Przekazanie wspólnikom środków pieniężnych likwidowanej spółki

W stan likwidacji została postawiona spółka z o.o., której wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne, oraz spółka komandytowa, w skład której wchodzą osoby fizyczne i osoba prawna. Po spłacie wszystkich zobowiązań w każdej z tych spółek pozostanie jedynie gotówka. Czy wypłata środków pieniężnych z likwidowanej spółki z o.o. oraz likwidowanej spółki komandytowej będzie stanowiła po stronie wspólników przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym? Jeżeli tak, to w jakiej wysokości?

Wypłata środków pieniężnych w związku z likwidacją spółki z o.o. albo spółki komandytowej generuje po stronie wspólnika przychód z tytułu udziału w zyskach osób prawnych. Przy czym opodatkowaniu - co do zasady - podlega nadwyżka środków pieniężnych otrzymanych przez wspólnika z tytułu likwidacji spółki nad wydatkami poniesionymi przez niego na nabycie lub objęcie udziałów w tej spółce. Jednak jeżeli ogół praw i obowiązków w spółce komandytowej został nabyty lub objęty przez wspólnika przed dniem, w którym spółka stała się podatnikiem CIT, to przy ustalaniu przychodu podatkowego należy zastosować algorytm określony w art. 13 ust. 2 pkt 4 ustawy nowelizującej z dnia 28 listopada 2020 r. Ponadto, w stosunku do komandytariusza i komplementariusza spółki komandytowej istnieje możliwość stosowania określonych zwolnień i pomniejszeń.

1.1. Wypłata z tytułu likwidacji spółki z o.o.

W pytaniu wskazano, że wspólnikami likwidowanej spółki z o.o. są wyłącznie osoby fizyczne. Na gruncie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych wartość majątku otrzymanego przez wspólnika (zarówno w postaci pieniężnej, jak i rzeczowej) w związku z likwidacją spółki z o.o. zalicza się do przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, których źródłem są kapitały pieniężne (art. 17 ust. 1 pkt 4 lit. c i art. 24 ust. 5 pkt 3 updof). Jednak nie cała kwota uzyskanego przychodu podlega opodatkowaniu. Na podstawie bowiem art. 21 ust. 1 pkt 50a updof, wolna od podatku jest wartość majątku otrzymanego w związku z likwidacją spółki z o.o., w części stanowiącej koszt nabycia lub objęcia udziałów w tej spółce.

Oznacza to, że w przedstawionej sytuacji przychodem podlegającym opodatkowaniu będzie nadwyżka środków pieniężnych otrzymanych w związku z likwidacją spółki z o.o. nad wydatkami poniesionymi przez wspólnika na nabycie lub objęcie udziałów w tej spółce. Kwota tej nadwyżki podlega opodatkowaniu 19% zryczałtowanym podatkiem dochodowym (art. 30a ust. 1 pkt 4 updof). Likwidowana spółka z o.o., jako płatnik, jest obowiązana pobrać ten podatek od dokonywanej wypłaty (art. 41 ust. 4 updof). Kwotę pobranego zryczałtowanego podatku dochodowego spółka z o.o. powinna przekazać na rachunek urzędu skarbowego właściwego według swej siedziby, w terminie do 20 dnia następnego miesiąca (art. 42 ust. 1 updof). Ponadto, do końca stycznia roku następującego po roku podatkowym (a w razie wcześniejszego zaprzestania działalności - do dnia jej zaprzestania) powinna przesłać do wspomnianego urzędu skarbowego deklarację PIT-8AR, w której wykaże pobrany zryczałtowany podatek dochodowy (art. 42 ust. 1a updof). Przychodu opodatkowanego w formie ryczałtu oraz pobranego z tego tytułu podatku, wspólnik nie uwzględnia w zeznaniu podatkowym (art. 45 ust. 3 updof).

