Zwrot składek

W terminie do 20 maja danego roku, przedsiębiorcy (z wyjątkiem podatników, którzy w poprzednim roku opłacali kartę podatkową) przekazują do ZUS rozliczenie składki zdrowotnej za rok poprzedni (w raporcie ZUS RCA albo deklaracji ZUS DRA, zależnie od okoliczności określonych w odrębnych przepisach).

W przypadku gdy suma wpłaconych za poszczególne miesiące roku składkowego/kalendarzowego składek na ubezpieczenie zdrowotne jest:

• wyższa od rocznej składki na to ubezpieczenie ustalonej od rocznej podstawy - przedsiębiorcy przysługuje zwrot kwoty stanowiącej różnicę między sumą tych składek wpłaconych za poszczególne miesiące roku składkowego/kalendarzowego a roczną składką ustaloną od rocznej podstawy,
• niższa od rocznej składki na to ubezpieczenie ustalonej od rocznej podstawy - przedsiębiorca dokonuje wpłaty kwoty stanowiącej różnicę między roczną składką ustaloną od rocznej podstawy a sumą składek wynikającą z dokumentów złożonych za poszczególne miesiące roku składkowego/kalendarzowego.

Z okoliczności przedstawionych w pytaniu wynika, że roczne rozliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne przez podatnika będzie skutkować wykazaniem nadpłaty. W praktyce jednak wątpliwości może budzić sposób rozliczenia zwrotu nadpłaty, w sytuacji gdy suma składek wpłaconych w 2024 r. będzie wyższa bądź niższa od kwoty 11.600 zł (kwoty składek podlegającej zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów w 2024 r.).

Na gruncie ustawy o PIT brak jest przepisów regulujących to zagadnienie w sposób szczególny. Mając zatem na uwadze to, że podatnik kontynuuje opłacanie podatku liniowego, a składki na ubezpieczenie zdrowotne zalicza do kosztów uzyskania przychodów, analizując skutki otrzymania zwrotu składek, należy uwzględnić przepisy określające zasady korekty kosztów uzyskania przychodów. Jak stanowi regulujący tę kwestię art. 22 ust. 7c updof, jeżeli korekta kosztu uzyskania przychodów, w tym odpisu amortyzacyjnego, nie jest spowodowana błędem rachunkowym lub inną oczywistą omyłką, korekty dokonuje się poprzez zmniejszenie lub zwiększenie kosztów uzyskania przychodów poniesionych w okresie rozliczeniowym, w którym została otrzymana faktura korygująca lub, w przypadku braku faktury, inny dokument potwierdzający przyczyny korekty. Zatem w związku z otrzymaniem zwrotu nadpłaty składek na ubezpieczenie zdrowotne trzeba dokonać bieżącej korekty kosztu podatkowego, tj. w okresie rozliczeniowym, w którym podatnik otrzyma dokument potwierdzający przyczyny korekty kosztów podatkowych o zaliczone do nich składki zdrowotne, które zostały mu zwrócone. Jakie to mogą być dokumenty, wynika z odpowiedzi Ministerstwa Finansów na pytanie naszego Wydawnictwa (patrz ramka).

Z powołanych w ramce wyjaśnień wynika również, że korekty należy dokonać w części, w jakiej kwota składek zdrowotnych zaliczona do kosztów podatkowych, mieści się w tej nadpłacie. Oznacza to, że nie w każdym przypadku zwrot oznaczał będzie konieczność skorygowania kosztów podatkowych.

Jak ocenić skutki podatkowe otrzymania zwrotu składek na ubezpieczenie zdrowotne, przedstawia checklista.

Podatnik prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów kwotę składek na ubezpieczenie zdrowotne stanowiącą koszt podatkowy ujmuje w podatkowej księdze w kolumnie 13 "pozostałe wydatki" (ust. 13 objaśnień zamieszczonych w załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2019 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów - Dz. U. poz. 2544 ze zm.). Również korektę spowodowaną otrzymaniem z ZUS zwrotu tych składek, w związku ze złożeniem rocznego rozliczenia składek, należy wpisać w tej kolumnie księgi ze znakiem minus lub na czerwono. Zapisu dokonuje się na podstawie jednego z wymienionych wcześniej dokumentów potwierdzających korektę, pod datą jego otrzymania.