Prawo do jednorazowej amortyzacji u podatnika rozpoczynającego działalność gospodarczą

Rozpoczynam prowadzenie samodzielnej działalności gospodarczej w zakresie usług transportowych. W związku z tym planuję zakup samochodu ciężarowego. Jego wartość przekroczy 10.000 zł. Do tej pory nie prowadziłem działalności gospodarczej. Natomiast moja żona od wielu lat prowadzi sklep spożywczy. Czy w tej sytuacji mogę dokonać jednorazowej amortyzacji tego samochodu?

Jeśli w bieżącym roku lub w dwóch latach poprzednich między małżonkami istniała wspólność majątkowa, to w roku rozpoczęcia działalności podatnik nie ma możliwości skorzystania z prawa do jednorazowej amortyzacji.

W opisanej sytuacji jednorazowa amortyzacja samochodu ciężarowego mogłaby być ewentualnie realizowana na podstawie art. 22k ust. 7 updof. Z przepisu tego wynika, że jednorazowej amortyzacji podlegają środki trwałe zaliczane do grupy 3-6 i 8 KŚT oraz środki transportu (grupa 7 KŚT), z wyłączeniem samochodów osobowych. Przy czym mogą z niej korzystać wyłącznie mali podatnicy oraz podatnicy, którzy w danym roku podatkowym rozpoczęli prowadzenie działalności gospodarczej (z pewnymi ograniczeniami określonymi w art. 22k ust. 11 updop, o których mowa w dalszej części wyjaśnienia).

Jednorazowego odpisu można dokonać w roku podatkowym, w którym środek trwały został wprowadzony do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym równowartości kwoty 50.000 euro łącznej wartości jednorazowych odpisów amortyzacyjnych.

Limit jednorazowych odpisów amortyzacyjnych w 2025 r., realizowanych na podstawie art. 22k ust. 7 updof, wynosi 214.000 zł. Przy ustalaniu tego limitu nie uwzględnia się odpisów amortyzacyjnych od nieprzekraczającej 10.000 zł wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, o których mowa w art. 22f ust. 3 updof.

Stosownie do art. 22k ust. 11 updof, do jednorazowej amortyzacji, o której mowa w art. 22k ust. 7 updof, nie ma prawa podatnik rozpoczynający prowadzenie działalności gospodarczej:

• który w roku rozpoczęcia tej działalności, a także w okresie dwóch lat, licząc od końca roku poprzedzającego rok jej rozpoczęcia, prowadził działalność gospodarczą samodzielnie lub jako wspólnik spółki niebędącej osobą prawną,
• jeżeli w roku rozpoczęcia tej działalności, a także w okresie dwóch lat, licząc od końca roku poprzedzającego rok jej rozpoczęcia, małżonek podatnika prowadził działalność gospodarczą samodzielnie lub jako wspólnik spółki niebędącej osobą prawną, a między małżonkami istniała w tym czasie wspólność majątkowa.

Zatem, jeśli w stanie faktycznym, którego dotyczy pytanie, istnieje wspólność majątkowa między małżonkami, to podatnik w pierwszym roku swojej działalności nie może korzystać z jednorazowej amortyzacji. Inaczej jest, w sytuacji gdy małżonkowie mają ustanowioną rozdzielność majątkową. W takim przypadku dla możliwości stosowania jednorazowej amortyzacji bez znaczenia pozostaje fakt, że małżonek podatnika rozpoczynającego działalność również prowadzi lub prowadził działalność gospodarczą.

Dodajmy, że w kolejnych latach podatkowych działalność gospodarcza żony podatnika nie będzie już przeszkodą w stosowaniu jednorazowej amortyzacji. Podatnik może mieć wówczas prawo do jednorazowej amortyzacji środków trwałych wprowadzonych w danym roku do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, jako tzw. mały podatnik. Definicję małego podatnika zawiera art. 5a pkt 20 updof. Małym podatnikiem jest podatnik, u którego wartość przychodu ze sprzedaży (wraz z kwotą należnego podatku od towarów i usług) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 2.000.000 euro. Przeliczenia tej kwoty dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1.000 zł.