1.2. Wypłata z tytułu likwidacji spółki komandytowej

Przychód podatkowy wspólnika

Od 1 stycznia 2021 r. (albo od 1 maja 2021 r.) spółki komandytowe stały się podatnikami CIT. Jednocześnie przychody uzyskiwane przez wspólników z tytułu uczestnictwa w takiej spółce podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym, analogicznie jak przychody z udziału w zyskach osób prawnych (art. 5a pkt 31 updof i art. 4a pkt 19 updop). Wynika to ze zmian, które wprowadziła ustawa z dnia 28 listopada 2020 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2123), zwana ustawą nowelizującą. Znowelizowane przepisy mają zastosowanie do przychodów i poniesionych kosztów związanych z uczestnictwem w spółce komandytowej, która uzyskała status podatnika CIT, w tym z tytułu objęcia (nabycia) i zbycia udziałów tej spółki, wystąpienia z tej spółki lub jej likwidacji (art. 12 ust. 1 ustawy nowelizującej).

W aktualnym stanie prawnym wartość majątku otrzymanego w związku z likwidacją spółki komandytowej (zarówno w postaci pieniężnej, jak i rzeczowej):

• u wspólnika będącego osobą fizyczną stanowi przychód z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, który zalicza się do przychodów z kapitałów pieniężnych (art. 17 ust. 1 pkt 4 lit. c i art. 24 ust. 5 pkt 3 updof); przy czym wartość majątku otrzymanego w związku z likwidacją spółki komandytowej, w części stanowiącej koszt nabycia lub objęcia udziałów w tej spółce jest zwolniona od podatku (art. 21 ust. 1 pkt 50a updof),
• u wspólnika będącego osobą prawną stanowi przychód z udziału w zyskach osób prawnych, który zalicza się do przychodów z zysków kapitałowych (art. 7b ust. 1 pkt 1 lit. e updop); przy czym z przychodu wyłączona jest wartość majątku otrzymanego w związku z likwidacją spółki komandytowej, w części stanowiącej koszt nabycia lub objęcia udziałów w tej spółce (art. 12 ust. 4 pkt 22 updop).

Trzeba jednak mieć na względzie, że jeżeli ogół praw i obowiązków w spółce komandytowej został nabyty lub objęty przez wspólnika przed dniem, w którym spółka stała się podatnikiem CIT, to w takim przypadku ma zastosowanie przepis art. 13 ust. 2 pkt 4 ustawy nowelizującej. Na jego podstawie przychód uzyskany przez wspólnika z tytułu likwidacji spółki komandytowej pomniejsza się:

1) o wydatki na nabycie lub objęcie udziału w takiej spółce oraz

2) o kwotę odpowiadającą uzyskanej przez wspólnika przed dniem, w którym spółka komandytowa stała się podatnikiem CIT, nadwyżce przychodów nad kosztami ich uzyskania (określonej zgodnie z art. 8 updof albo art. 5 updop, tj. proporcjonalnie do jego prawa do udziału w zysku spółki), pomniejszonej o wypłaty dokonane z tytułu udziału w spółce i o wydatki niestanowiące kosztów uzyskania przychodu.

Ponadto należy zauważyć, że zwolniona od podatku jest kwota stanowiąca 50% przychodów uzyskanych przez komandytariusza z tytułu udziału w zyskach spółki komandytowej mającej siedzibę lub zarząd na terytorium Polski, nie więcej jednak niż 60.000 zł w roku podatkowym odrębnie z tytułu udziału w zyskach w każdej takiej spółce komandytowej, w której podatnik jest komandytariuszem (art. 21 ust. 1 pkt 51a updof i art. 22 ust. 4e updop). Zwolnienie nie ma zastosowania do przychodów uzyskiwanych przez komandytariusza będącego osobą fizyczną z wypłat podzielonych zysków spółki osiągniętych w okresie opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek, zgodnie z przepisami rozdziału 6b updop. Ponadto zastosowanie tego zwolnienia nie jest możliwe, jeżeli komandytariusz spełnia którąkolwiek z przesłanek wymienionych w art. 21 ust. 40 updof i art. 22 ust. 4f updop.

