Wynagrodzenie tzw. powodziowe zwiększy podstawę wymiaru świadczeń chorobowych, z uwzględnieniem opinii ZUS

Pracownik pełnoetatowy wynagradzany stawką godzinową otrzymuje też premię zmniejszaną nieproporcjonalnie za czas usprawiedliwionych nieobecności w pracy. W lipcu 2025 r. przez kilka dni chorował. Do podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego należało wliczyć m.in. wynagrodzenie za wrzesień 2024 r., w którym przez 3 dni chorował i przez 4 dni był nieobecny w pracy w związku z powodzią, oraz za październik 2024 r., w którym przez 4 dni był nieobecny w pracy w związku z powodzią i przez 4 dni korzystał ze zwolnienia od pracy na usuwanie skutków powodzi. W jakiej wysokości należało je wliczyć do podstawy wymiaru?

Wynagrodzenie za miesiąc, w którym wystąpiła absencja w pracy spowodowana powodzią lub usuwaniem skutków powodzi podlega przyjęciu do podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego po uzupełnieniu.

W związku z powodzią na terytorium Polski, która miała miejsce jesienią 2024 r., na mocy ustawy z dnia 16 września 2011 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi (Dz. U. z 2024 r. poz. 654 z późn. zm.), dalej ustawy, pracownikowi:

• będącemu poszkodowanym przysługiwało (w określonym okresie), zwolnienie od pracy, w wymiarze do 20 dni, w celu usuwania skutków powodzi w odniesieniu bezpośrednio do swojego mienia lub mienia osoby spokrewnionej lub niespokrewnionej pozostającej z nim w faktycznym związku, wspólnie zamieszkującej i gospodarującej; w okresie tego zwolnienia od pracy pracownik zachowywał prawo do wynagrodzenia, obliczonego według zasad obowiązujących przy obliczaniu wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego (art. 7a ust. 1 ustawy),
• za czas usprawiedliwionej nieobecności w pracy z powodu faktycznej niemożności świadczenia pracy w związku z powodzią przysługiwało prawo do odpowiedniej części minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów, przez okres nie dłuższy niż 10 dni roboczych wynikających z rozkładu czasu pracy pracownika (art. 8 ust. 1 i 2 ustawy).

Podstawę wymiaru świadczeń chorobowych (wynagrodzenia i zasiłków z ubezpieczeń społecznych) stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone co do zasady za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Jeśli w tym okresie pracownik nie osiągnął wynagrodzenia wskutek nieobecności w pracy z przyczyn usprawiedliwionych, przy ustalaniu tej podstawy:

• wyłącza się wynagrodzenie za miesiące, w których przepracował mniej niż połowę obowiązującego go czasu pracy,
• przyjmuje się, po uzupełnieniu według zasad określonych w art. 37 ust. 2 ustawy zasiłkowej, wynagrodzenie z miesięcy, w których przepracował co najmniej połowę obowiązującego go czasu pracy.

Na podstawie art. 37 ust. 2 ustawy zasiłkowej, jako uzupełnione do podstawy wymiaru świadczenia chorobowego wlicza się więc wynagrodzenie miesięczne:

• określone w umowie o pracę lub w innym akcie, na podstawie którego powstał stosunek pracy, jeżeli przysługuje ono w stałej miesięcznej wysokości; dotyczy to też wynagrodzenia określonego w stawce godzinowej, które traktuje się jak wynagrodzenie stałe (por. komentarz ZUS do ustawy zasiłkowej),
• obliczone przez podzielenie wynagrodzenia osiągniętego za przepracowane dni robocze przez liczbę dni przepracowanych i pomnożenie przez liczbę dni, które ubezpieczony będący pracownikiem był obowiązany przepracować w tym miesiącu, jeżeli pracownik otrzymuje wynagrodzenie zmienne.

Ustawodawca nie wprowadził szczegółowych rozwiązań w przypadku przyjmowania do podstawy wymiaru świadczeń chorobowych wynagrodzenia pracownika, który nie przepracował pełnego miesiąca z powodu usprawiedliwionej nieobecności w pracy w związku z niemożnością świadczenia pracy z powodu powodzi. Jeśli więc pracownik przepracował w tym miesiącu mniej niż połowę obowiązującego go czasu pracy (np. z powodu choroby oraz w związku z niemożnością świadczenia pracy z powodu powodzi), przy ustalaniu podstawy wymiaru świadczenia chorobowego należy wyłączyć wynagrodzenie za ten miesiąc. Natomiast jeżeli mimo ww. usprawiedliwionych nieobecności przepracował co najmniej połowę obowiązującego go czasu pracy, wówczas do podstawy wymiaru należy przyjąć wynagrodzenie miesięczne po uzupełnieniu według zasad określonych w art. 37 ust. 2 ustawy zasiłkowej. Takie stanowisko zajął ZUS w piśmie z 15 listopada 2024 r., stanowiącym odpowiedź na pytanie naszego Wydawnictwa.

