Utworzenie rezerwy na straty z tytułu udzielonego poręczenia

Z uwagi na ewentualne zmiany okoliczności towarzyszących podejmowaniu decyzji o ujawnieniu zobowiązania warunkowego jednostka powinna oceniać zobowiązania warunkowe nie rzadziej niż na dzień bilansowy w celu ustalenia, czy wypływ środków stał się prawdopodobny. Jeśli stanie się prawdopodobne, że wypływ środków będzie konieczny w związku z pozycją potraktowaną jako zobowiązanie warunkowe, to tworzy się rezerwę, wykazując ją w księgach i sprawozdaniu finansowym tego okresu, w którym nastąpiła zmiana prawdopodobieństwa (por. pkt 4.18 KSR nr 6), rezerwy związane z udzielonymi poręczeniami wymagają utworzenia wówczas, gdy prawdopodobieństwo możliwego obowiązku wywiązania się z tych poręczeń jest większe niż prawdopodobieństwo jego braku. Podstawą oceny prawdopodobieństwa możliwego obowiązku jest analiza przebiegu wywiązywania się podmiotu, któremu udzielono poręczenia ze zobowiązań objętych poręczeniem (por. pkt 3.11 KSR nr 6).

W myśl art. 35d ust. 1 pkt 1 ustawy o rachunkowości, rezerwy tworzy się m.in. na pewne lub o dużym stopniu prawdopodobieństwa przyszłe zobowiązania, których kwotę można w sposób wiarygodny oszacować, a w szczególności na straty z transakcji gospodarczych w toku, w tym z tytułu udzielonych gwarancji, poręczeń, operacji kredytowych, skutków toczącego się postępowania sądowego. Rezerwy zalicza się odpowiednio do pozostałych kosztów operacyjnych lub kosztów finansowych, zależnie od okoliczności, z którymi przyszłe zobowiązania się wiążą.

Powstanie zobowiązania na które uprzednio utworzono rezerwę, zmniejsza rezerwę (por. art. 35d ust. 3 ww. ustawy). Wykorzystanie rezerwy ujmuje się w księgach zapisem po stronie Wn konta 83-1, w korespondencji ze stroną Ma konta zespołu 2. Niewykorzystane rezerwy, wobec zmniejszenia lub ustania ryzyka uzasadniającego ich utworzenie, zwiększają na dzień, na który okazały się zbędne, odpowiednio pozostałe przychody operacyjne lub przychody finansowe (por. art. 35d ust. 4 ww. ustawy).

Przykład

I. Założenia:

1. Spółka z o.o. zawarła w 2022 r. umowę poręczenia, w której zobowiązała się do spłaty za swojego kontrahenta kredytu w wysokości: 70.000 zł, gdyby ten nie dokonał spłaty w umownym terminie.
2. W 2023 r. sytuacja finansowa kontrahenta pogorszyła się, a spółka utworzyła w księgach rachunkowych rezerwę na przewidywane straty z tytułu udzielonego poręczenia w wysokości: 45.000 zł plus odsetki: 5.000 zł.
3. W 2024 r. spółka otrzymała wezwanie z banku do uregulowania w terminie do 30 czerwca 2024 r. niespłaconej przez kontrahenta części kredytu w wysokości: 37.000 zł plus odsetki: 4.000 zł. Spółka uregulowała zobowiązanie przelewem oraz rozwiązała niewykorzystaną część rezerwy.

II. Dekretacja:

III. Księgowania:

A. Zapisy w księgach 2022 r.

B. Zapisy w księgach 2023 r.

C. Zapisy w księgach 2024 r.