Po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego za 2024 r. zostały wykryte błędy polegające na nieprawidłowym ujęciu należności (pomyłka dotycząca kontrahentów) oraz kwalifikacji do materiałów towarów nabytych w celu odsprzedaży. Ponieważ w obu przypadkach mamy do czynienia z kwotami istotnymi, powstała wątpliwość jak wprowadzić korekty w księgach rachunkowych oraz w sprawozdaniu finansowym za 2024 r.? Czy w takim przypadku należy wykorzystać konto wyniku lat ubiegłych?
Przede wszystkim należy podkreślić, że po zatwierdzeniu rocznego sprawozdania finansowego nie podlega ono żadnym zmianom. Wynika to bezpośrednio z treści art. 54 ust. 2 ustawy o rachunkowości, który stanowi, że jeżeli jednostka po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego otrzyma informacje o zdarzeniach mających istotny wpływ na to sprawozdanie, to ich skutki ujmuje w księgach rachunkowych roku obrotowego, w którym informacje te otrzymała. Dotyczy to oczywiście również skutków błędów nieistotnych. Tak więc błędy dotyczące ksiąg rachunkowych i sprawozdania finansowego za 2024 r. powinny zostać skorygowane w księgach 2025 r.
Co jednak istotne, w przypadku błędów niewynikowych nie znajdzie zastosowania art. 54 ust. 3 ustawy o rachunkowości określający sposób ujęcia korekt błędów istotnych. Chodzi tu bowiem wyłącznie o błędy wynikowe powodujące brak możliwości uznania sprawozdania finansowego np. za 2024 r. za rzetelnie i jasno przedstawiającego sytuację majątkową, finansową i wynik finansowy. Wówczas wprowadzane korekty odnosi się na kapitał (fundusz) własny i wykazuje jako "zysk (stratę) z lat ubiegłych".
Nie ulega wątpliwości, że również błędy niewynikowe mogą zostać uznane za istotnie zniekształcające obraz bilansu jednostki. Tym niemniej nawet w takim przypadku ich korekt nie wprowadza się z wykorzystaniem konta rozliczenia wyniku finansowego lat ubiegłych. Takie błędy nie mogły mieć bowiem wpływu na wynik finansowy wykazany w sprawozdaniu finansowym. Wśród typowych przykładów takich błędów można wymienić wskazane w pytaniu ujęcie należności czy towarów jako materiałów. W przypadku należności, o ile dotyczyły one tej samej grupy, np. krótkoterminowych należności z tytułu dostaw i usług, pomyłka kontrahenta pozostanie bez wpływu na sposób jej zaprezentowania w bilansie. W związku z czym wprowadzane w księgach rachunkowych 2025 r. korekty tego błędu będą dotyczyły wyłącznie zapisów w ewidencji analitycznej. Natomiast pomyłka dotycząca nieprawidłowego wykazania towarów jako materiałów powoduje konieczność dokonania przeksięgowań w zakresie kont służących do ewidencji towarów i materiałów, co może zostać ujęte zapisem (przyjmując, że na dzień wprowadzenia korekt towar nie został sprzedany):
- Wn konto 33 "Towary",
- Ma konto 31-1 "Materiały".
Ponadto przyjmując, że wartość towarów była istotna, stosownych zmian należy dokonać w danych porównawczych, jakie zostaną ujęte w sprawozdaniu finansowym za 2025 r. Odpowiednie objaśnienie dotyczące przekwalifikowania księgowego w tym zakresie należy zawrzeć w informacji dodatkowej jednostki.