Kontrola kierowców wykonujących w firmie przewozy drogowe

Przedsiębiorcy prowadzący działalność transportową i zatrudniający kierowców muszą zwracać szczególną uwagę na przestrzeganie przez ich kierowców czasu jazdy i odpoczynku, stosowanie tachografów, dokumentowanie dni wolnych. Należy też kontrolować uprawnienia kierowców, w tym przede wszystkim posiadanie uprawnień do kierowania pojazdami, posiadane kwalifikacje, badania lekarskie czy psychologiczne. Natomiast w trakcie wykonywania pracy kierowcy są kontrolowani m.in. przez Inspekcję Transportu Drogowego.

Kontrola przeprowadzana przez ITD

Kierowca wykonujący przewozy drogowe może zostać skontrolowany na drodze przez inspektorów Inspekcji Transportu Drogowego. Inspektor transportu drogowego, podczas przeprowadzania kontroli drogowej, jest uprawniony do wydania poleceń i sygnałów. Wykonuje on czynności kontrolne w umundurowaniu oraz posługuje się legitymacją służbową i znakiem identyfikacyjnym, a także używa oznakowanego pojazdu służbowego.

Przystępując do czynności kontrolnych, inspektor może wydać polecenie unieruchomienia silnika pojazdu. Natomiast w przypadkach uzasadnionych względami bezpieczeństwa lub uwarunkowanych charakterem kontroli, inspektor może wydać kierującemu pojazdem lub pasażerowi polecenie opuszczenia pojazdu. Dokonując zatrzymania, inspektorom przysługują uprawnienia takie, jakie mają funkcjonariusze Policji. Mają one prawo wylegitymować kierującego, sprawdzić dokumenty, mogą również sprawdzić stan trzeźwości kierującego oraz stan techniczny pojazdu.

Inspektor może kierować kontrolowanym pojazdem w zakresie posiadanego uprawnienia do kierowania pojazdami, jeżeli jest to niezbędne dla:

• dokonania sprawdzenia stanu technicznego pojazdu, a w szczególności skuteczności działania hamulców,
• sprawdzenia masy lub nacisku osi pojazdu,
• sprowadzenia pojazdu, którym kierowała osoba będąca w stanie po użyciu alkoholu lub w stanie nietrzeźwości albo będąca pod wpływem środka odurzającego lub działającego podobnie do alkoholu, zatrzymanego w miejscu zabronionym, do miejsca, gdzie zatrzymanie jest dozwolone.

Na kierowców, którzy wykonują przewóz z naruszeniem obowiązków lub warunków wynikających z ustawy o transporcie drogowym (Dz. U. z 2024 r. poz. 1539), może być nałożona kara grzywny w wysokości do 2.000 zł za naruszenie. Wykaz naruszeń, za które mogą być ukarani kierowcy, zawiera załącznik nr 1 do ustawy.

Kontrola danych z tachografu

Od 31 grudnia 2024 r. obowiązują nowe zasady kontroli danych z tachografu kierowcy. Inspektorzy ITD sprawdzają dane o czasie pracy kierowców z bieżącego dnia kontroli i aż z 56 ostatnich dni, a nie jak wcześniej z 28 dni. Wydłużenie kontrolowanego okresu wynika z rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1054 z 15 lipca 2020 r. zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 561/2006 w odniesieniu do minimalnych wymogów dotyczących maksymalnego dziennego i tygodniowego czasu prowadzenia pojazdu, minimalnych przerw oraz dziennego i tygodniowego okresu odpoczynku oraz zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 165/2014 w odniesieniu do określania położenia za pomocą tachografów.

W praktyce oznacza to, że kierowcy muszą posiadać przy sobie lub mieć dostęp do pełnej dokumentacji z tego okresu. Dodatkowo powinni posiadać dokumentację dotyczącą operacji transportowych (listy przewozowe).

Sprawdzanie uprawnień kierowców

Przedsiębiorcy powinni kontrolować czy zatrudniani przez nich pracownicy posiadają uprawnienia do kierowania pojazdami. Warto to robić, bowiem ostatnio głośno było o wypadkach drogowych spowodowanych przez osoby, które wcześniej utraciły uprawnienia. Można w tym celu skorzystać z bezpłatnej e-usługi "Sprawdź uprawnienia kierowcy", która dostępna jest na stronie: www.gov.pl/web/gov/sprawdz-uprawnienia-kierowcy. Umożliwia ona ręczne sprawdzenie uprawnień kierowców, a także automatyzację działań po stronie przewoźników. Dane są aktualizowane codziennie i pokazują stan danych z ewidencji z poprzedniego dnia. Można sprawdzić dane, które gromadzone są w Centralnej Ewidencji Kierowców (CEK). Można sprawdzić:

• dane z prawa jazdy lub pozwolenia na kierowanie tramwajem:
• typ dokumentu,
• serię i numer blankietu (druku),
• datę ważności dokumentu,
• status dokumentu, np. czy dokument jest zatrzymany,
• rodzaj i zakres uzyskanego uprawnienia:
• kategorię,
• datę ważności.

Poza tym, w styczniu 2025 r. Ministerstwo Cyfryzacji wprowadziło usługę informatyczną, która umożliwia szybkie i zautomatyzowane sprawdzanie uprawnień kierowców. Dzięki nowej usłudze API firmy transportowe uzyskały szybki dostęp do danych o kierowcach. Nowa usługa została stworzona z myślą o potrzebach branży transportowej, aby zwiększyć bezpieczeństwo na drogach. Firmy mogą teraz masowo i automatycznie wysyłać zapytania do systemu CEPiK, podając dane kierowcy: jego imię, nazwisko oraz numer blankietu wydanego w kraju prawa jazdy lub pozwolenia na kierowanie tramwajem. Otrzymają one w odpowiedzi kluczowe informacje, takie jak:

• rodzaj oraz zakres uprawnień kierowcy,
• data ważności uprawnień posiadanych przez kierowcę,
• data ważności dokumentu,
• seria i numer blankietu,
• informacje o zatrzymaniu dokumentu, jeżeli dokument pozostaje zatrzymany.

Aby uzyskać dostęp do usługi, należy kierować zgłoszenia na adres biurocepik2.0@cyfra.gov.pl.