Wysokość podstawy wymiaru zasiłku opiekuńczego po zmianie sposobu wynagradzania

Pracownik zatrudniony od 7 stycznia 2025 r. otrzymywał wynagrodzenie w stałej miesięcznej wysokości oraz zmienną premię miesięczną, która przysługiwała także za czas absencji zasiłkowych. Od 1 czerwca 2025 r. pracownikowi zmieniono stanowisko pracy oraz sposób wynagradzania. Obecnie jego wynagrodzenie składa się ze stawki akordowej oraz miesięcznej premii jakościowej w wysokości 1.000 zł, zmniejszanej proporcjonalnie za czas usprawiedliwionych nieobecności w pracy. W jaki sposób obliczyć podstawę wymiaru zasiłku opiekuńczego, do którego prawo powstało w sierpniu 2025 r.?

Podstawę wymiaru zasiłku opiekuńczego należy obliczyć przyjmując wynagrodzenie wypłacone za okres pełnych miesięcy kalendarzowych zatrudnienia, poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, w tym premie uzyskane przez pracownika za te same miesiące.

Zasiłek opiekuńczy przysługuje pracownikowi zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem lub innym chorym członkiem rodziny (art. 32 ust. 1 ustawy zasiłkowej). Podstawę jego wymiaru ustala się na zasadach określonych dla zasiłku chorobowego (art. 47 ustawy zasiłkowej). Jeśli zatrudnienie pracownika, tak jak w pytaniu, trwa krócej niż 12 miesięcy kalendarzowych, podstawę wymiaru zasiłku opiekuńczego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres pełnych miesięcy kalendarzowych ubezpieczenia (art. 36 ust. 2 ustawy zasiłkowej).

Decydując, czy dany składnik wynagrodzenia należy wliczać do podstawy wymiaru zasiłku opiekuńczego, trzeba wziąć pod uwagę art. 41 ustawy zasiłkowej. W związku z tym, przy ustalaniu tej podstawy nie uwzględnia się składników wynagrodzenia, do których pracownik zachowuje prawo w okresie pobierania tego zasiłku zgodnie z postanowieniami układów zbiorowych pracy lub przepisami o wynagradzaniu, jeżeli są one wypłacane za ten okres. Ponadto składników wynagrodzenia przysługujących w myśl umowy o pracę lub innego aktu, na podstawie którego powstał stosunek pracy, tylko do określonego terminu nie uwzględnia się przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku należnego za okres po tym terminie.

Pracownik z pytania przed zmianą stanowiska pracy otrzymywał premię miesięczną wypłacaną także za okresy absencji zasiłkowych, dlatego nie była wliczana do podstawy wymiaru świadczeń chorobowych. Od 1 czerwca 2025 r. na nowym stanowisku pracy pracownik nie otrzymuje już premii miesięcznej, jednak w jej miejsce przysługuje mu premia jakościowa w stałej miesięcznej wysokości zmniejszana proporcjonalnie za okresy usprawiedliwionych nieobecności w pracy. Oznacza to, że obecnie premia nie jest wypłacana m.in. za dni sprawowania przez pracownika osobistej opieki nad dzieckiem lub chorym członkiem rodziny, a tym samym powinna być wliczana do podstawy wymiaru zasiłku opiekuńczego (po uzupełnieniu). Co jednak istotne, do podstawy wymiaru należy też przyjąć premie miesięczne otrzymywane przez pracownika przed zmianą stanowiska pracy i sposobu wynagradzania. Jeśli bowiem w umowie o pracę lub innym akcie, na podstawie którego powstał stosunek pracy, bądź ewentualnie w przepisach płacowych brak jest wprost zapisu o tym, że premia z poprzedniego stanowiska pracy jest składnikiem wynagrodzenia przysługującym do określonego terminu, powinna ona zostać uwzględniona w podstawie wymiaru przysługującego pracownikowi zasiłku opiekuńczego (por. odpowiedź ZUS z 31 sierpnia 2023 r. na pytanie naszego Wydawnictwa). Przy czym premia miesięczna powinna być uwzględniana w podstawie wymiaru w kwocie faktycznie wypłaconej do czasu aż wynagrodzenie za miesiące, za które była wypłacana będzie wliczane do tej podstawy.

Zwracamy uwagę! Gdyby w okolicznościach z pytania zmiana stanowiska pracy i sposobu wynagradzania wiązała się także ze zmianą wymiaru czasu pracy, wówczas podstawę wymiaru zasiłku opiekuńczego należałoby ustalić w oparciu o art. 40 ustawy zasiłkowej. Podstawę wymiaru stanowiłoby przeciętne miesięczne wynagrodzenie przysługujące po zmianie wymiaru czasu pracy (tu wypłacone za czerwiec i lipiec 2025 r.).

Przyjmujemy założenia z pytania. Podstawę wymiaru zasiłku opiekuńczego przysługującego pracownikowi w sierpniu 2025 r. stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres od lutego do lipca 2025 r., z uwzględnieniem premii miesięcznej (bez uzupełniania) i premii jakościowej (po ewentualnym uzupełnieniu) za te same miesiące.

W powyższym okresie pracownik uzyskał (po pomniejszeniu o składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez pracownika):

Podstawa wymiaru zasiłku opiekuńczego wyniosła 5.465,03 zł, zgodnie z wyliczeniem: (18.983,80 zł + 2.588,70 zł + 9.491,90 zł + 1.725,80 zł) : 6 m-cy. Za każdy dzień opieki pracownik otrzymał zasiłek opiekuńczy w wysokości 145,74 zł, tj. 5.465,03 zł : 30 = 182,17 zł; 182,17 zł x 80% = 145,74 zł.