Metoda degresywna amortyzacji
Czy można obniżyć stawkę amortyzacyjną dla środka trwałego, który był amortyzowany metodą degresywną, ale obecnie odpis amortyzacyjny jest już dokonywany zgodnie z metodą liniową?
Po przejściu z metody degresywnej na metodę liniową podatnik co do zasady może obniżyć stawkę amortyzacyjną.
Degresywna metoda amortyzacji pozwala na szybsze odpisanie w koszty wartości środków trwałych w pierwszych latach amortyzacji.
Przy amortyzacji środka trwałego metodą degresywną przewidzianą dla składników zaliczonych do grup 3-6 i 8 KŚT oraz środków transportu, z wyłączeniem samochodów osobowych, odpisów amortyzacyjnych dokonuje się w specyficzny sposób określony w art. 22k ust. 1 updof i art. 16k ust. 1 updop. Polega on na tym, że przy zastosowaniu stawki podanej w Wykazie stawek amortyzacyjnych (zwanym dalej także Wykazem) podwyższonej o współczynnik nie wyższy niż 2,0, podatnik ustala odpisy:
- w pierwszym roku używania środka trwałego - od jego wartości początkowej,
- w latach następnych - od jego wartości początkowej pomniejszonej o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne, ustalonej na początek kolejnych lat jego używania.
Poczynając od roku podatkowego, w którym roczna kwota amortyzacji miałaby być niższa od rocznej kwoty amortyzacji obliczonej przy zastosowaniu stawek amortyzacyjnych określonych w Wykazie, podatnicy dokonują dalszych odpisów amortyzacyjnych metodą liniową określoną w art. 22i updof i art. 16i updop.
O tym, czy zastosować degresywną metodę amortyzacji, podatnik musi samodzielnie zdecydować przed rozpoczęciem amortyzacji danego środka trwałego (art. 22h ust. 2 updof i art. 16h ust. 2 updop).
2.1. Przejście z metody degresywnej na metodę liniową
Przejście z metody degresywnej na metodę liniową ma miejsce zawsze z początkiem roku podatkowego. Dlatego przed rozpoczęciem roku podatkowego należy pamiętać, aby porównać kwotę odpisów amortyzacyjnych za nadchodzący rok, obliczoną przy zastosowaniu obu metod.
| Przykład
Spółka z o.o. w marcu 2023 r. kupiła, przyjęła do używania oraz ujęła w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych samochód ciężarowy o wartości początkowej 90.000 zł. Postanowiła amortyzować go metodą degresywną, przy zastosowaniu współczynnika 2,0. Dotychczasowa amortyzacja metodą degresywną miała następujący przebieg:
W 2025 r. amortyzacja przy zastosowaniu metody degresywnej wyniosłaby 15.120 zł i byłaby niższa od dokonanej metodą liniową, która wynosi 18.000 zł. Zatem od 1 stycznia 2025 r. spółka była zobowiązana przejść na metodę liniową. |
Przy metodzie liniowej odpisów amortyzacyjnych dokonuje się co do zasady przy zastosowaniu stawek amortyzacyjnych określonych w Wykazie stawek amortyzacyjnych od "wyjściowej" wartości początkowej środka trwałego (niepomniejszonej o dokonane w poprzednich latach odpisy amortyzacyjne). Niemniej jednak w momencie przejścia z metody degresywnej na metodę liniową możliwa jest modyfikacja stawki amortyzacyjnej (w tym obniżenie stawki określonej w Wykazie).
