Czy każda osoba współpracująca z młodocianym musi przedstawić informację z Krajowego Rejestru Karnego?
Chcemy zatrudnić młodocianego pracownika w celu przygotowania zawodowego. Czy osoba wyznaczona do opieki nad tym pracownikiem ma obowiązek przedstawić nam informację z Krajowego Rejestru Karnego, zgodnie z przepisami ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich? Czy inni pracownicy, którzy będą mieli styczność z młodocianym, także muszą przedstawić nam taką informację?
Obowiązek przedstawienia informacji z Krajowego Rejestru Karnego (dalej KRK), o której mowa w pytaniu, dotyczy osób, których rzeczywiste obowiązki w ramach stosunku pracy będą związane z edukacją młodocianego. Jeżeli dany pracownik wykonywał takie obowiązki przed 15 lutego 2024 r., w związku z czym został zweryfikowany zgodnie z przepisami obowiązującymi przed tą datą, nie ma obowiązku przedstawienia informacji z KRK. Jeżeli jednak dany pracownik - zatrudniony przed 15 lutego 2024 r. lub później - nie miał wcześniej powierzonych obowiązków związanych z edukacją młodocianych, a obecnie uległo to zmianie, ma obowiązek przedstawić taką informację.
W art. 21 ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich (Dz. U. z 2024 r. poz. 1802), zwanej dalej ustawą, wskazano, jakie obowiązki muszą być spełnione przed nawiązaniem z daną osobą stosunku pracy lub przed dopuszczeniem jej do innej działalności związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich bądź z opieką nad nimi. Taka osoba ma obowiązek przedłożyć pracodawcy lub innemu organizatorowi działalności informację z KRK w zakresie przestępstw określonych: w rozdziale XIX (przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu), w rozdziale XXV (przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności), w art. 189a (handel ludźmi) i art. 207 (znęcanie się) Kodeksu karnego oraz w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2023 r. poz. 1939) lub za odpowiadające tym przestępstwom czyny zabronione określone w przepisach prawa obcego (por. m.in. art. 21 ust. 3 ustawy).
Informacja ta zostaje utrwalona w formie wydruku i załączona do akt osobowych pracownika albo dokumentacji dotyczącej osoby dopuszczonej do działalności związanej m.in. z edukacją małoletnich (por. m.in. art. 21 ust. 9 ustawy).
Zgodnie z wyjaśnieniami Ministerstwa Sprawiedliwości, przepis m.in. art. 21 ustawy dotyczy każdej działalności obejmującej choćby jeden ze wskazanych w nim typów aktywności/kontaktu/zaangażowania/czynności z małoletnimi. Pracodawca lub inny organizator takiej działalności w każdym przypadku powinien przeanalizować jakie obowiązki ma wykonywać dana osoba, przy czym nie ma znaczenia nazwa stanowiska - istotny jest rzeczywisty zakres obowiązków (por. https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/pytania-do-ustawy-o-ochronie-dzieci2).
Przepis art. 21 ustawy w jego obecnym brzmieniu obowiązuje od 15 lutego 2024 r. Przed tą datą nie przewidywał obowiązku przedstawienia informacji z KRK. Zgodnie z wyjaśnieniami Ministerstwa Sprawiedliwości, osoby, które zostały sprawdzone na podstawie przepisów ustawy obowiązujących przed 15 lutego 2024 r., nie muszą być weryfikowane ponownie. Obecnie obowiązujące wymagania dotyczą osób, z którymi są zawierane umowy o pracę lub które są dopuszczane do omawianej działalności od 15 lutego 2024 r. Nie trzeba sprawdzać osób zatrudnionych przed tą datą - chyba że zmienia się ich umowa o pracę lub rodzaj działalności, którą mają prowadzić (por. m.in. https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/ministerstwo-sprawiedliwosci-odpowiada-na-najczesciej-zadawane-pytania-dotyczace-tzw-ustawy-kamilka). Obowiązek uzyskania informacji z KRK przez pracownika, który zajmie się edukacją młodocianego, zależy zatem od tego, czy pracownik ten już wcześniej (oraz od kiedy) wykonywał takie obowiązki. Jeżeli dany pracownik został zatrudniony przed 15 lutego 2024 r. i od tego czasu do zakresu jego obowiązków należy szkolenie młodocianych pracowników, nie musi przedstawiać informacji z KRK. Natomiast w sytuacji, gdy nie miał wcześniej takich obowiązków, to - niezależnie od daty zatrudnienia - musi przedstawić taką informację.
W art. 21 ustawy określono odrębnie obowiązki pracodawcy lub innego organizatora omawianej działalności oraz osoby, z którą ma być nawiązany stosunek pracy lub która ma być dopuszczona do takiej działalności. W ustawie nie określono natomiast trybu postępowania w sytuacji, gdy dana osoba łączy obie te role (np. w ramach prowadzonej przez siebie jednoosobowej działalności gospodarczej szkoli małoletnich). Ministerstwo Sprawiedliwości, udzielając odpowiedzi na pytanie, czy obowiązki wynikające z ustawy dotyczą także np. jednoosobowych gabinetów psychologicznych, stomatologicznych itd., wskazało, że ustawa jednoznacznie tego nie reguluje. W odniesieniu do przewidzianych w ustawie standardów ochrony małoletnich, Ministerstwo przyjęło, że w przypadku jednoosobowej działalność gospodarczej, w ramach której przedsiębiorca ma w danym momencie kontakt tylko z jednym dzieckiem, wprowadzanie takich standardów mijałoby się z celem (https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/ustawa-kamilka-wyjasnienia-i-najczesciej-zadawane-pytania). Wskazano jednak także, że w przypadku, gdy działalność prowadzi tylko jedna osoba, powinna ona ustalić zasady ochrony małoletnich (np. zasady relacji z małoletnimi oraz określoną procedurę postępowania na wypadek, gdy ustali, że małoletni może być lub jest krzywdzony). Taka informacja powinna być udostępniona tak, aby zainteresowany mógł się z nią zapoznać.
