W myśl art. 27 ust. 1 i 1c updop podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych są obowiązani składać urzędom skarbowym zeznanie, według ustalonego wzoru (CIT-8), o wysokości dochodu osiągniętego (straty poniesionej) w roku podatkowym - do końca trzeciego miesiąca roku następnego i w tym terminie wpłacić podatek należny albo różnicę między podatkiem należnym od dochodu wykazanego w zeznaniu a sumą zapłaconych zaliczek za okres od początku roku. Zeznanie składa się za pomocą środków komunikacji elektronicznej zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej.
W księgach rachunkowych na dzień bilansowy należy uzgodnić saldo konta 87 z wynikającym z zeznania rocznego CIT-8 podatkiem dochodowym. Jeżeli z zeznania rocznego wynika, że podatek należny za dany rok podatkowy różni się od kwoty podatku zarachowanego i zapłaconego w trakcie roku, to trzeba dokonać w księgach odpowiednich zapisów korygujących. Stosownych księgowań dokonuje się w roku obrotowym, którego podatek dochodowy dotyczy.
|
Ewidencja księgowa podatku dochodowego od osób prawnych w wysokości wynikającej z zeznania rocznego 1. PK - doprowadzenie podatku do wysokości wynikającej z zeznania rocznego: a) podatek należny jest większy niż suma wpłaconych w trakcie roku zaliczek: - Wn konto 87 "Podatek dochodowy od osób prawnych", b) podatek należny jest mniejszy niż suma wpłaconych w trakcie roku zaliczek: - Wn konto 22-3/0 "Rozrachunki z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych", Jeżeli przed upływem terminu do wpłaty zaliczki za ostatni miesiąc lub kwartał roku podatkowego podatnik złoży zeznanie roczne i dokona zapłaty podatku na zasadach określonych w art. 27 ust. 1 updop, to nie wpłaca tej zaliczki (por. art. 25 ust. 1a i 1c updop). |
Przykład
Uzgodnienie salda konta 87 z kwotą wynikającą z zeznania CIT-8 w przypadku opłacania miesięcznych zaliczek na podatek
I. Założenia:
- Rokiem obrotowym spółki z o.o. jest rok kalendarzowy. Spółka opłacała w trakcie roku zaliczki miesięczne na podatek dochodowy. Suma należnych zaliczek na podatek w 2024 r. od stycznia 2024 r. do listopada 2024 r. wyniosła: 48.800 zł, plus należna zaliczka za grudzień w wysokości: 4.200 zł, razem należne zaliczki: 53.000 zł.
- Z rocznego zeznania podatkowego wynika kwota podatku należnego w wysokości: 45.000 zł. Oznacza to, że spółka nadpłaciła w trakcie roku podatek dochodowy, a nadpłata wynosi: 53.000 zł - 45.000 zł = 8.000 zł.
- Spółka nie złożyła rocznego zeznania podatkowego za 2024 r. w terminie do 20 stycznia 2025 r., a zaliczkę za grudzień 2024 r. zapłaciła 20 stycznia 2025 r.
II. Dekretacja:
| Opis operacji | Kwota | Konto | |
| Wn | Ma | ||
| A. Zapisy w księgach 2024 r. | |||
| 1. PK - należne zaliczki za okres od stycznia do listopada 2024 r. (dla uproszczenia łączna kwota) | 48.800 zł | 87 | 22-3/0 |
| 2. WB - zapłata zobowiązań z tytułu miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy za okres od stycznia do listopada 2024 r. (dla uproszczenia łączna kwota) | 48.800 zł | 22-3/0 | 13-0 |
| 3. PK - należna zaliczka za grudzień 2024 r. | 4.200 zł | 87 | 22-3/0 |
| 4. PK - doprowadzenie kwoty zobowiązania z tytułu podatku dochodowego do wysokości wynikającej z zeznania rocznego | 8.000 zł | 22-3/0 | 87 |
| B. Zapisy w księgach 2025 r. | |||
| 1. WB - zapłata należnej zaliczki na podatek dochodowy za grudzień 2024 r. | 4.200 zł | 22-3/0 | 13-0 |
III. Księgowania:
A. Zapisy w księgach 2024 r.
B. Zapisy w księgach 2025 r.
Jednostka opłacająca zaliczki na podatek dochodowy w uproszczonej formie jest również zobowiązana nie później niż na koniec roku obrotowego obliczyć podatek należny od rzeczywistego dochodu osiągniętego za dany rok. Jeśli w trakcie roku obrotowego jednostka księgowała uproszczone zaliczki na podatek po stronie Wn konta 65-1, w korespondencji ze stroną Ma konta 22-3/0, to wyliczony podatek za cały rok wynikający z rocznego zeznania podatkowego ujmie zapisem po stronie Wn konta 87, w korespondencji ze stroną Ma konta 65-1. Następnie powstałe saldo (Wn lub Ma) konta 65-1 przeksięguje odpowiednio na konto 22-3/0.
