Wysokość podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przedsiębiorcy będącego wcześniej pracownikiem

Przedsiębiorca od 1 lipca 2024 r. prowadzi działalność gospodarczą, z tytułu której podlega ubezpieczeniom społecznym, w tym chorobowemu. Wcześniej (do 30 czerwca 2024 r.) był zatrudniony na umowę o pracę za wynagrodzeniem określonym w wysokości 9.300 zł. Z działalności składki na ubezpieczenia społeczne opłaca od kwoty wyższej niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego (tj. od 8.000 zł). W lutym 2025 r. przedsiębiorca chorował przez kilka dni. W jaki sposób ZUS ustali podstawę wymiaru zasiłku chorobowego? Czy uwzględni w niej przychód osiągany w ramach stosunku pracy?

Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego ZUS uwzględni tylko przychód z działalności za miesiące poprzedzające niezdolność do pracy, przy czym okres pracowniczego ubezpieczenia chorobowego doliczy do liczby pełnych miesięcy kalendarzowych tego ubezpieczenia (łącznie liczba ta nie może przekraczać 12).

Osobie prowadzącej działalność gospodarczą (dalej przedsiębiorcy), podlegającej z tego tytułu ubezpieczeniu chorobowemu nieprzerwanie ponad 90 dni, w razie niezdolności do pracy z powodu choroby przysługuje zasiłek chorobowy (z zastrzeżeniem art. 2a ustawy zasiłkowej, który pomijamy, gdyż nie dotyczy sytuacji z pytania Czytelnika). Podstawę jego wymiaru ustala się z uwzględnieniem przychodu uzyskanego w okresie nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, w trakcie którego powstała niezdolność do pracy (art. 36 ust. 4 w zw. z art. 48 ust. 2 ustawy zasiłkowej).

Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego przedsiębiorcy, który podlega ubezpieczeniu chorobowemu krócej niż 12 miesięcy kalendarzowych, ZUS ustala na zasadach określonych w art. 48a ustawy zasiłkowej. Zgodnie z ust. 1 tego przepisu, podstawę wymiaru stanowi suma:

• przeciętnej miesięcznej najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu 13,71%, za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia, z których przychód podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku, oraz
• kwoty stanowiącej iloczyn jednej dwunastej przeciętnej kwoty zadeklarowanej jako podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, w części przewyższającej najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu 13,71%, za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia, z których przychód podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku, oraz liczby tych miesięcy.

Jeżeli okres ubezpieczenia chorobowego rozpoczął się po przerwie nieprzekraczającej 30 dni od ustania ubezpieczenia chorobowego z innego tytułu (tu pracowniczego), w liczbie pełnych miesięcy kalendarzowych ubezpieczenia, o której mowa wyżej w drugim myślniku, uwzględnia się również pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia z poprzedniego tytułu. Liczba ta nie może przekraczać łącznie 12. Ponadto przy obliczaniu przeciętnej miesięcznej najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz kwot przewyższających tę najniższą podstawę wymiaru za miesiące, z których przychód podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku (tzw. nadwyżek), przyjmuje się najniższą podstawę wymiaru składek przewidzianą przepisami ustawy o sus dla danego kodu tytułu ubezpieczenia z okresu, z którego podstawa wymiaru zasiłku jest ustalana.

Przedsiębiorca z pytania opłaca składki na ubezpieczenia społeczne od zadeklarowanej kwoty, nie niższej jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek (kod tytułu ubezpieczenia rozpoczynający się cyframi odpowiednio 05 10 lub 05 12). Najniższa podstawa wymiaru składek dla tego kodu ubezpieczania w 2024 r. wynosiła 4.694,40 zł, a w 2025 r. wynosi 5.203,80 zł. Z pytania wynika, że okres ubezpieczenia chorobowego z działalności rozpoczął się bezpośrednio po ustaniu tego ubezpieczenia z tytułu stosunku pracy, zatem ZUS do przeciętnej najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe doliczy kwotę stanowiącą iloczyn 1/12 przeciętnej kwoty przewyższającej tę podstawę i liczby 12.

Przyjmujemy założenia z pytania. Ustalona przez ZUS podstawa wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego przedsiębiorcy w lutym 2025 r. wynosi 6.903,23 zł, zgodnie z wyliczeniem:

• przeciętna miesięczna najniższa podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu 13,71%:
• najniższa podstawa wymiaru składek w okresie od lipca do grudnia 2024 r., po odliczeniu 13,71%: 4.694,40 zł - 643,60 zł = 4.050,80 zł,
• najniższa podstawa wymiaru składek w styczniu 2025 r., po odliczeniu 13,71%: 5.203,80 zł - 713,44 zł = 4.490,36 zł,
• przeciętna najniższa podstawa wymiaru składek w okresie od lipca 2024 r. do stycznia 2025 r.: [(4.050,80 zł x 6 m-cy) + (4.490,36 zł x 1 m-c)] : 7 m-cy = 4.113,59 zł,
• przeciętna kwota przewyższająca miesięczną najniższą podstawę wymiaru składek, po odliczeniu 13,71% (tzw. nadwyżka):
• kwota nadwyżki w okresie od lipca do grudnia 2024 r.: 8.000 zł - 4.694,40 zł = 3.305,60 zł; 3.305,60 zł - 453,20 zł = 2.852,40 zł,
• kwota nadwyżki za styczeń 2025 r.: 8.000 zł - 5.203,80 zł = 2.796,20 zł; 2.796,20 zł - 383,36 zł = 2.412,84 zł,
• przeciętna kwota nadwyżki za miesiące od lipca 2024 r. do stycznia 2025 r.: [(2.852,40 zł x 6 m-cy) + (2.412,84 zł x 1 m-c)] : 7 m-cy = 2.789,61 zł,
• 1/12 przeciętnej kwoty przewyższającej najniższą podstawę wymiaru składek: 2.789,61 zł : 12 = 232,47 zł,
• liczba pełnych kalendarzowych miesięcy ubezpieczenia chorobowego (z uwzględnieniem ubezpieczenia pracowniczego): 12 (7 + 5),
• kwota podstawy wymiaru zasiłku chorobowego: 4.113,59 zł + (232,47 zł x 12) = 6.903,23 zł.