Wysokości odpisów na ZFŚS i świadczenia urlopowego w 2025 r.

Odpis podstawowy na ZFŚS oraz jego zwiększenia

Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych, dalej Fundusz, tworzą pracodawcy zatrudniający według stanu na dzień 1 stycznia danego roku co najmniej 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty. Pracodawcy zatrudniający według stanu na dzień 1 stycznia danego roku co najmniej 20 i mniej niż 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, tworzą Fundusz na wniosek zakładowej organizacji związkowej. Bez względu na liczbę zatrudnionych pracowników Fundusz tworzą pracodawcy prowadzący działalność w formie jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych. Pozostali pracodawcy tworzą Fundusz fakultatywnie.

Powyższe wynika z art. 3 ust. 1, 1c i 2 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 2024 r. poz. 288), dalej ustawy o Funduszu.

Fundusz tworzy się z corocznego odpisu podstawowego, naliczanego w stosunku do przeciętnej liczby zatrudnionych (art. 5 ust. 1 ustawy o Funduszu). Jego wysokość na jednego zatrudnionego ustala się jako określony procent przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim lub w drugim półroczu roku poprzedniego, jeżeli przeciętne wynagrodzenie z tego okresu stanowiło kwotę wyższą (art. 5 ust. 2 ustawy o Funduszu).

Prezes GUS w obwieszczeniu z dnia 19 lutego 2025 r. ogłosił, że przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej, pomniejszone o potrącone od ubezpieczonych składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe oraz chorobowe, wyniosło w 2024 r. 7.140,52 zł, a w drugim półroczu 2024 r. - 7.262,39 zł.

Wysokość odpisu podstawowego wynosi:

• 37,5% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, o którym mowa wyżej, na jednego zatrudnionego w "normalnych" warunkach, czyli w 2025 r. - 2.723,40 zł (7.262,39 zł x 37,5%),
• 50% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, o którym mowa wyżej, na jednego pracownika wykonującego prace w szczególnych warunkach lub prace o szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów o emeryturach pomostowych, dalej wykonujący prace szczególne, czyli w 2025 r. - 3.631,20 zł (7.262,39 zł x 50%),
• 5%, 6%, 7% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, o którym mowa wyżej, na jednego pracownika młodocianego odpowiednio w pierwszym, drugim, trzecim roku nauki, czyli w 2025 r. odpowiednio:
• 363,12 zł (7.262,39 zł x 5%),
• 435,74 zł (7.262,39 zł x 6%),
• 508,37 zł (7.262,39 zł x 7%).

Wysokość odpisu podstawowego może być zwiększona o 6,25% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, o którym mowa wcześniej, na każdą zatrudnioną osobę, w stosunku do której orzeczono znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności oraz na każdego emeryta i rencistę, w tym także ze zlikwidowanego zakładu pracy uprawnionego do opieki socjalnej, czyli w 2025 r. o 453,90 zł (7.262,39 zł x 6,25%).

Pracodawcy, którzy utworzyli zakładowy żłobek lub klub dziecięcy oraz przeznaczą na ten cel z odpisu podstawowego kwotę odpowiadającą 7,5 punktu procentowego tego odpisu, mogą zwiększyć Fundusz na każdą zatrudnioną osobę o 7,5% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, o którym mowa wcześniej, pod warunkiem przeznaczenia całości tego zwiększenia na prowadzenie żłobka lub klubu dziecięcego, czyli w 2025 r. o 544,68 zł (7.262,39 zł x 7,5%).

Zgodnie z art. 5 ust. 8 ustawy o Funduszu, powyższe zasady ustalania wysokości odpisów i zwiększeń na Fundusz nie mają zastosowania do:

• uczelni publicznych działających na podstawie przepisów o szkolnictwie wyższym i nauce,
• szkół i placówek objętych systemem oświaty w stosunku do nauczycieli podlegających przepisom ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2024 r. poz. 986 ze zm.), dalej ustawy KN.

Zwracamy uwagę! Pracodawca nieprowadzący działalności w formie jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych może dowolnie kształtować wysokość odpisu na Fundusz bądź zrezygnować z jego tworzenia. Dokonuje tego wprowadzając - po uzgodnieniu z zakładową organizacją związkową - w aktach prawa wewnątrzzakładowego stosowne postanowienie w tej sprawie. Pracodawca nieobjęty układem zbiorowym pracy, u którego nie działa zakładowa organizacja związkowa, ewentualne zmiany wysokości odpisu na Fundusz lub postanowienia o jego nietworzeniu przed wprowadzeniem do regulaminu wynagradzania uzgadnia z przedstawicielem wybranym przez pracowników do reprezentowania ich interesów. Tak wynika z art. 4 ustawy o Funduszu.

