Rekompensata za dojazd na dyżur i pracę podjętą w jego trakcie

Zatrudniamy pracownika na pełny etat, w systemie podstawowym, od poniedziałku do piątku. W sobotę, w związku z potrzebami pracodawcy, pracownik miał wyznaczony dyżur domowy. O godzinie 13⁰⁰ został wezwany do pracy w siedzibie zakładu. Sama praca zajęła mu 3 godziny, ale dojazd do zakładu 1 godzinę (pracownik jest zamiejscowy). Czy do czasu pracy należy mu zaliczyć 3, czy 4 godziny? Czy oprócz wynagrodzenia za pracę wykonaną na dyżurze, pracownikowi należą się jeszcze jakieś dodatki?

Dyżur jest to czas, w którym pracownik, po zakończenia swojej dniówki roboczej, pozostaje w dyspozycji pracodawcy, oczekując na ewentualne polecenie podjęcia pracy (art. 151⁵ K.p.). W przypadku dyżuru pełnionego w domu pracownikowi zasadniczo nie przysługuje żadna rekompensata za jego odbycie, chyba że u pracodawcy obowiązują korzystniejsze zasady w tym zakresie.

Dyżur domowy, w czasie którego nie była świadczona praca, nie jest zaliczany do czasu pracy, z wyjątkiem przypadku, gdy w trakcie takiego dyżuru pracownik podejmie pracę. Wówczas czas jej efektywnego świadczenia podlega wliczeniu do czasu pracy i w konsekwencji za czas tej pracy przysługuje pracownikowi normalne wynagrodzenie za pracę. Ponadto, w zależności od sytuacji, może mu się należeć dzień wolny lub rekompensata za nadgodziny w postaci dodatku do wynagrodzenia lub czasu wolnego.

W rozpatrywanej sprawie praca wykonywana w czasie dyżuru przypadła w sobotę, która - jak wynika z pytania - jest dla pracownika dniem wolnym z tytułu przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy. Ponieważ wymiar tej pracy (3 godziny) nie przekroczył normy dobowej, nie można jej zakwalifikować jako nadgodzin z przekroczenia dobowego. Pracownikowi przysługuje natomiast za tę pracę, oprócz normalnego wynagrodzenia, cały dzień wolny od pracy (art. 151³ K.p.). Generalnie za ten dzień nie przysługuje wynagrodzenie, jednak przyjmuje się, że za godziny niedopracowane (tu: 5 godzin) należy się wynagrodzenie przestojowe.

Przepisy Kodeksu pracy dotyczące dyżuru nie normują wprost kwestii zaliczania czasu dojazdu do miejsca wykonania pracy na dyżurze do czasu pracy. W sytuacji przedstawionej w pytaniu pracownik, aby wykonać zleconą mu na dyżurze pracę, musiał dojechać do miejsca jej świadczenia. Przejazd ten zajął mu 1 godzinę. Powstała więc wątpliwość, czy należy ją zaliczyć do czasu pracy. W tej sprawie brakuje jednoznacznych regulacji, jednak dojazdu do miejsca wykonywania pracy nie można utożsamiać z wykonywaniem zadań służbowych w sensie ścisłym.

Praca efektywna to praca polegająca na bezpośrednim wykonywaniu zleconych przez pracodawcę czynności (dojazd do pracy jest tylko przygotowaniem do pracy). Tylko praca efektywna, wykonywana w czasie dyżuru domowego, podlega zaliczeniu do czasu pracy. Pracodawca nie musi więc uwzględniać czasu dojazdu na dyżur, tym bardziej, że przyjęcie takiego rozwiązania stawiałoby pracownika odbywającego dyżur w sytuacji korzystniejszej niż ogół pracowników, których dojazdy do pracy nie są zaliczane do czasu pracy.