Podatkowa różnica kursowa od kwoty VAT

Firma wystawiła fakturę w walucie obcej. Dodatkowo dokonała przeliczenia należnego VAT na złote i kwotę tę również wykazała na fakturze. Cała wartość faktury (wraz z VAT) została uregulowana w euro. Czy powstały podatkowe różnice kursowe od kwoty VAT?

VAT należny nie jest przychodem podatkowym, w związku z tym nie powstają różnice kursowe od kwoty VAT. Podatkowe różnice kursowe mogą powstać jedynie z tytułu rozchodu waluty z rachunku walutowego, na który wpłynęła m.in. równowartości kwoty VAT.

Na początku należy zaznaczyć, że obowiązek wykazywania na fakturach kwoty VAT w złotych wynika z treści art. 106e ust. 11 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.). Nie oznacza to jednak, że faktury w każdym przypadku muszą być opłacane w części netto w walucie obcej, a w części dotyczącej podatku VAT - w złotych. Takie postępowanie jest wymagane, gdy faktury są regulowane z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności. W innych przypadkach decyzja w tej kwestii została pozostawiona stronom umowy.

Zagadnienia związane z ustalaniem różnic kursowych metodą podatkową normują przepisy art. 24c updof i art. 15a updop. Zasadą jest, że różnice kursowe zwiększają odpowiednio przychody jako dodatnie różnice kursowe albo koszty uzyskania przychodów jako ujemne różnice kursowe.

Dodatnie różnice kursowe powstają, jeśli wartość przychodu należnego wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez NBP jest niższa od wartości tego przychodu w dniu jego otrzymania, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia (art. 24c ust. 2 pkt 1 updof i art. 15a ust. 2 pkt 1 updop). Ujemne różnice kursowe powstają w sytuacji odwrotnej, tj. jeśli wartość przychodu należnego wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego NBP jest wyższa od wartości tego przychodu w dniu jego otrzymania, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia (art. 24c ust. 3 pkt 1 updof i art. 15a ust. 3 pkt 1 updop).

Ponieważ VAT należny nie jest przychodem podatkowym, co wynika z treści art. 14 ust. 1 updof i art. 12 ust. 4 pkt 9 updop, ewentualne różnice kursowe w części dotyczącej kwoty VAT nie są podatkowymi różnicami kursowymi. Pogląd ten potwierdził Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 26 października 2022 r., nr 0111-KDIB1-3.4010.678.2022.1.JG, stwierdzając, że: "(...) w przypadku wystawianych przez Spółkę faktur sprzedażowych, jeżeli kwota podatku od towarów i usług, pomimo przeliczenia jej na walutę polską, regulowana jest przez kontrahenta Wnioskodawcy w walucie obcej, powstała wówczas różnica wynikająca z jej przeliczenia na złote na moment osiągnięcia przychodu oraz w terminie jej uregulowania nie stanowi różnicy kursowej w rozumieniu art. 15a ustawy o CIT, a zatem nie będzie również zaliczana do przychodów bądź kosztów uzyskania przychodów".

Podatkowymi różnicami kursowymi są różnice kursowe od własnych środków pieniężnych na rachunku walutowym. Dodatnie różnice powstają, jeśli wartość otrzymanych lub nabytych środków lub wartości pieniężnych w walucie obcej w dniu ich wpływu jest niższa od wartości tych środków lub wartości pieniężnych w dniu zapłaty lub innej formy wypływu tych środków lub wartości pieniężnych, według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni, z nieistotnym tu zastrzeżeniem (art. 24c ust. 2 pkt 3 updof i art. 15a ust. 2 pkt 3 updop). Z kolei ujemne różnice kursowe powstają w sytuacji odwrotnej, tj. jeśli wartość otrzymanych lub nabytych środków lub wartości pieniężnych w walucie obcej w dniu ich wpływu jest wyższa od wartości tych środków lub wartości pieniężnych w dniu zapłaty lub innej formy wypływu tych środków lub wartości pieniężnych, według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni, z nieistotnym tu zastrzeżeniem (art. 24c ust. 3 pkt 3 updof i art. 15a ust. 3 pkt 3 updop).

Wobec tego równowartość kwoty VAT wyrażonej w walucie obcej, jaka wpłynie na rachunek walutowy, może skutkować powstaniem różnic kursowych od własnych środków pieniężnych w wyniku wypływu tej waluty z rachunku.

Dla przejrzystości odstąpiliśmy w przykładzie od obliczenia różnicy kursowej od zobowiązań, tj. związanej z poniesionym przez spółkę kosztem z tytułu zobowiązania wobec kontrahenta, gdyż pytanie nie dotyczy tej materii.

Należy zauważyć, że podatnicy na ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych też ustalają różnice kursowe. Do przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanych tym ryczałtem stosuje się bowiem art. 24c updof. Z tym że ujemne różnice kursowe zmniejszają przychody uzyskane w roku podatkowym, w którym powstały te różnice. Tak wynika z art. 6 ust. 1 i 1c ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. z 2024 r. poz. 776 ze zm.).

Wobec tego przedsiębiorca na ryczałcie ewidencjonowanym również rozpoznaje różnice kursowe od kwoty należności netto (bez VAT) oraz różnice kursowe od środków na rachunku walutowym w przypadku wypływu tych środków z rachunku walutowego. Przy czym ujemne różnice kursowe zmniejszają przychody uzyskane w roku podatkowym, w którym powstały te różnice.

Na temat powstawania różnic kursowych u ryczałtowców wypowiedział się Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 31 sierpnia 2023 r., nr 0113-KDIPT2-1.4011.396.2023.2.MZ. Zgodził się w niej z wnioskodawcą, że różnice kursowe powstają również z tytułu ruchu środków na rachunku walutowym.