Ustalenie wysokości świadczenia urlopowego

Pracodawcy spoza sfery budżetowej, zatrudniający według stanu na dzień 1 stycznia danego roku mniej niż 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, mogą tworzyć Fundusz lub mogą wypłacać świadczenie urlopowe (art. 3 ust. 3 ustawy o Funduszu). Jeżeli pracodawca wypłaca pracownikom świadczenie urlopowe, o którym mowa w ustawie o Funduszu, to jego wysokość nie może przekroczyć wysokości odpisu podstawowego, odpowiedniego do rodzaju zatrudnienia pracownika. Ponadto ustala je - z wyłączeniem pracowników młodocianych - proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy pracownika (art. 3 ust. 4 ustawy o Funduszu). Kwota świadczenia urlopowego dla pracownika młodocianego odpowiada wysokości odpisu podstawowego naliczonego w zależności od roku nauki.

W świetle powyższego, wysokość świadczenia urlopowego w 2025 r. (odpowiadającego wysokości odpisu podstawowego na Fundusz) dla pracownika:

• zatrudnionego w "normalnych" warunkach:
• w pełnym wymiarze czasu pracy wynosi 2.723,40 zł,
• np. na 1/2 etatu wynosi 1.361,70 zł,
• wykonującego prace szczególne:
• w pełnym wymiarze czasu pracy wynosi 3.631,20 zł,
• np. na 1/2 etatu wynosi 1.815,60 zł,
• młodocianego wynosi 363,12 zł w pierwszym roku nauki, 435,74 zł w drugim roku nauki, 508,37 zł w trzecim roku nauki.

Zwracamy uwagę! Przepis art. 3 ust. 4 ustawy o Funduszu określa graniczną wysokość świadczenia urlopowego, co oznacza, że pracodawca może ustalić je na poziomie niższym niż odpis podstawowy właściwy dla danego rodzaju zatrudnienia.

Świadczenie urlopowe wypłaca pracodawca raz w roku każdemu pracownikowi korzystającemu w danym roku kalendarzowym z urlopu wypoczynkowego w wymiarze co najmniej 14 kolejnych dni kalendarzowych. Jego wypłata następuje nie później niż w ostatnim dniu poprzedzającym rozpoczęcie urlopu wypoczynkowego.

Odpis na ZFŚS dla nauczycieli

Dla nauczycieli dokonuje się corocznie odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych w wysokości ustalanej jako iloczyn planowanej, przeciętnej w danym roku kalendarzowym, liczby nauczycieli zatrudnionych w pełnym i niepełnym wymiarze zajęć (po przeliczeniu na pełny wymiar zajęć) skorygowanej w końcu roku do faktycznej przeciętnej liczby zatrudnionych nauczycieli (po przeliczeniu na pełny wymiar zajęć) i 110% kwoty bazowej określanej dla nauczycieli corocznie w ustawie budżetowej, obowiązującej w dniu 1 stycznia danego roku. Tak wynika z art. 53 ust. 1 w zw. z art. 30 ust. 3 ustawy KN.

Zgodnie z art. 53 ust. 2 ustawy KN, dla nauczycieli będących emerytami lub rencistami oraz nauczycieli pobierających nauczycielskie świadczenie kompensacyjne dokonuje się odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych w wysokości ustalonej jako iloczyn planowanej, przeciętnej w danym roku kalendarzowym liczby nauczycieli będących emerytami lub rencistami oraz nauczycieli pobierających nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, skorygowanej w końcu danego roku kalendarzowego do faktycznej, przeciętnej liczby tych nauczycieli i 42% kwoty bazowej, o której mowa wyżej, obowiązującej w dniu 1 stycznia danego roku.

Kwota bazowa określona dla nauczycieli w art. 9 ust. 2 ustawy budżetowej na rok 2025 z dnia 9 stycznia 2025 r. (Dz. U. poz. 63), obowiązująca 1 stycznia 2025 r. wynosi 5.434,82 zł.

W związku z powyższym, w 2025 r. odpis na Fundusz:

• dla nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć wynosi 5.978,30 zł (110% z 5.434,82 zł),
• dla nauczycieli będących emerytami lub rencistami oraz nauczycieli pobierających nauczycielskie świadczenie kompensacyjne wynosi 2.282,62 zł (42% z 5.434,82 zł).

Odpisy, o których mowa, łącznie z naliczonymi odpisami podstawowymi na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych na pozostałych pracowników oraz emerytów, rencistów i nauczycieli pobierających nauczycielskie świadczenie kompensacyjne - byłych pracowników, stanowią jeden fundusz w szkole.

Zgodnie z art. 53 ust. 1a ustawy KN, z odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych wypłacane jest nauczycielowi do końca sierpnia każdego roku świadczenie urlopowe w wysokości odpisu podstawowego, o którym mowa w przepisach o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, ustalonego proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy i okresu zatrudnienia nauczyciela w danym roku szkolnym. Okres zatrudnienia w danym roku szkolnym liczy się od 1 września poprzedniego roku kalendarzowego do 31 sierpnia roku bieżącego. W 2025 r. świadczenie urlopowe dla nauczyciela zatrudnionego przez cały rok szkolny w pełnym wymiarze zajęć wynosi 2.723,40 zł.