Pojęcie przychodu w rozumieniu ustawy o PIT

Stosownie do ogólnej definicji wyrażonej w art. 11 ust. 1 updof, przychodami - co do zasady - są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Wartość pieniężną nieodpłatnych świadczeń ustala się w sposób określony w art. 11 ust. 2-2b updof (np. jeżeli przedmiotem świadczeń są zakupione usługi - według ceny ich zakupu).

Ustawodawca nie zdefiniował pojęcia nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak zgodnie z poglądem ugruntowanym w orzecznictwie i doktrynie, dla celów podatku dochodowego za nieodpłatne świadczenia zasadniczo uważa się wszelkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, a także te wszystkie zdarzenia, których skutkiem jest nieodpłatne, tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy. Przysporzenie to może polegać na zwiększeniu majątku lub uniknięciu wydatku, jaki podatnik musiałby ponieść, aby uzyskać określone świadczenie. Jak stwierdził Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 8 lipca 2014 r., sygn. akt K 7/13, za przychód pracownika z tytułu nieodpłatnych świadczeń mogą być uznane świadczenia, które łącznie spełniają następujące przesłanki:

• zostały spełnione za zgodą pracownika (skorzystał z niego w pełni dobrowolnie),
• zostały spełnione w jego interesie (a nie w interesie pracodawcy) i przyniosły mu korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść,
• korzyść ta jest wymierna i przypisana indywidualnemu pracownikowi (nie jest dostępna w sposób ogólny dla wszystkich podmiotów).

Tezy zawarte w tym wyroku, jak i jego uzasadnienie mają zastosowanie również w stosunku do świadczeń dokonywanych na rzecz osób niebędących pracownikami (w tym członków zarządu, menedżerów, itp.). Potwierdzają to organy podatkowe w swoich wyjaśnieniach, podkreślając przy tym, że ustawowe pojęcie nieodpłatnych świadczeń musi być zawsze interpretowane w konkretnym kontekście, a nie w oderwaniu od niego, z pominięciem okoliczności realizacji pewnych uprawnień, zjawisk gospodarczych i zdarzeń prawnych. Tak stwierdził m.in. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 18 kwietnia 2025 r., nr 0114-KDIP3-2.4011.102.2025.1.JM.