W powołanym wyżej piśmie ZUS odniósł się jedynie do kwestii uzupełniania wynagrodzenia, gdy zostało zmniejszone za czas usprawiedliwionej nieobecności w pracy z powodu powodzi (art. 8 ust. 1 i 2 ustawy). Nie wskazał natomiast zasad dokonywania uzupełnienia, gdy w danym miesiącu wystąpiło zwolnienie od pracy w celu usuwania skutków powodzi (art. 7a ust. 1 ustawy). 

Stąd też nasze Wydawnictwo wystąpiło do ZUS z pytaniem, w jaki sposób dokonać uzupełnienia wynagrodzenia w okolicznościach wskazanych przez Czytelnika. W odpowiedzi otrzymanej 30 lipca 2025 r. czytamy, że w przypadku uzupełnienia wynagrodzenia:

• za wrzesień 2024 r., "(...) wynagrodzenie określone w stawce godzinowej należy potraktować jako wynagrodzenie stałe (...)", zatem jako uzupełnione należy przyjąć wynagrodzenie obliczone przez pomnożenie stawki godzinowej (25 zł) przez nominalny wymiar czasu pracy we wrześniu (168 godz.),
• za październik 2024 r., w związku z tym, że: "(...) za 4 dni pracownik otrzymał wynagrodzenie ustalone według zasad obowiązujących przy obliczaniu wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego (na podstawie art. 7a ust. 1 ustawy powodziowej), czyli uwzględniające zarówno stałe jak i zmienne składniki wynagrodzenia (...)", przy uzupełnianiu całość wynagrodzenia za październik 2024 r. (z wyjątkiem premii) należy potraktować jako wynagrodzenie zmienne.

W kolejnych stanowiskach, odpowiednio z 5 i 6 sierpnia 2025 r., ZUS dodatkowo wyjaśnił, że: "(...) Jednym ze składników wynagrodzenia, które otrzymał pracownik (za październik 2024 r. - przyp. red.) było wynagrodzenie na mocy art. 7a ust. 1 ustawy powodziowej, które jest obliczane według zasad obowiązujących przy obliczaniu wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego. Zatem ten składnik wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika należy potraktować jako zmienny składnik wynagrodzenia podlegający uzupełnieniu, co uzasadnia uzupełnienie wynagrodzenia za miesiąc październik w sposób przyjęty dla wynagrodzenia zmiennego (...)".

Pracownik zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy otrzymuje wynagrodzenie określone w stawce godzinowej (25 zł/godz.). Przysługuje mu także premia zmniejszana nieproporcjonalnie za czas usprawiedliwionych nieobecności w pracy. W lipcu 2025 r. pracownik był niezdolny do pracy z powodu choroby i nabył prawo do wynagrodzenia chorobowego. Podstawę jego wymiaru stanowiło przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres od lipca 2024 r. do czerwca 2025 r.

We wrześniu 2024 r. pracownik przez 3 dni chorował i przez 4 dni był nieobecny w pracy w związku z powodzią. Z kolei w październiku 2024 r. przez 4 dni był nieobecny w pracy w związku z powodzią i przez 4 dni korzystał ze zwolnienia od pracy na usuwanie skutków powodzi. Wynagrodzenie za ww. miesiące należało przyjąć do podstawy wymiaru po uzupełnieniu.

Za wrzesień i październik 2024 r. pracownik uzyskał:

Uzupełnione wynagrodzenie, podlegające wliczeniu do podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego (zgodnie ze stanowiskiem ZUS), wyniosło:

• za wrzesień 2024 r. - 3.926,19 zł, tj. 168 godz. do przepracowania we wrześniu x 25 zł = 4.200 zł; 4.200 zł + 350 zł (premia) = 4.550 zł; 4.550 zł - 623,81 zł = 3.926,19 zł,
• za październik 2024 r. - 4.918,33 zł, zgodnie z wyliczeniem:
• (3.000 zł + 747,84 zł + 939,20 zł) : 15 dni przepracowanych = 312,47 zł (stawka dzienna wynagrodzenia),
• 312,47 zł x 23 dni do przepracowania = 7.186,81 zł (wynagrodzenie uzupełnione do pełnego miesiąca),
• 7.186,81 zł - 747,84 zł - 939,20 zł = 5.499,77 zł (wynagrodzenie uzupełnione pomniejszone o wynagrodzenie otrzymane za nieobecności w pracy w związku z powodzią),
• 5.499,77 zł + 200 zł (premia) = 5.699,77 zł; 5.699,77 zł - 781,44 zł = 4.918,33 zł.