Niezależnie od stosowanej metody unikania podwójnego opodatkowania, ustawodawca wskazał pewne rodzaje przychodów/dochodów osób, które są wolne od PIT.
Zwolnienie od podatku kwoty stanowiącej równowartość 30% diet
Do przychodów uzyskanych z tytułu stosunku pracy (stosunków pokrewnych) przez pracownika oddelegowanego do pracy za granicę bądź zatrudnionego za granicą na podstawie umowy o pracę z tamtejszym pracodawcą - co do zasady - stosuje się zwolnienie od podatku określone w art. 21 ust. 1 pkt 20 updof. Przysługuje ono za każdy dzień pobytu za granicą, w którym podatnik pozostawał w stosunku pracy (stosunku służbowym, pracy nakładczej oraz spółdzielczym stosunku pracy), w kwocie odpowiadającej równowartości 30% diety przysługującej pracownikowi sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju. Wysokość diety uzależniona jest od kraju, w którym podatnik pracował. Kwoty diet określone są w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz. U. z 2023 r. poz. 2190).
Stosownie do art. 21 ust. 15 updof, omawiane zwolnienie od podatku nie ma zastosowania do wynagrodzenia:
- pracownika odbywającego podróż służbową poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (w tym przypadku stosuje się zwolnienie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. a updof),
- pracownika w związku z jego pobytem poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej w celu udziału w konflikcie zbrojnym lub dla wzmocnienia sił państwa albo państw sojuszniczych, misji pokojowej, akcji zapobieżenia aktom terroryzmu lub ich skutkom, a także w związku z pełnieniem funkcji obserwatora w misjach pokojowych organizacji międzynarodowych i sił wielonarodowych, o ile otrzymuje świadczenia zwolnione od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 83 lub 83a updof.
Zwolnienie od podatku dochodów marynarzy
Na mocy art. 21 ust. 1 pkt 23c updof (w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 2021 r. - mającym aktualnie zastosowanie), wolne od podatku są dochody marynarzy, którzy są obywatelami państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa należącego do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, uzyskane z tytułu pracy na statkach morskich podnoszących banderę państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa należącego do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, używanych do przewozu ładunku lub pasażerów w żegludze międzynarodowej, jeżeli była ona w danym roku podatkowym wykonywana łącznie przez okres co najmniej 183 dni, z wyjątkiem pracy wykonywanej na:
a) holownikach, na których mniej niż 50% czasu pracy faktycznie wykonywanej przez holownik w ciągu roku stanowił przewóz ładunku lub pasażerów drogą morską,
b) pogłębiarkach, na których mniej niż 50% czasu pracy faktycznie wykonywanej przez pogłębiarkę w ciągu roku stanowił przewóz wydobytego materiału drogą morską.
Aby skorzystać ze zwolnienia, trzeba spełnić warunek określony w art. 21 ust. 35 updof, zastosować art. 21 ust. 35b-35c updof i uwzględnić definicje określone w art. 21 ust. 35d i art. 5a pkt 47a i 48 updof.
Należy zauważyć, że art. 21 ust. 1 pkt 23c updof, w podanym brzmieniu, stosuje się do dochodów uzyskanych po 31 grudnia 2020 r. Tak wynika z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 27 września 2024 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1593).
Zwolnienie od podatku przychodów uzyskanych przez kierowców
Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 23d updof, wolny od podatku jest:
a) przychód ze stosunku pracy oraz umowy zlecenia otrzymany przez kierowcę z tytułu wykonywania międzynarodowych przewozów drogowych na podstawie tego stosunku lub tej umowy, w wysokości stanowiącej równowartość 20 euro za każdy dzień pobytu kierowcy za granicą, oraz
b) zwrot kosztów:
- noclegu odbywanego poza pojazdem,
- podróży do miejsca rozpoczęcia międzynarodowego przewozu drogowego środkami transportu innymi niż pojazd będący w dyspozycji pracodawcy lub podmiotu, na rzecz którego kierowca wykonuje międzynarodowy przewóz drogowy,
- niezbędnych udokumentowanych wydatków określonych lub uznanych przez pracodawcę bądź podmiot, na rzecz którego kierowca wykonuje międzynarodowy przewóz drogowy, odpowiednio do uzasadnionych potrzeb w wysokości nieprzekraczającej kwoty wydatków faktycznie poniesionych i udokumentowanych przez kierowcę,
- korzystania z urządzeń sanitarnych, określonych na podstawie średnich nieudokumentowanych kosztów takich usług oferowanych w ogólnodostępnych miejscach obsługi podróżnych w państwach, w których kierowca wykonuje zadania służbowe.
W myśl art. 21 ust. 15c updof, do przychodów otrzymanych przez kierowcę z tytułu wykonywania międzynarodowych przewozów drogowych na podstawie stosunku pracy lub umowy zlecenia nie mają zastosowania zwolnienia, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 16 i 20 updof (tj. dotyczące m.in. diet z tytułu podróży służbowych i wynagrodzeń pracowników oddelegowanych do pracy za granicę).
Zwolnienie dla osób skierowanych do pracy dydaktycznej za granicą
Na mocy art. 21 ust. 1 pkt 23a updof, wolna od podatku dochodowego jest część dochodów osób podlegających nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, przebywających czasowo za granicą i uzyskujących dochody z tytułu:
- stypendiów - w wysokości stanowiącej równowartość diety z tytułu podróży służbowych poza granicami kraju, określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju, za każdy dzień, w którym było otrzymywane stypendium,
- ryczałtów na koszty utrzymania i zakwaterowania wypłacanych z budżetu państwa w związku ze skierowaniem do pracy dydaktycznej w szkołach i ośrodkach akademickich za granicą, przyznanych na podstawie odrębnych przepisów.
Ulga dla młodych
Ulga dla młodych polega na zwolnieniu od podatku przychodów m.in.:
- ze stosunku pracy (stosunku służbowego, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy) oraz
- z umów zlecenia, o których mowa w art. 13 pkt 8 updof,
otrzymanych przez podatnika do ukończenia 26 roku życia - do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85.528 zł (art. 21 ust. 1 pkt 148 updof).
Przy obliczaniu kwoty przychodów podlegających zwolnieniu w ramach ulgi dla młodych nie uwzględnia się przychodów wymienionych w art. 21 ust. 39 updof, w tym przychodów zwolnionych od podatku dochodowego. Dotyczy to m.in. przychodów zagranicznych, które zgodnie z umową o unikaniu podwójnego opodatkowania są zwolnione z opodatkowania w Polsce (metoda wyłączenia z progresją). Natomiast zagraniczne przychody, które zgodnie z umową o unikaniu podwójnego opodatkowania, podlegają rozliczeniu w Polsce według metody proporcjonalnego odliczenia, należy uwzględniać przy obliczaniu ulgi dla młodych.
Jak wyjaśnił Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 17 sierpnia 2023 r., nr 0112-KDIL2-1.4011.453.2023.2.AK: "W przypadku wystąpienia okoliczności do złożenia zeznania rocznego (np. PIT-36), podatnik w składanym zeznaniu wykazuje również przychody objęte ulgą dla młodych. Przychody te wykazuje się w części D formularza PIT-36.
Ponadto w sytuacji, gdy całość przychodów zagranicznych (uzyskanych w kraju, z którym jako metoda unikania opodatkowania obowiązuje metoda odliczenia proporcjonalnego) korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 148 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodów tych nie wykazuje się w załączniku PIT/ZG".