Opłacanie preferencyjnego ZUS przez osobę będącą wspólnikiem spółki komandytowej i prowadzącą działalność gospodarczą

Wspólnik spółki komandytowej rozpoczął od 1 lutego 2025 r. prowadzenie działalności gospodarczej na podstawie wpisu do CEIDG. Czy mógł on skorzystać z preferencyjnego opłacania składek na ubezpieczenia społeczne?

Osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, ubezpieczeniu wypadkowemu oraz na zasadzie dobrowolności ubezpieczeniu chorobowemu (art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 11 ust. 2, art. 12 ust. 1 ustawy o sus).

Za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność, zgodnie z art. 8 ust. 6 ustawy o sus, uważa się m.in.:

• osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy - Prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych (z wyjątkiem osoby fizycznej, o której mowa w art. 18 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców, tj. korzystającej z ulgi na start),
• wspólnika spółki komandytowej.

Osoba z pytania najpierw była tylko wspólnikiem spółki komandytowej i z tego rodzaju działalności pozarolniczej została zgłoszona do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych. Przypominamy, że wspólnik spółki komandytowej samodzielnie zgłasza się do ubezpieczeń w ZUS jako płatnik składek i jako osoba ubezpieczona, a następnie rozlicza i opłaca za siebie składki ubezpieczeniowe. Zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych dokonuje on z kodem tytułu ubezpieczenia rozpoczynającym się cyframi 05 43.

Dla wspólnika spółki komandytowej podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe na dany rok kalendarzowy. Taka osoba nie może skorzystać z ulgi na start (art. 18 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców), z preferencyjnego opłacania składek na ubezpieczenia społeczne (art. 18a ustawy o sus) ani z małego ZUS plus (art. 18c ustawy o sus).

Rozpoczęcie prowadzenia kolejnego rodzaju pozarolniczej działalności, tj. pozarolniczej działalności gospodarczej na podstawie ustawy - Prawo przedsiębiorców, spowodowało, że osoba z pytania, na mocy powołanego wcześniej art. 9 ust. 3 ustawy o sus, mogła dokonać wyboru rodzaju działalności, z której będzie objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalno-rentowymi. Gdyby tego dokonała, to i tak nie mogłaby skorzystać z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne na preferencyjnych warunkach, o których mowa w art. 18a ustawy o sus. Na mocy tego przepisu, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy - Prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych, w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Nie ma to jednak zastosowania do osób, które:

• prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność,
• wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

W okolicznościach z pytania zaistnieje sytuacja, o której mowa w pierwszym myślniku, uniemożliwiająca skorzystanie z preferencyjnego opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Znajduje to potwierdzenie w interpretacji indywidualnej ZUS z 10 marca 2023 r. (DI/200000/43/213/2023), co prawda dotyczącej wspólnika spółki jawnej, który podejmuje działalność gospodarczą, ale można ją na zasadzie analogii odnieść do omawianego przypadku. 

Czytamy w niej, że: "(...) składek na ubezpieczenia społeczne od zadeklarowanej kwoty, nie niższej jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia nie mogą opłacać osoby, które już prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej prowadziły działalność pozarolniczą m.in. jako wspólnik spółki jawnej. Należy pamiętać, że warunek w tym przepisie dotyczy każdego rodzaju pozarolniczej działalności, o którym mowa w art. 8 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. (...)".

Zwracamy uwagę! Osoba z pytania mogłaby skorzystać z preferencyjnych zasad opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, gdyby:

• w tej samej dacie rozpoczęła prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczą na podstawie ustawy - Prawo przedsiębiorców i jako wspólnik spółki komandytowej lub
• najpierw rozpoczęła prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczą na podstawie ustawy - Prawo przedsiębiorców, a później została wspólnikiem spółki komandytowej.

Jak czytamy w interpretacji indywidualnej ZUS z 7 października 2024 r. (znak DI/200000/43/850/2024), również dotyczącej osoby prowadzącej działalność gospodarczą podejmującej działalność jako wspólnik spółki jawnej: "(...) prawa do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne nie mają osoby, które prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność (art. 18a ust. 2 pkt 1 ustawy). Jednakże przepis art. 18a ust. 1 ustawy ma zastosowanie do osób, które w tej samej dacie lub w różnych datach rozpoczynają prowadzenie pozarolniczej działalności, o której mowa w powołanym powyżej art. 8 ust. 6. Zatem prawo do korzystania z prawa do obniżonej podstawy wymiaru składek (30% minimalnego wynagrodzenia) przysługuje także osobom, które podejmują w okresie korzystania z tego prawa dodatkową działalność nie uprawniającą do obniżonej podstawy wymiaru składek, np. jako wspólnik w spółce jawnej.

Z opisu stanu faktycznego wynika, że Przedsiębiorca rozpoczął działalność gospodarczą 08.01.2024 r., natomiast od 10.09.2024 r. stał się wspólnikiem spółki jawnej. Zatem Przedsiębiorca od momentu uzyskania statusu wspólnika spółki jawnej tj. od dnia 10.09.2024 r. nie utracił prawa do ustalania podstawy wymiaru składek na podstawie art. 18a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. (...)".

Osoba prowadząca pozarolniczą działalność podlega obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu (art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy zdrowotnej). W omawianym przypadku składka na ubezpieczenie zdrowotne jest należna z tytułu bycia wspólnikiem spółki komandytowej i z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej na podstawie przepisów ustawy - Prawo przedsiębiorców.