Pobieranie zasiłku opiekuńczego przez pracownika zatrudnionego w dwóch zakładach pracy

Pracownik jest zatrudniony w dwóch zakładach pracy: u pracodawcy A w pełnym wymiarze czasu pracy (od 6⁰⁰ do 14⁰⁰), u pracodawcy B na 1/4 etatu (od 16⁰⁰ do 18⁰⁰). Jego żona świadczy pracę od 7⁰⁰ do 15⁰⁰. Lekarz orzekł konieczność sprawowania przez niego osobistej opieki nad chorym dzieckiem w wieku 4 lat. Czy pracownikowi przysługuje zasiłek opiekuńczy u każdego z pracodawców?

Pracownik ma prawo do zasiłku opiekuńczego u każdego z pracodawców, jeżeli z powodu dojazdów swoich i żony do/z pracy dziecko pozostawałoby bez opieki. W razie gdy taka okoliczność nie ma miejsca, pracownik ma prawo do zasiłku opiekuńczego jedynie u pracodawcy A.

Zasiłek opiekuńczy przysługuje pracownikowi zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad chorym dzieckiem w wieku do 14 lat (art. 32 ust. 1 pkt 2 ustawy zasiłkowej), nie dłużej jednak niż przez okres 60 dni w roku kalendarzowym. Wskazany limit przysługuje bez względu na liczbę dzieci i innych członków rodziny wymagających opieki oraz niezależnie od liczby osób uprawnionych do tego świadczenia (art. 33 ust. 2 ustawy zasiłkowej).

Zasiłek opiekuńczy nie przysługuje, jeżeli poza pracownikiem są inni członkowie rodziny pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym, mogący zapewnić opiekę dziecku, np. małżonek, rodzic dziecka, z wyjątkiem niemającym znaczenia w omawianym przypadku, dlatego go pomijamy (art. 34 ustawy zasiłkowej).

Miesięczna wysokość zasiłku opiekuńczego wynosi 80% podstawy wymiaru i jest on wypłacany za każdy dzień sprawowania osobistej opieki, nie wyłączając dni wolnych od pracy.

Pracownik, występując o wypłatę zasiłku opiekuńczego z tytułu sprawowania osobistej opieki nad chorym dzieckiem, składa wniosek Z-15A (w sytuacji gdy jest zatrudniony u kilku pracodawców - u każdego oddzielnie). W tym dokumencie podaje m.in. godziny pracy swoje oraz matki dziecka, co pozwala stwierdzić, czy godziny te pokrywają się (choćby częściowo). Pracownik jest więc uprawniony do zasiłku opiekuńczego u pracodawcy A, gdyż godziny pracy jego i żony praktycznie w całości się pokrywają. Jeśli zaś chodzi o to świadczenie u pracodawcy B, to odpowiedź wymaga dodatkowych wyjaśnień.

W komentarzu ZUS do ustawy zasiłkowej czytamy, że: "(...) Jeśli oboje rodzice, bądź jedno z nich pracują w systemie pracy zmianowej, zasiłek opiekuńczy przysługuje za okres sprawowania opieki, w którym oboje rodzice pracują na tych samych zmianach, a także na różnych zmianach, jeżeli chore dziecko pozostawałoby bez opieki w wyniku częściowego pokrywania się godzin pracy, wskutek dojazdu lub dojścia do pracy i z pracy. (...)". Powołane wyjaśnienie ZUS można odnieść także do omawianego przypadku, mimo że dotyczy pracowników zatrudnionych w systemie zmianowym. Jak bowiem z niego wynika, prawo do zasiłku opiekuńczego przysługuje również, gdyby dziecko pozostawało bez opieki w czasie przypadającym na dojazd do domu/do pracy jego rodziców (tu pomiędzy godziną 15⁰⁰ a 16⁰⁰, kiedy to ojciec dziecka musiałby wyjść do pracy u pracodawcy B, a z pracy nie wróciłaby jeszcze matka dziecka). Jeśli tak jest faktycznie, naszym zdaniem, pracownik ma też prawo do zasiłku opiekuńczego u pracodawcy B.

Przyjmujemy założenia z pytania oraz zakładamy, że żona pracownika wraca z pracy do domu około godziny 15⁴⁰, a pracownik zwykle udaje się do pracy u pracodawcy B bezpośrednio po zakończeniu pracy u pracodawcy A. Gdyby miał dojechać do pracodawcy B z domu, potrzebowałby na to około 40 minut. Godzina dojazdu matki z pracy pokrywa się z godziną wyjścia ojca do pracy u pracodawcy B i w związku z tym dziecko pozostawałoby w tym czasie bez opieki. Pracownik jest więc uprawniony do zasiłku opiekuńczego zarówno u pracodawcy A, jak i u pracodawcy B.

Gdyby żona pracownika pracowała w pobliżu domu i powrót z pracy zajmował jej około 10-15 minut, to mogłaby ona przejąć opiekę nad chorym dzieckiem zanim pracownik wyjdzie do pracy u pracodawcy B. Wówczas pracownik byłby uprawniony do zasiłku opiekuńczego wyłącznie u pracodawcy A. U pracodawcy B nie miałby takiego uprawnienia, ponieważ w czasie jego pracy byłby domownik - matka dziecka mogący zapewnić opiekę choremu dziecku.