Zwolnienie od akcyzy wyrobów energetycznych używanych do celów żeglugi

Zgodnie z art. 32 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku akcyzowym, zwalnia się od akcyzy ze względu na przeznaczenie używane do celów żeglugi, włączając rejsy rybackie, wyroby energetyczne - w przypadkach, o których mowa w art. 32 ust. 3, jeżeli są spełnione warunki, o których mowa w art. 32 ust. 5 pkt 1, 2 i 2a oraz w art. 32 ust. 6, 6e, 12 i 13 ustawy.

Zwolnienia, o którym mowa w art. 32 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy, nie stosuje się w przypadku prywatnych rejsów i prywatnych lotów o charakterze rekreacyjnym, za które uważa się użycie statku lub statku powietrznego przez jego właściciela lub inną osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej, które korzystają z niego na podstawie umowy najmu lub umowy o podobnym charakterze, w celach innych niż gospodarcze, w szczególności innych niż przewóz pasażerów lub towarów albo świadczenie usług za wynagrodzeniem lub usług na rzecz organów publicznych.

Jak stanowi art. 32 ust. 3 ustawy, zwolnienie od akcyzy wyrobów, o których mowa w art. 32 ust. 1 ustawy, stosuje się wyłącznie w przypadku ich:

1) dostarczenia ze składu podatkowego na terytorium kraju do podmiotu zużywającego lub

2) dostarczenia ze składu podatkowego na terytorium kraju do podmiotu pośredniczącego, lub

3) dostarczenia od podmiotu pośredniczącego do podmiotu zużywającego, lub

4) nabycia wewnątrzwspólnotowego przez zarejestrowanego odbiorcę, z wyłączeniem zarejestrowanego odbiorcy posiadającego zezwolenie na jednorazowe nabycie wyrobów akcyzowych jako zarejestrowany odbiorca, w celu zużycia przez niego jako podmiot zużywający, lub

5) nabycia wewnątrzwspólnotowego przez zarejestrowanego odbiorcę, z wyłączeniem zarejestrowanego odbiorcy posiadającego zezwolenie na jednorazowe nabycie wyrobów akcyzowych jako zarejestrowany odbiorca, w celu dostarczenia do podmiotu zużywającego, lub

5a) dostarczenia od zarejestrowanego odbiorcy, z wyłączeniem zarejestrowanego odbiorcy posiadającego zezwolenie na jednorazowe nabycie wyrobów akcyzowych jako zarejestrowany odbiorca, do podmiotu pośredniczącego, w przypadku posiadania przez zarejestrowanego odbiorcę zezwolenia na nabywanie wyrobów energetycznych, o których mowa w art. 32 ust. 1 pkt 2 ustawy, jako zarejestrowany odbiorca oraz zezwolenia na prowadzenie działalności jako podmiot pośredniczący w zakresie tych wyrobów, lub

6) importu przez podmiot pośredniczący, lub

7) importu przez podmiot zużywający, lub

8) zużycia przez podmiot prowadzący skład podatkowy występujący jako podmiot zużywający, lub

9) zużycia przez podmiot pośredniczący występujący jako podmiot zużywający.

1. Warunki konieczne do zastosowania zwolnienia

W świetle art. 32 ust. 5 ustawy, warunkiem zwolnień od akcyzy wyrobów akcyzowych ze względu na ich przeznaczenie jest również:

1) objęcie wyrobów akcyzowych będących przedmiotem zwolnienia zabezpieczeniem akcyzowym lub w przypadku importu - zabezpieczeniem złożonym w trybie stosowanym przy zabezpieczeniu należności celnych na podstawie przepisów prawa celnego.

1a) w przypadku wyrobów energetycznych, o których mowa w art. 32 ust. 1 pkt 3 ustawy, dostarczanych do zbiornika, z którego są zasilane zbiorcze instalacje licznikowe - potwierdzenie odbioru, w sposób określony w art. 46j ust. 3 ustawy, przez podmiot upoważniony do odbioru tych wyrobów i złożenie oświadczenia przez ten podmiot o ich przeznaczeniu uprawniającym do zwolnienia;

2) przemieszczanie wyrobów akcyzowych na podstawie e-DD albo dokumentu zastępującego e-DD oraz zakończenie przemieszczania w sposób, o którym mowa w art. 46b ust. 2, oraz w terminie, o którym mowa w art. 46b ust. 3 ustawy;

2a) w przypadku przemieszczeń, o których mowa w art. 46na ust. 1, 2, 5 i 7 ustawy - sporządzenie i przesłanie do Systemu projektu e-DD w terminach określonych w tych przepisach oraz uzyskanie z Systemu e-DD z nadanym numerem referencyjnym, sprawdzonego pod względem kompletności i prawidłowości danych zawartych w tym dokumencie, zgodnie z art. 46na ust. 8 ustawy.

