Ubezpieczenie chorobowe zleceniobiorcy zatrudnionego jednocześnie w innej firmie w ramach umowy o pracę

Kilka dni temu zatrudniłam w ramach umowy zlecenia mężczyznę, który pracuje już od ponad dwóch lat w innej firmie na umowę o pracę na pół etatu z wynagrodzeniem wynoszącym obecnie 3.500 zł miesięcznie. Zleceniobiorca ten chce, abym zgłosiła go do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.

1) Czy jest to możliwe?

TAK. Dla osoby wykonującej umowę zlecenia ubezpieczenie chorobowe zasadniczo jest dobrowolne. Zleceniobiorca może mu jednak podlegać tylko w okresie, w którym jest objęty z umowy zlecenia obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalno-rentowymi.

W przypadku gdy zleceniobiorca jest jednocześnie zatrudniony w innym podmiocie na podstawie umowy o pracę, nie wykonuje zlecenia na rzecz pracodawcy i z pracy na etacie uzyskuje miesięczny przychód przynajmniej w kwocie minimalnej płacy (w 2024 r.: od stycznia do czerwca - 4.242 zł, a od lipca do grudnia - 4.300 zł), to z racji wykonywanego zlecenia ubezpieczeniom emerytalno-rentowym podlega dobrowolnie, na swój wniosek. Obowiązkowe jest dla niego tylko ubezpieczenie zdrowotne. Wtedy, z uwagi na dobrowolny charakter ubezpieczeń emerytalno-rentowych, nie może przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.

Natomiast gdy - tak jak w omawianej sytuacji - przychód ze stosunku pracy jest niższy niż minimalna płaca, to ze zlecenia taka osoba podlega też obowiązkowo (obok ubezpieczenia zdrowotnego) ubezpieczeniom społecznym (tj. emerytalno-rentowym i wypadkowemu). Wysokość oskładkowanego przychodu uzyskiwanego z umowy zlecenia w takiej sytuacji nie jest istotna. Wtedy może przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.

Objęcie osoby wykonującej umowę zlecenia dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym następuje od dnia wskazanego w zgłoszeniu do ubezpieczeń (na druku ZUS ZUA), nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym zgłoszenie zostało złożone w ZUS. Od tej zasady jest jeden wyjątek. Dotyczy to sytuacji, kiedy zgłoszenie do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego zostanie złożone w ZUS w terminie 7 dni od dnia powstania obowiązkowych ubezpieczeń emerytalno-rentowych, np. w ciągu 7 dni od rozpoczęcia wykonywania zlecenia. Wtedy objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym następuje od dnia wskazanego w zgłoszeniu do ubezpieczeń, czyli od dnia podanego w ZUS ZUA. Data przekazania zgłoszenia do ZUS nie jest wówczas brana pod uwagę (przykład).

2) Czy w razie choroby będzie mu przysługiwał zasiłek chorobowy dopiero po upływie 90-dniowego okresu wyczekiwania?

NIE. Osoba podlegająca ubezpieczeniu chorobowemu na zasadzie dobrowolności z reguły nabywa prawo do zasiłku chorobowego dopiero po upływie 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. Stanowi o tym art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2023 r. poz. 2780), zwanej ustawą zasiłkową. Zatrudniony przez Czytelniczkę zleceniobiorca posiada jednak znacznie dłuższy okres nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. Wlicza się bowiem do niego także wcześniejszy (trwający nadal nieprzerwanie) okres ubezpieczenia chorobowego z tytułu zatrudnienia w ramach umowy o pracę.

Tym samym w razie choroby zleceniobiorca, o którym mowa w pytaniu, podlegający dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu, nabędzie prawo do zasiłku chorobowego od pierwszego dnia niezdolności do pracy, bez okresu wyczekiwania.

Warto jednak podkreślić, iż w celu uzyskania prawa do świadczenia chorobowego z obu tytułów, tj.:

• wynagrodzenia chorobowego i/lub zasiłku chorobowego z tytułu zatrudnienia na umowę o pracę oraz
• zasiłku chorobowego z tytułu zatrudnienia na umowę zlecenia,

wspomniany ubezpieczony powinien mieć wystawione dwa zaświadczenia lekarskie, osobno dla każdego z płatników składek (tj. dla pracodawcy i zleceniodawcy). Nie wystarczy przedłożyć np. zleceniodawcy wydruk zaświadczenia lekarskiego wystawionego na pracodawcę (tj. innego płatnika składek) ubezpieczonego.

Lekarz sporządza odpowiednią liczbę zaświadczeń lekarskich na wniosek ubezpieczonego. Przy czym zaświadczenie dla kolejnego płatnika zasiłku, potwierdzające wcześniej orzeczoną dla innego płatnika niezdolność do pracy, może być wystawione w terminie późniejszym. Mowa o tym w § 12 ust. 1 i ust. 2 rozporządzenia MPiPS w sprawie trybu i sposobu orzekania o czasowej niezdolności do pracy, wystawiania zaświadczenia lekarskiego oraz trybu i sposobu sprostowania błędu w zaświadczeniu lekarskim (Dz. U. z 2015 r. poz. 2013).

Zleceniobiorca powinien również pamiętać, iż podczas okresu, na jaki zostanie mu wystawione zwolnienie lekarskie, musi się powstrzymać od pracy w obu zakładach. Wykonywanie pracy w jednej firmie w trakcie przebywania na zwolnieniu lekarskim w drugim zakładzie pracy, za sprawą art. 17 ust. 1 i ust. 3 ustawy zasiłkowej, może bowiem pozbawić go prawa do świadczenia chorobowego w tej drugiej firmie za cały okres tego zwolnienia.