PCC przy zamianie pożyczki na kapitał zakładowy i zapasowy
Spółka z o.o. ma dwóch udziałowców. W początkowym okresie udzielili oni spółce oprocentowanych pożyczek. Obecnie udziałowcy chcą podwyższyć kapitał zakładowy na podstawie postanowień umowy spółki. W ramach podwyższenia kapitału zakładowego utworzone zostaną nowe udziały. Wspólnicy stosownie do uzgodnień, które zostaną odzwierciedlone w uchwale, obejmą je w zamian za wkład pieniężny. W wyniku wniesienia wkładu powstanie agio, które zostanie przelane na kapitał zapasowy. Wzajemne wierzytelności spółki i wspólników zostaną potrącone na mocy umowy (kompensata umowna). Spółka zamierza rozliczyć PCC. Czy podstawę stanowi wartość wnoszonych wkładów łącznie z agio czy tylko wartość, o którą zostanie podwyższony kapitał zakładowy?
Kodeks spółek handlowych dopuszcza przeprowadzenie procedury podwyższenia kapitału zakładowego bez wprowadzania zmian do umowy spółki. Jest ono realizowane w spółce na podstawie art. 257 § 1 K.s.h., gdy umowa spółki zawiera postanowienie przewidujące maksymalną wysokość podwyższenia i jego termin. Uchwała taka nie wymaga umieszczenia w protokole sporządzonym przez notariusza. Co istotne, przeprowadzenie podwyższenia kapitału zakładowego bez udziału notariusza jest możliwe tylko wówczas, gdy spółka ma być dofinansowana przez wszystkich obecnych wspólników i przy zachowaniu obecnego rozkładu sił (por. uchwałę sędziów SN z dnia 17 stycznia 2013 r., sygn. akt III CZP 57/12).
Podwyższenie kapitału zakładowego spółki z o.o. z wkładów lub ze środków spółki stanowi czynność zmiany umowy spółki podlegającą, co do zasady, PCC.
Stawka PCC od umowy spółki i jej zmian wynosi 0,5%.
Podstawę opodatkowania stanowi wartość, o którą podwyższono kapitał zakładowy, minus opłaty dotyczące rejestracji zmian w KRS i ewentualnie koszty wynagrodzenia notariusza, gdy on protokołuje uchwałę w sprawie zmiany umowy spółki związaną z podwyższeniem kapitału zakładowego (por. art. 6 ust. 1 pkt 8 lit. b oraz ust. 9 ustawy o PCC - Dz. U. z 2024 r. poz. 295). Natomiast nadwyżka (tzw. agio) przekazana na kapitał zapasowy nie będzie podlegała opodatkowaniu PCC.
Organy podatkowe potwierdzają, że opodatkowaniu PCC podlega tylko czynność wniesienia wkładu na kapitał zakładowy. Natomiast w tej części, w której wkład wniesiony zostanie na kapitał zapasowy, czynność jest neutralna na gruncie PCC. Potwierdził to niedawno po raz kolejny Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z dnia 27 stycznia 2025 r., nr 0111-KDIB2-2.4014.340.2024.4.MM. Wskazał, że podstawę opodatkowania PCC stanowić będzie wyłącznie wartość wkładu, o którą zostanie podwyższony kapitał zakładowy. Natomiast nadwyżka (tzw. agio) przekazana na kapitał zapasowy nie podlega opodatkowaniu PCC.
W opisanych okolicznościach do podwyższenia nie ma zastosowania wyłączenie od PCC uregulowane w art. 2 pkt 6 lit. c) ustawy o PCC ani klauzula stand still związana ze zmianami art. 2 pkt 4 ustawy o PCC. Jedno i drugie wyłączenie odnosi się do określonych aportów, a nie wkładów pieniężnych. Spółka powinna zwrócić uwagę, czy do omawianej czynności ma zastosowanie któreś ze zwolnień od PCC uregulowane w art. 9 pkt 11 lit. b) i lit. c) ustawy o PCC. W uproszczeniu pierwsze dotyczy podwyższenia kapitału zakładowego np. z niezwróconych wspólnikom dopłat, które były uprzednio opodatkowane PCC, a drugie odnosi się do podwyższenia dokonywanego w okresie 4 lat po jego obniżeniu z powodu strat poniesionych przez spółkę.
Podatnikiem jest spółka. Gdy podwyższenie jest dokonywane na podstawie postanowień umowy spółki, wówczas spółka musi pamiętać o formalnościach związanych z rozliczeniem PCC. Z PCC należy rozliczyć się w terminie 14 dni od dnia podjęcia uchwały wspólników w sprawie podwyższenia kapitału zakładowego spółki z o.o. (art. 3 ust. 1 pkt 2 ustawy o PCC). W terminie tym trzeba obliczyć, wpłacić podatek i złożyć deklarację PCC-3.