| Metoda degresywna amortyzacji - checklista | ||
| 1 | ustal wartość początkową środka trwałego na podstawie art. 22g updof lub art. 16g updop | |
| 2 | ustal właściwą stawkę amortyzacyjną z Wykazu | |
| 3 | w pierwszym roku amortyzacji dokonuj odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej przy zastosowaniu stawki amortyzacyjnej z Wykazu podwyższonej o wybrany współczynnik, który nie może być wyższy niż 2,0 | |
| 4 | w drugim i kolejnych latach amortyzacji dokonuj odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej pomniejszonej o dokonane w poprzednich latach odpisy amortyzacyjne, nadal stosując stawkę amortyzacyjną z Wykazu podwyższoną o wybrany współczynnik, który nie może być wyższy niż 2,0 | |
| 5 | w roku podatkowym, w którym roczna kwota amortyzacji miałaby być niższa od rocznej kwoty amortyzacji obliczonej przy zastosowaniu stawek amortyzacyjnych określonych w Wykazie, przejdź na metodę liniową i stosuj ją do pełnego zamortyzowania środka trwałego | |
2.2. Obniżenie (podwyższenie) stawki amortyzacyjnej
W odniesieniu do liniowej metody amortyzacji, o której mowa w art. 22i ust. 1 updof i art. 16i ust. 1 updop, ustawodawca przewidział możliwość zmiany podstawowej stawki amortyzacyjnej. Jak wynika z art. 22i ust. 5 updof i art. 16i ust. 5 updop, podatnicy mogą obniżać podane w Wykazie stawki dla poszczególnych środków trwałych. Zmiany stawki dokonuje się począwszy od miesiąca, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, albo od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego.
Przyjmuje się, że "zmiana stawki", o której mowa w powołanych przepisach, to zarówno jej obniżenie, jak i podwyższenie stawki wcześniej obniżonej. Przy czym podwyższenie jest możliwe do wysokości stawki z Wykazu.
Wysokość obniżenia lub podwyższenia stawki amortyzacyjnej dla danego środka trwałego jest dowolna i pozostaje w gestii podatnika (z zastrzeżeniem dotyczącym stawki wynikającej z Wykazu). Organy podatkowe potwierdzają, że podatnicy stosując metodę liniową, mają prawo do obniżenia stawek amortyzacyjnych do dowolnego poziomu (nawet do 0%), przykładem jest interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 29 kwietnia 2024 r., nr 0111-KDIB1-1.4010.110.2024.2.SH.
| Kiedy nie można zmienić stawki? | |||||
| podatnicy PIT | podatnicy CIT | ||||
zmiany stawki, o której mowa w art. 22i ust. 5 updof, nie stosuje się do środków trwałych wykorzystywanych przez podatników w działalności, z której przychody/dochody podlegają:
|
zmiany stawki, o której mowa w art. 16i ust. 5 updop, nie stosuje się do środków trwałych wykorzystywanych przez podatników w działalności, z której dochody podlegają zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym - w okresie korzystania z takiego zwolnienia (art. 16i ust. 8 updop)*) | ||||
|
|||||
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 30 listopada 2021 r., nr 0111-KDWB.4010.69.2021.2.ES potwierdził, że po przejściu z metody degresywnej na metodę liniową możliwe jest obniżenie stawki amortyzacyjnej. Organ podatkowy wskazał: "W przypadku metody degresywnej odpisy amortyzacyjne dokonywane są od corocznie malejącej podstawy (wartości początkowej środka trwałego pomniejszonej o dokonane odpisy amortyzacyjne), jednakże przy zastosowaniu podwyższonych stawek amortyzacyjnych o współczynnik nie wyższy niż 2,0.
Począwszy od roku podatkowego, w którym określona na powyższych zasadach roczna kwota amortyzacji miałaby być niższa od rocznej kwoty amortyzacji obliczonej przy zastosowaniu metody liniowej (wg stawek z Wykazu stawek amortyzacyjnych), dokonuje się dalszych odpisów amortyzacyjnych metodą liniową.
Stwierdzić zatem należy, że Spółka nie może obniżyć stawek amortyzacyjnych stosowanych do środków trwałych amortyzowanych metodą degresywną. Taką możliwość daje zapis art. 16k ust. 1 w związku z art. 16i ust. 5 ww. ustawy (updop - przyp. red.), jednakże dopiero w momencie zastosowania metody określonej w art. 16i ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (amortyzacji liniowej).
Przyjęcie metody degresywnej wyklucza zatem zastosowanie omawianego narzędzia, polegającego na zmianie stawki amortyzacyjnej. Stawka może ulec modyfikacji dopiero w momencie przejścia z metody degresywnej na metodę liniową (w roku, w którym odpis metodą degresywną jest niższy niż w przypadku zastosowania metody liniowej)".