Stosownie do art. 32 ust. 6 ustawy, warunkiem zwolnień od akcyzy wyrobów akcyzowych ze względu na ich przeznaczenie w przypadkach, o których mowa w art. 32 ust. 3 pkt 1-3 i 5-7, jest dokonanie przez podmiot odbierający, podlegający obowiązkowi rejestracji, zgłoszenia rejestracyjnego na podstawie art. 16 ust. 1 ustawy.

Jak wynika z art. 32 ust. 6e ustawy, warunkiem zwolnienia od akcyzy m.in. wyrobów energetycznych na cele żeglugowe, używanych na:

1) statkach w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o żegludze śródlądowej (Dz. U. z 2025 r. poz. 18),

2) statkach rybackich w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2014 r. o rybołówstwie morskim (Dz. U. z 2025 r. poz. 590),

3) jachtach lub jednostkach pływających w rozumieniu art. 2 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 12 kwietnia 2018 r. o rejestracji jachtów i innych jednostek pływających o długości do 24 m (Dz. U. z 2024 r. poz. 1536)

- jest ich wpisanie do właściwych dla nich rejestrów, o których mowa w tych ustawach, jeżeli przepisy tych ustaw przewidują taki obowiązek.

Zgodnie z art. 32 ust. 12 i 13 ustawy, podmiot zużywający będący osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej nabywającą wyroby akcyzowe zwolnione od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie jest obowiązany do okazania dostarczającemu dowodu osobistego lub innego dokumentu stwierdzającego jego tożsamość, w celu potwierdzenia tożsamości. Natomiast podmiot, który dostarcza wyroby akcyzowe zwolnione od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie podmiotowi zużywającemu będącemu osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej, jest obowiązany odmówić wydania tych wyrobów w przypadku, gdy podmiot zużywający odmawia okazania dowodu osobistego lub innego dokumentu stwierdzającego jego tożsamość lub gdy dane podane przez podmiot zużywający do e-DD albo dokumentu zastępującego e-DD nie zgadzają się z danymi wynikającymi z dowodu osobistego lub innego dokumentu stwierdzającego jego tożsamość.

2. Przemieszczanie wyrobów energetycznych przy użyciu Systemu

Zgodnie z art. 46a pkt 1 ustawy, przemieszczanie wyrobów akcyzowych na terytorium kraju poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy odbywa się z użyciem Systemu EMCS na podstawie e-DD albo dokumentu zastępującego e-DD, jeżeli wyroby akcyzowe objęte zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie, m.in. na cele żeglugowe są przemieszczane:

1) ze składu podatkowego do podmiotu pośredniczącego,

2) od podmiotu pośredniczącego do składu podatkowego, w celu zwrotu,

3) ze składu podatkowego do podmiotu zużywającego,

4) od podmiotu zużywającego do składu podatkowego, w celu zwrotu,

5) od podmiotu pośredniczącego do podmiotu zużywającego,

6) od podmiotu zużywającego do podmiotu pośredniczącego, w celu zwrotu,

7) od zarejestrowanego odbiorcy, o którym mowa w art. 32 ust. 3 pkt 5, do podmiotu zużywającego,

8) od zarejestrowanego odbiorcy, o którym mowa w art. 32 ust. 3 pkt 5a ustawy, do podmiotu pośredniczącego - w przypadku wyrobów energetycznych używanych do celów żeglugi,

9) ze składu podatkowego do podmiotu prowadzącego miejsce niszczenia wyrobów akcyzowych spełniające warunki niszczenia wyrobów na podstawie przepisów odrębnych - w przypadku, gdy wyroby stały się nieprzydatne do zużycia,

10) z miejsca importu do podmiotu pośredniczącego lub podmiotu zużywającego prowadzącego działalność gospodarczą.

Przemieszczanie wyrobów akcyzowych poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy rozpoczyna się z chwilą wyprowadzenia wyrobów akcyzowych ze składu podatkowego lub innego miejsca wysyłki. Natomiast jego zakończenie następuje po odebraniu wyrobów akcyzowych przez podmiot odbierający i przesłaniu do Systemu EMCS raportu odbioru zawierającego kompletne i prawidłowe dane (art. 46b ustawy).

Przemieszczanie wyrobów akcyzowych poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy powinno zostać zakończone w terminie 30 dni od dnia wysłania wyrobów akcyzowych wskazanego w e-DD albo dokumencie zastępującym e-DD.