Przychód uzyskany przez wspólnika z tytułu likwidacji spółki komandytowej (po uwzględnieniu wspomnianych pomniejszeń i zwolnień) podlega opodatkowaniu 19% zryczałtowanym podatkiem dochodowym (art. 30a ust. 1 pkt 4 updof i art. 22 ust. 1 updop). Obowiązek poboru tego podatku spoczywa na likwidowanej spółce komandytowej, jako płatniku. Przy czym zryczałtowany podatek od przychodu komplementariusza z likwidacji spółki pomniejsza się o kwotę odpowiadającą iloczynowi procentowego udziału komplementariusza w zysku tej spółki i podatku należnego od dochodu tej spółki, obliczonego zgodnie z art. 19 updop, za rok podatkowy, z którego przychód z tytułu udziału w zysku został uzyskany. Kwota pomniejszenia nie może przekroczyć ogólnej kwoty podatku z tytułu udziału w zyskach osób prawnych (art. 41 ust. 4e w związku art. 30a ust. 6a-6e updof i art. 26 ust. 1 w związku z art. 22 ust. 1a-1e updop).

Obowiązki spółki komandytowej jako płatnika podatku dochodowego

Jeżeli w związku z likwidacją spółka komandytowa przekazuje środki pieniężne wspólnikowi będącemu osobą fizyczną, to w takim przypadku, jako płatnik, ma ona obowiązek:

• od dokonywanej wypłaty pobrać 19% zryczałtowany podatek dochodowy (art. 41 ust. 4 i 4e updof),
• przekazać kwotę pobranego zryczałtowanego podatku w terminie do 20 dnia następnego miesiąca na rachunek urzędu skarbowego właściwego według swojej siedziby (art. 42 ust. 1 updof),
• do końca stycznia roku następującego po roku podatkowym (a w razie wcześniejszego zaprzestania działalności - do dnia jej zaprzestania) przesłać do wspomnianego urzędu skarbowego deklarację PIT-8AR, w której wykaże pobrany zryczałtowany podatek dochodowy (art. 42 ust. 1a updof).

Przychodu opodatkowanego w formie ryczałtu oraz pobranego z tego tytułu podatku, wspólnik (osoba fizyczna) nie uwzględnia w zeznaniu podatkowym (art. 45 ust. 3 updof).

W przypadku zaś, gdy w związku z likwidacją spółka komandytowa przekazuje środki pieniężne wspólnikowi, który jest osobą prawną, to jako płatnik, jest obowiązana:

• w dniu dokonania wypłaty pobrać 19% zryczałtowany podatek dochodowy (art. 26 ust. 1 updop),
• przekazać kwotę pobranego zryczałtowanego podatku w terminie do 7 dnia następnego miesiąca na rachunek urzędu skarbowego właściwego według siedziby podatnika (art. 26 ust. 3 updop),
• w terminie do 7 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano podatek, przesłać wspólnikowi informację o wysokości pobranego podatku CIT-7 (art. 26 ust. 3 i 3a updop),
• w terminie do końca pierwszego miesiąca roku następującego po roku podatkowym, w którym powstał obowiązek zapłaty podatku przesłać do właściwego urzędu skarbowego deklarację CIT-6R (art. 26a updop).

Przychodu otrzymanego w związku z likwidacją spółki komandytowej nie uwzględnia się przy ustalaniu dochodu stanowiącego podstawę opodatkowania CIT (art. 7 ust. 3 pkt 2 updop). Jedynie dla celów informacyjnych należy wykazać otrzymany przychód i pobrany przez płatnika zryczałtowany podatek w załączniku CIT-8/O (w części F) do zeznania CIT-8.