Przesłanki uznania darowizny za podlegającą odliczeniu

Przesłankami warunkującymi nabycie prawa do skorzystania z odliczenia darowizny na cele działalności pożytku publicznego, jest jej przekazanie na:

• rzecz określonego podmiotu (obdarowanego) oraz
• realizację celu preferowanego przez ustawodawcę.

Spełnienie tych przesłanek należy oceniać, uwzględniając przepisy ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2024 r. poz. 1491 ze zm.), do których odsyłają ustawy podatkowe. Oznacza to, że ważne jest, aby darowizna została przekazana:

a) na cele pożytku publicznego określone w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (tzw. cele szlachetne),

b) m.in. organizacjom, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, realizującym cele pożytku publicznego.

Sfera zadań publicznych stanowiąca działalność pożytku publicznego została określona szeroko. Jej katalog zawiera 41 pozycji i obejmuje zróżnicowane zadania, jak np. w zakresie pomocy społecznej, wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej, działalności na rzecz różnych grup osób (w tym mniejszości narodowych i etnicznych, osób niepełnosprawnych, osób w wielu emerytalnym), upowszechniania kultury fizycznej, turystyki i krajoznawstwa, ratownictwa i ochrony ludności.

Na potrzeby omawianego odliczenia obdarowanymi muszą być określone podmioty, tj.:

1) organizacje pozarządowe; taki status mają osoby prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, w tym fundacje i stowarzyszenia (z wyjątkiem wymienionych w art. 3 ust. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie), które:

• nie są jednostkami sektora finansów publicznych w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych lub przedsiębiorstwami, instytutami badawczymi, bankami i spółkami prawa handlowego będącymi państwowymi lub samorządowymi osobami prawnymi,
• nie działają w celu osiągnięcia zysku,

2) pomioty prowadzące działalność pożytku publicznego, takie jak:

• osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, jeżeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego,
• stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego,
• spółdzielnie socjalne,
• spółki akcyjne i spółki z o.o. oraz kluby sportowe będące spółkami działającymi na podstawie przepisów ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie, które nie działają w celu osiągnięcia zysku oraz przeznaczają całość dochodu na realizację celów statutowych oraz nie przeznaczają zysku do podziału między swoich udziałowców, akcjonariuszy i pracowników.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 17 września 2024 r., nr 0111-KDIB2-1.4010.380.2024.1.AJ potwierdził, że spółka będąca podatnikiem CIT może odliczyć darowizny przekazywane na rzecz stowarzyszenia zrzeszającego emerytów, rencistów i inwalidów, którego celem statutowym jest m.in. integrowanie i aktywizowanie emerytów, rencistów i inwalidów poprzez organizowanie różnych form życia kulturalnego, artystycznego, sportowego i turystycznego. Z kolei w interpretacjach indywidualnych z 19 sierpnia 2024 r., nr 0111-KDIB2-1.4010.230.2024.2 i z 8 grudnia 2021 r., nr 0111-KDIB1-2.4010.442.2021.1.AW Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej zwrócił uwagę, że jeżeli fundacja prowadząca działalność pożytku publicznego jest uznana za organizację pozarządową, to wówczas wsparcie działalności fundacji uprawnia do odliczania darowizn od dochodu. Aby była uznana za taką organizację, nie może prowadzić działalności gospodarczej. Jeżeli fundacja będzie prowadziła działalność statutową i działalność gospodarczą, to nie zostanie spełniony warunek niedziałania w celu osiągnięcia zysku, o którym mowa w art. 3 ust. 2 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Zdaniem organu podatkowego nie zmienia tego fakt, że cały zysk osiągnięty z działalności będzie przeznaczany wyłącznie na realizację działalności statutowej. W takim przypadku darczyńca nie ma prawa do skorzystania z ulgi podatkowej.

Ponadto z uwagi na niespełnienie przesłanki podmiotowej odliczeniu nie podlegają darowizny przekazane podmiotom wskazanym w:

1) art. 3 ust. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, a więc partiom politycznym, europejskim partiom politycznym, związkom zawodowym i organizacjom pracodawców, samorządom zawodowym, fundacjom utworzonym przez partie polityczne, europejskim fundacjom politycznym,

2) art. 26 ust. 5 updof i art. 18 ust. 1a updop, tj.:

• osobom fizycznym,
• osobom prawnym oraz jednostkom organizacyjnym niemającym osobowości prawnej, prowadzącym działalność gospodarczą polegającą na wytwarzaniu wyrobów przemysłu elektronicznego, paliwowego, tytoniowego, spirytusowego, winiarskiego, piwowarskiego, a także pozostałych wyrobów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,5%, oraz wyrobów z metali szlachetnych albo z udziałem tych metali, lub handlu tymi wyrobami.