Zgodnie z art. 46c ustawy, przemieszczanie wyrobów akcyzowych poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy może być rozpoczęte po:

1) przesłaniu do Systemu przez podmiot wysyłający, projektu e-DD i uzyskaniu z Systemu e-DD z nadanym numerem referencyjnym, sprawdzonego pod względem kompletności i prawidłowości danych zawartych w tym dokumencie, albo

2) sporządzeniu przez podmiot wysyłający, dokumentu zastępującego e-DD oraz przekazaniu kopii tego dokumentu właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego.

Dla każdego podmiotu odbierającego, sporządza się jeden projekt e-DD albo dokument zastępujący e-DD.

W przypadku wyrobów akcyzowych objętych zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie z chwilą zweryfikowania projektu e-DD, przed przesłaniem e-DD zgodnie z art. 46g, następuje automatyczne odnotowanie obciążenia zabezpieczenia generalnego podmiotu wysyłającego, kwotą akcyzy albo kwotą akcyzy i opłaty paliwowej albo następuje automatyczne odnotowanie objęcia tych wyrobów zabezpieczeniem ryczałtowym (art. 46f ustawy).

Jeżeli projekt e-DD zawiera prawidłowe i kompletne dane, w Systemie jest mu automatycznie nadawany numer referencyjny, a następnie e-DD jest automatycznie przesyłany do podmiotu wysyłającego, oraz do podmiotu odbierającego, będącego użytkownikiem Systemu (art. 46g ustawy).

3. Potwierdzenie odbioru wyrobów akcyzowych przez uprawnione podmioty

Zgodnie z art. 46i ustawy, w przypadku otrzymania z Systemu informacji o zamiarze przeprowadzenia przez naczelnika urzędu celno-skarbowego kontroli celno-skarbowej odbieranych wyrobów akcyzowych podmiot odbierający, będący użytkownikiem Systemu ma obowiązek przesłania do Systemu powiadomienia o przybyciu wyrobów akcyzowych niezwłocznie po ich przybyciu. Do momentu przeprowadzenia kontroli, podmiot odbierający nie może dokonywać rozładunku tych wyrobów. Podmiot odbierający, będący użytkownikiem Systemu przesyła do Systemu projekt raportu odbioru niezwłocznie po:

1) przeprowadzeniu kontroli odbieranych wyrobów akcyzowych albo

2) odbiorze wyrobów akcyzowych - w przypadku nieotrzymania do momentu odbioru tych wyrobów informacji z Systemu o zamiarze przeprowadzenia kontroli celno-skarbowej odbieranych wyrobów akcyzowych

- nie później jednak niż w terminie 5 dni roboczych, licząc od dnia odbioru tych wyrobów.

Natomiast w myśl art. 46j ust. 2 ustawy, jeżeli naczelnik urzędu celno-skarbowego poinformuje podmiot odbierający, który nie jest użytkownikiem Systemu, o zamiarze przeprowadzenia kontroli celno-skarbowej odbieranych wyrobów akcyzowych objętych zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie, podmiot ten powiadamia poza Systemem tego naczelnika o przybyciu wyrobów akcyzowych niezwłocznie po ich przybyciu. Do momentu przeprowadzenia kontroli nie dokonuje on rozładunku tych wyrobów.

Podmiot odbierający, który nie jest użytkownikiem Systemu, przekazuje potwierdzenie odbioru podmiotowi wysyłającemu, niezwłocznie po: przeprowadzeniu kontroli odbieranych wyrobów akcyzowych albo odbiorze wyrobów akcyzowych - w przypadku nieotrzymania do momentu odbioru tych wyrobów informacji o zamiarze przeprowadzenia kontroli celno--skarbowej odbieranych wyrobów akcyzowych.

Stosownie do art. 46na ust. 1 ustawy, w przypadku przemieszczania objętych zwolnieniem od akcyzy wyrobów energetycznych używanych do celów żeglugi, włączając rejsy rybackie, jeżeli wyroby te są wydawane ze zbiornika na stałe zamontowanego w porcie bezpośrednio podmiotowi zużywającemu do zbiornika na stałe zamontowanego na statku, podmiot wysyłający, sporządza projekt e-DD na podstawie potwierdzenia odbioru i przesyła go do Systemu niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 5 dni, licząc od dnia potwierdzenia odbioru.

Zgodnie z art. 46m ustawy, jeżeli projekt raportu odbioru zawiera kompletne i prawidłowe dane, raport odbioru jest automatycznie przesyłany z Systemu do podmiotu odbierającego, będącego użytkownikiem Systemu EMCS oraz do podmiotu wysyłającego. Natomiast w przypadku, gdy projekt raportu odbioru zawiera niekompletne lub nieprawidłowe dane, informacja o błędach jest automatycznie wysyłana z Systemu do podmiotu odbierającego, będącego użytkownikiem Systemu oraz do podmiotu wysyłającego, w przypadkach, gdy podmiot ten będzie sporządzać raport odbioru.