Nowe wytyczne dotyczące obowiązku szkoleniowego z AML
Na stronie internetowej Generalnego Inspektora Informacji Finansowej (GIIF) w dniu 13 lutego 2025 r. opublikowany został komunikat nr 92 w sprawie obowiązku szkoleniowego określonego w ustawie o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, zwanej ustawą AML.
Jest to jeden, wspólny komunikat GIIF, Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego (UKNF) oraz Narodowego Banku Polskiego. Organy te oczekują weryfikacji przez instytucje obowiązane (IO) dotychczasowej praktyki wypełniania obowiązku szkoleniowego i niezwłocznego podjęcia kroków zmierzających do prawidłowej realizacji tego obowiązku.
Komunikat dotyczy wszystkich IO wymienionych w art. 2 ust. 1 ustawy AML. Obowiązek szkoleniowy reguluje art. 52 ustawy AML. Naruszenie tego obowiązku jest zagrożone karą administracyjną, zgodnie z art. 147 pkt 9 ustawy AML. W komunikacie podkreślono, że obowiązek szkoleniowy dotyczy zarówno pracowników IO w ścisłym znaczeniu (tj. tych, którzy związani są z tymi instytucjami stosunkiem pracy), jak i wszystkich pozostałych osób wykonujących obowiązki związane z AML/CFT. Osoby wykonujące obowiązki związane z AML/CFT w IO muszą przejść odpowiednie szkolenia przed rozpoczęciem wykonywania czynności w tym obszarze. Jeśli pracownik był przeszkolony w poprzednim miejscu pracy, to jego szkolenia mogą być uznane za aktualne w obecnym miejscu pracy po odbyciu szkolenia uzupełniającego, uwzględniającego charakter, rodzaj i rozmiar działalności prowadzonej przez aktualnego pracodawcę.
Organy kontroli podkreśliły też, że wdrażane przez IO programy szkoleniowe muszą być ciągłym procesem, a nie działaniem jednorazowym. Dodatkowe szkolenia są niezbędne zawsze w przypadku istotnej zmiany stanu prawnego w zakresie AML/CFT (czy to w przepisach krajowych, czy unijnych), a także w razie zmian w charakterze lub rodzaju działalności prowadzonej przez IO.
Obowiązek szkoleniowy może zostać zrealizowany poprzez szkolenia wewnętrzne instytucji obowiązanej, jak również poprzez udział osób wykonujących zadania z obszaru AML/CFT w szkoleniach zewnętrznych. Kursy szkoleniowe mogą odbywać się stacjonarnie, jak też w formie on-line.
Według organów kontroli nie spełnia wymogów z ustawy AML samokształcenie (dotyczy to również zawodów prawniczych będących IO) czy zapoznanie się z publikacjami, wytycznymi i komunikatami GIIF czy UKNF i NBP. W celu realizacji obowiązku ustawowego konieczne jest profesjonalne szkolenie.
Wypełnienie przez IO obowiązku szkoleniowego musi być udokumentowane. Organy kontrolne wskazały, że z dokumentów powinno jednoznacznie wynikać, kto, kiedy, w jakim zakresie i przez kogo został przeszkolony.
Zarząd IO powinien dysponować pełną i bieżącą informacją na temat stanu realizacji obowiązku szkoleniowego zarówno w odniesieniu do własnych pracowników, jak i podmiotów zewnętrznych wykonujących obowiązki wynikające z ustawy AML.
Więcej na temat wytycznych organów kontroli napiszemy w GP nr 21 z 2025 r., na str. 17.