Przykład
Ustalenie kwoty podatku należnego za dany rok w przypadku opłacania zaliczek na podatek w formie uproszczonej
I. Założenia:
- Rok obrotowy spółki z o.o. jest rokiem kalendarzowym. Spółka opłaca w ciągu roku zaliczki w formie uproszczonej, tzn. w wysokości 1/12 podatku należnego wykazanego w złożonym zeznaniu w roku poprzedzającym dany rok podatkowy, tj. kwotę: 3.000 zł.
- Zgodnie z polityką rachunkowości spółki, zaliczki na podatek dochodowy od osób prawnych opłacane w uproszczonej formie ujmuje się w księgach rachunkowych na koncie 65-1 "Inne rozliczenia międzyokresowe".
- Z rocznego zeznania podatkowego spółki wynika kwota podatku należnego w wysokości: 37.000 zł. Spółka zobowiązana jest dopłacić różnicę w wysokości: 37.000 zł - (3.000 zł × 12 m-cy) = 1.000 zł.
- Spółka nie złożyła rocznego zeznania podatkowego za 2024 r. w terminie do 20 stycznia 2025 r., a zaliczkę na podatek dochodowy za grudzień 2024 r. w uproszczonej formie zapłaciła 20 stycznia 2025 r.
II. Dekretacja:
| Opis operacji | Kwota | Konto | |
| Wn | Ma | ||
| A. Zapisy w księgach 2024 r. | |||
| 1. PK - należne miesięczne zaliczki na podatek dochodowy opłacane w uproszczonej formie (w łącznej kwocie): 3.000 zł × 12 m-cy = | 36.000 zł | 65-1 | 22-3/0 |
| 2. WB - zapłata należnych zaliczek na podatek dochodowy opłacanych w uproszczonej formie od stycznia do listopada 2024 r. (w łącznej kwocie): 3.000 zł × 11 m-cy = | 33.000 zł | 22-3/0 | 13-0 |
| 3. PK - należny podatek wynikający z zeznania podatkowego | 37.000 zł | 87 | 65-1 |
| 4. PK - przeksięgowanie salda konta 65-1 na konto 22-3/0 | 1.000 zł | 65-1 | 22-3/0 |
| B. Zapisy w księgach 2025 r. | |||
| 1. WB - zapłata zaliczki w uproszczonej formie za grudzień 2024 r. | 3.000 zł | 22-3/0 | 13-0 |
| 2. WB - zapłata zobowiązania podatkowego wynikającego z rocznego zeznania | 1.000 zł | 22-3/0 | 13-0 |
III. Księgowania:
A. Zapisy w księgach 2024 r.
B. Zapisy w księgach 2025 r.
Zwracamy uwagę, iż co do zasady, jednostki które są podatnikami CIT tworzą rezerwy i ustalają aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego w związku z przejściowymi różnicami między wykazywaną w księgach rachunkowych wartością aktywów i pasywów a ich wartością podatkową oraz stratą podatkową możliwą do odliczenia w przyszłości. Taki obowiązek wynika z art. 37 ustawy o rachunkowości, a szczegółowe wskazówki w tym zakresie zawiera Krajowy Standard Rachunkowości nr 2 "Podatek dochodowy". W księgach rachunkowych podatek odroczony ujmuje się razem z podatkiem bieżącym na koncie 87. W celu ułatwienia analizy obciążeń z tytułu podatku dochodowego wskazane jest więc wyodrębnienie w ramach konta 87 co najmniej dwóch kont analitycznych, tj. konta 87-0 "Podatek dochodowy bieżący" oraz konta 87-2 "Odroczony podatek dochodowy".
Warto przy tym zaznaczyć, że nie wszyscy podatnicy CIT muszą ustalać odroczony podatek dochodowy. W myśl art. 37 ust. 10 ustawy o rachunkowości jednostka mikro i jednostka mała mogą odstąpić od ustalania aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Uproszczenia tego nie mogą stosować jednostki wymienione w art. 3 ust. 1h ustawy o rachunkowości.