Wpływ utworzenia rezerwy na odprawy emerytalne na pozycje bilansu i rachunku zysków i strat

W świetle prawa bilansowego, na podstawie art. 39 ust. 2 pkt 2 ustawy o rachunkowości, jednostki dokonują biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów na świadczenia na rzecz pracowników, w tym m.in. na odprawy emerytalne i odprawy rentowe. Rezerwy na świadczenia pracownicze w postaci biernych rozliczeń międzyokresowych figurują w księgach rachunkowych jako bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów na koncie 64-1 "Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów" (w analityce: Świadczenia emerytalne i podobne), przy czym utworzenie rezerwy następuje w ciężar kosztów podstawowej działalności operacyjnej, tj. konta 49 lub konta zespołu 5.

Saldo Ma konta 64-1 wykazuje się w pasywach bilansu jako rezerwy na zobowiązania w pozycji B.I.2. "Rezerwa na świadczenia emerytalne i podobne" w podziale na długoterminowe i krótkoterminowe. Na saldo tego konta składa się suma rezerw tworzonych co roku z tego tytułu.

Jak wynika z pytania spółka tworzy rezerwę w postaci biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów na świadczenia pracownicze, odnosząc kwotę rezerwy w ciężar konta zespołu 5. Zatem kwota rezerwy nie jest ujmowana w kosztach rodzajowych, tj. na kontach zespołu 4. Tym samym sporządzając rachunek zysków i strat w wariancie porównawczym powinna dokonać korekty tych kosztów. W tym wariancie rachunku zysków i strat wykazuje się bowiem wszystkie poniesione w okresie sprawozdawczym koszty działalności operacyjnej ujęte na kontach kosztów rodzajowych, tj. kontach zespołu 4, przed ich rozliczeniem w czasie. Aby zapewnić współmierność przychodów i kosztów, koszty według rodzajów są korygowane o różnice stanów czynnych i biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów na początek i koniec okresu sprawozdawczego. Korektę tę wykazuje się jako przychody ze znakiem przeciwnym w pozycji A.II. "Zmiana stanu produktów (zwiększenie - wartość dodatnia, zmniejszenie - wartość ujemna)". Kwota ujęta w rachunku zysków i strat jako zmiana stanu produktów uwzględnia jedynie rezerwę dotyczącą bieżącego roku. Dla lepszego zrozumienia zobrazujemy to zagadnienie na przykładzie liczbowym.