak wątpliwość, czy taka praca może być świadczona przez pracownika, który łączy pracę z urlopem rodzicielskim. Problem ten był przedmiotem opinii Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Resort pracy w piśmie udostępnionym naszemu Wydawnictwu w dniu 10 maja 2016 r. wskazał, że:

"(...) w przypadku łączenia urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy w niepełnym wymiarze czasu pracy nie jest możliwe polecenie pracownikowi pracy ponadwymiarowej (wykraczającej poza godziny jego pracy zaplanowane w rozkładzie czasu pracy w ramach 8-godzinnego dobowego wymiaru jego czasu pracy). Przykładowo, jeżeli pracownik w danym dniu ma zaplanowane 4 godziny pracy (od 8.00 do 12.00) i w następnych 4 godzinach (od 12.00 do 16.00) korzysta z urlopu rodzicielskiego, nie jest możliwe polecenie pracownikowi pracy ponadwymiarowej (np. pomiędzy godziną 12.00 a 14.00)

(...) wydaje się natomiast możliwe polecenie pracownikowi pracy w godzinach nadliczbowych z przyczyn, o których mowa w art. 151 § 1 Kodeksu pracy. Przykładowo, jeżeli pracownik w danym dniu ma zaplanowaną pracę w godzinach 8.00-12.00, a z urlopu rodzicielskiego korzysta w godzinach 12.00-16.00, to pracodawca może polecić mu pracę nadliczbową począwszy od godziny 16.00 (...)".

W świetle tego stanowiska pracownica nie może podjąć pracy w nadgodzinach w okresie czasu przypadającym wyłącznie na urlop rodzicielski, tj. w godzinach od 12.00 do 16.00.

2) Pracownica od 1 października 2025 r. będzie łączyła urlop rodzicielski z wykonywaniem pracy na pół etatu. We wniosku w sprawie łączenia pracy z tym urlopem wskazała, że chce pracować (na pół etatu) również na części wydłużającej urlop rodzicielski. Czy to oznacza, że podstawowy wymiar urlopu rodzicielskiego wydłuży się dwa razy?

W przypadku łączenia pracy z urlopem rodzicielskim, urlop ten ulega wydłużeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy wykonywanej przez pracownika w trakcie korzystania z urlopu rodzicielskiego lub jego części. Wymiar części przedłużającej odpowiada iloczynowi tygodni, przez które pracownik zamierza łączyć pracę z urlopem rodzicielskim i wymiaru etatu, w jakim ta praca zostanie podjęta (art. 182^1f § 2 K.p.).

W trakcie części przedłużającej urlop rodzicielski pracownik również może wykonywać pracę (zamiar świadczenia takiej pracy powinien wynikać z treści wniosku w sprawie łączenia pracy z urlopem rodzicielskim). Wówczas wymiar części przedłużającej urlop oblicza się dzieląc długość części urlopu powstałej w wyniku jego proporcjonalnego wydłużenia (obliczonej zgodnie z art. 182^1f § 2 K.p.) przez różnicę liczby 1 i wymiaru czasu pracy, w jakim pracownik zamierza łączyć korzystanie z części przedłużającej urlop z wykonywaniem pracy (art. 182^1f § 7 K.p.). Trzeba jednak podkreślić, że podjęcie pracy w czasie części przedłużającej urlop rodzicielski nie powoduje jego ponownego przedłużenia. Urlop rodzicielski ulega więc przedłużeniu tylko raz.