Wprowadzając w 2019 r. do ewidencji środków trwałych kontener socjalny, który na stałe nie był przymocowany do podłoża, zakwalifikowaliśmy go do grupy 806 KŚT jako zaplecze kontenerowe. Po nowelizacji przepisów dotyczących podatku od nieruchomości, kierownictwo doszło do wniosku, że kontener powinien być w innej grupie rodzajowej. Jakim dokumentem przekwalifikować ten środek trwały z grupy 8 do 2 KŚT? Jak zaksięgować taką operację? Co z naliczonym do tej pory umorzeniem? Czy możemy dokonać takiego przekwalifikowania w ciągu roku obrotowego?
| Samo objęcie danego obiektu podatkiem od nieruchomości nie musi oznaczać automatycznie konieczności przesuwania go pomiędzy grupami KŚT, gdyż pierwotnie nadany symbol klasyfikacyjny nie musi być nieadekwatny. Jeśli jednak z określonych względów jednostka uzna to za celowe, to może tego dokonać w sposób wskazany w dalszej części artykułu. |
Klasyfikacji środków trwałych do odpowiedniej grupy oraz rodzaju dokonuje się na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 3 października 2016 r. w sprawie Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT) - Dz. U. poz. 1864. Do rodzaju 806 KŚT zalicza się m.in. kioski, budki, domki kampingowe, zadaszenia ochronne i podobne różne obiekty wolnostojące, niezwiązane w sposób trwały z gruntem. Prawo budowlane nie zawiera definicji trwałego związania z gruntem, jednak próby zdefiniowania tego pojęcia można znaleźć w orzecznictwie sądowym.
Przykładowo w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 30 listopada 2023 r., sygn. akt III FSK 748/23, stwierdzono że z trwałym związaniem z gruntem będziemy mieć do czynienia wówczas, gdy spełnione są następujące warunki:
- budynek jest usytuowany poniżej poziomu terenu, a jego fundamenty są wkopane w grunt,
- budynek jest sztywno, stabilnie, ciągle i niezmiennie powiązany ze swoimi fundamentami,
- podbudowa budynku nie znajduje się na poziomie terenu,
- przeniesienie lub rozebranie budynku wiąże się z wykonaniem robót ziemnych,
- odłączenie budynku od fundamentów prowadzi do istotnej zmiany całości, również do jego uszkodzenia lub zniszczenia,
- brak możliwości traktowania odłączanego budynku od fundamentów jako całości.
Definicję trwałego związania z gruntem włączono od 1 stycznia 2025 r. do ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 70 ze zm.). Stanowi ona, że trwałe związanie z gruntem to takie połączenie obiektu budowlanego z gruntem, które zapewnia temu obiektowi stabilność i możliwość przeciwdziałania czynnikom zewnętrznym niezależnym od działania człowieka, mogącym zniszczyć lub spowodować przemieszczenie lub przesunięcie się obiektu budowlanego na inne miejsce. Zwracamy uwagę, iż zapewnienie wskazanych cech może nastąpić także w sposób inny niż fundamentowanie. Tak szeroka definicja trwałego związania z gruntem może w niektórych przypadkach skłaniać do uznania, że dany obiekt (tu: zaplecze kontenerowe) jest jednak w ten sposób z gruntem związany pomimo, iż nie posiada ławy fundamentowej. Jeżeli tak jest, to kontener taki, jako obiekt wymieniony w pozycji 10 załącznika nr 4 do ww. ustawy, będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości niezależnie od tego, jaka klasyfikacja została mu nadana w ewidencji środków trwałych jednostki. Co więcej, nadana temu środkowi trwałemu KŚT wcale nie musi okazać się niewłaściwa i może on pozostawać w ewidencji z pierwotnym przyporządkowaniem, a zmieni się tylko to, że obiekt ten będzie podlegał uwzględnieniu w kalkulacji podstawy opodatkowania podatkiem od nieruchomości.
Jeżeli jednostka uzna, że wskutek dokonanej analizy powinna jednak nadać kontenerowi inny symbol KŚT niż nadany pierwotnie to nic nie stoi na przeszkodzie, aby symbol ten zmienić w ciągu roku. Na tę okoliczność sporządza się protokół przekwalifikowania lub emituje się inny dokument zgodnie z wewnętrznymi wymaganiami jednostki. Najpewniej w tym przypadku zajdzie także konieczność przeksięgowania stosownych wartości w analitykach do konta 01 "Środki trwałe" i 07-1 "Odpisy umorzeniowe środków trwałych" (przeniesienie pomiędzy analitykami prowadzonymi według grup KŚT). Do tego celu używa się dedykowanego takiej operacji dokumentu, który udostępniany jest z poziomu modułu ewidencji środków trwałych, albo gdy takiego brak - dokonuje się stosownego przeksięgowania dokumentem PK. Pamiętać należy, aby przy sporządzaniu tabeli "ruchu" środków trwałych w dodatkowych informacjach i objaśnieniach wyodrębnić skutki takiego zmniejszenia i zwiększenia wartości zmienianych grup środków trwałych z wyraźnym wskazaniem przekwalifikowania jako ich tytułu.
Nie należy natomiast w ciągu roku zmieniać rocznych stawek amortyzacji. Takiej zmiany można dokonać jedynie ze skutkiem od pierwszego miesiąca następnego roku obrotowego (por. art. 32 ust. 3 ustawy o rachunkowości).