VAT w wartości początkowej

Do ustalenia prawidłowej wartości początkowej odpłatnie nabytych środków trwałych konieczne jest określenie zasad (wysokości) odliczenia podatku VAT naliczonego, zawartego w cenie zakupu.

W przypadku gdy czynny podatnik VAT ma możliwość odliczenia całości kwoty VAT (jeżeli dany środek trwały wykorzystywany jest wyłącznie do czynności opodatkowanych), wartością początkową środka trwałego będzie wartość netto z faktury zakupu (bez VAT). Sam VAT natomiast będzie podlegał w 100% odliczeniu na zasadach ogólnych.

Podatnicy korzystający ze zwolnienia od VAT (przedmiotowego lub podmiotowego) wydatki na nabycie środka trwałego uwzględniają w jego wartości początkowej w kwotach brutto. Ponieważ zgodnie z ustawą o VAT nie mają prawa do odliczenia VAT naliczonego, podatek ten powiększa cenę nabycia. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 22 maja 2023 r., nr 0111-KDIB2-1.4010.128.2023.2.KK stwierdził: "(...) skoro jak wynika z wniosku w związku z nabyciem wskazanego we wniosku sprzętu medycznego, wykorzystywanego do czynności zwolnionych od opodatkowania VAT, nie przysługuje Państwu prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego, to co do zasady zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 46 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ponoszone przez Państwa wydatki o ile oczywiście związane są z uzyskaniem lub zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodu (kwestia ta nie jest przedmiotem niniejszej interpretacji indywidualnej) podlegają zaliczeniu do kosztów podatkowych w kwocie brutto. Oznacza to zarazem, że naliczony podatek VAT stanowi dla Państwa koszt uzyskania przychodu.

Przy czym, w zakresie w jakim ww. wydatki poniesione zostały na nabycie środków trwałych, podatek VAT naliczony, winien zwiększać wartość początkową tych środków trwałych i podlegać zaliczeniu do kosztów podatkowych pośrednio poprzez odpisy amortyzacyjne".

W przypadku kiedy podatnik będzie wykorzystywać samochód osobowy do celów mieszanych (tzn. związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz do celów prywatnych) i co za tym idzie, nie będzie mógł w całości odliczyć VAT od zakupu, a jedynie 50%, to wtedy na wartość początkową składać się będzie wartość netto zakupu plus 50% nieodliczonej części VAT z faktury zakupu.

Podatnicy prowadzący działalność mieszaną (opodatkowaną i zwolnioną lub opodatkowaną i niepodlegającą opodatkowaniu), w stosunku do towarów i usług, których zakupu nie mogą przyporządkować do danego rodzaju wykonywanych czynności, odliczają podatek VAT proporcjonalnie (za pomocą tzw. wskaźnika proporcji). W tym przypadku w zakresie wpływu na wartość początkową środka trwałego obowiązuje zasada ogólna - cenę nabycia powiększa VAT naliczony, który zgodnie z ustawą o VAT nie podlega odliczeniu. Po zakończeniu danego roku w oparciu o rzeczywisty wskaźnik proporcji podatnik dokonuje rocznej korekty podatku VAT. Do skorygowania podatku VAT naliczonego może dojść też na skutek zmiany przeznaczenia środka trwałego.

Podkreślenia wymaga, że dokonanie korekty podatku VAT nie wpływa na wartość początkową środków trwałych. Wynikający z rozliczenia VAT należy rozliczyć dla celów podatku dochodowego zgodnie z dyspozycją zawartą w art. 14 ust. 2 pkt 7f i art. 23 ust. 1 pkt 43 lit. c updof oraz art. 12 ust. 1 pkt 4g i art. 16 ust. 1 pkt 46 lit. c updop. W myśl tych przepisów kwota VAT nieuwzględniona m.in. w wartości początkowej środków trwałych podlegających amortyzacji jest:

• przychodem podatkowym - w tej części, w jakiej dokonano korekty powodującej zwiększenie podatku odliczonego zgodnie z przepisami ustawy o VAT,
• kosztem uzyskania przychodów - w tej części, w jakiej dokonano korekty powodującej zmniejszenie podatku odliczonego zgodnie z przepisami ustawy o VAT.