Definicję rolnika ryczałtowego odnajdujemy w art. 2 pkt 19 ustawy o VAT. W myśl tego przepisu przez rolnika ryczałtowego, rozumie się rolnika dokonującego dostawy produktów rolnych lub świadczącego usługi rolnicze, korzystającego ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT, z wyjątkiem rolnika obowiązanego na podstawie odrębnych przepisów do prowadzenia ksiąg rachunkowych.
Pod pojęciem "produkty rolne" - stosownie do art. 2 pkt 20 ustawy o VAT - rozumie się towary pochodzące z własnej działalności rolniczej rolnika ryczałtowego oraz towary, o których mowa w art. 20 ust. 1c i 1d ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.), m.in. mąki, kasze, płatki, otręby, oleje i soki wytworzone z surowców pochodzących z własnej uprawy.
Natomiast przez usługi rolnicze - zgodnie z art. 2 pkt 21 ustawy o VAT - należy rozumieć:
a) usługi związane z rolnictwem oraz chowem i hodowlą zwierząt, z wyłączeniem usług weterynaryjnych (PKWiU ex 01.6), z wyłączeniem usług podkuwania koni i prowadzenia schronisk dla zwierząt gospodarskich (PKWiU ex 01.62.10.0),
b) usługi związane z leśnictwem (PKWiU ex 02.40.10), z wyłączeniem patrolowania lasów wykonywanego na zlecenie przez jednostki inne niż leśne (PKWiU ex 02.40.10.3),
c) usługi wspomagające rybactwo (PKWiU ex 03.00.7), z wyłączeniem usług związanych z rybołówstwem morskim (PKWiU 03.00.71.0),
d) wynajem i dzierżawę maszyn i urządzeń rolniczych, bez obsługi (PKWiU 77.31.10.0).
Status rolnika ryczałtowego pozwala na maksymalne uproszczenie obowiązków związanych z rozliczaniem podatku VAT. Jak wynika bowiem z przepisów ustawy o VAT rolnik ryczałtowy w zakresie prowadzonej działalności rolniczej dostarczający produkty rolne/wykonujący usługi rolnicze jest zwolniony z obowiązku:
1) wystawiania faktur;
2) prowadzenia ewidencji dostaw i nabyć towarów i usług;
3) składania w urzędzie skarbowym deklaracji podatkowej, o której mowa w art. 99 ust. 1;
4) dokonania zgłoszenia rejestracyjnego, o którym mowa w art. 96.
Uwaga
Podmiot będący rolnikiem ryczałtowym może być - w pozostałym zakresie swojej działalności gospodarczej - podatnikiem VAT czynnym (niekorzystającym ze zwolnienia). Jest to wyjątkowy przypadek, w którym jeden podmiot może łączyć dwa statusy, zarówno podatnika VAT czynnego i jednocześnie podatnika VAT zwolnionego jako rolnik ryczałtowy. Jeżeli więc podatnik poza działalnością rolniczą prowadzi jeszcze inną działalność gospodarczą, to może korzystać ze zwolnienia jako rolnik ryczałtowy i równocześnie być opodatkowanym podatnikiem VAT z tytułu dostaw innych produktów niż rolne oraz świadczenia usług innych niż usługi rolnicze. Opodatkowanie to może być skutkiem wyboru podatnika - jeśli wartość sprzedaży z tego tytułu nie przekroczyła limitu określonego w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT, lub też może być obligatoryjne - jeśli sprzedaż taka przekroczyła ten limit.
Jednocześnie w takim przypadku (gdy podatnik poza działalnością rolniczą prowadzi jeszcze inną działalność gospodarczą) może również korzystać ze zwolnienia jako rolnik ryczałtowy dokonujący dostawy produktów rolnych bez względu na ich wartość oraz korzystać ze zwolnienia od podatku z tytułu świadczenia innych usług - w przypadku gdy wartość tej pozostałej sprzedaży nie przekroczyła w poprzednim roku limitu określonego w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT (tj. 200.000 zł). Powyższe potwierdził Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z dnia 17 września 2024 r., nr 0114-KDIP1-3.4012.507.2024.4.PRM, tj.: "(...) prowadzenie działalności innej niż dostawa produktów bądź świadczenie usług o charakterze rolniczym nie ma wpływu na utratę przez podatnika, będącego rolnikiem ryczałtowym, zwolnienia określonego w art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy. Podatnik, jako rolnik ryczałtowy, wykonuje czynności zwolnione od podatku, które to zwolnienie obejmuje konkretne czynności przewidziane w ww. przepisie, a nie całą sprzedaż. Zatem, korzystając ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy dla dostawy produktów rolnych podatnik może, po spełnieniu warunków wynikających z art. 113 korzystać ze zwolnienia od podatku VAT dla dzierżawy gruntów pod Elektrownię Wiatrową (podkreślenie redakcji) (...)".