Zasady ogólne rozliczania leasingu zwrotnego
Przepisy ustawy o rachunkowości nie regulują pojęcia leasingu zwrotnego. Nie zawierają również przepisów szczególnych dotyczących ujęcia w księgach rachunkowych operacji związanych z leasingiem. Na podstawie art. 10 ust. 3 ustawy o rachunkowości, w sprawach nieuregulowanych przepisami tej ustawy, przyjmując zasady (politykę) rachunkowości, jednostki mogą stosować Krajowe Standardy Rachunkowości wydane przez Komitet Standardów Rachunkowości. Rozwiązania ewidencyjne odnoszące się do leasingu zawiera Krajowy Standard Rachunkowości nr 5 "Leasing, najem i dzierżawa" (KSR nr 5). Jak wynika z pkt 9.1 tego standardu, na transakcję leasingu zwrotnego składają się - w świetle Kodeksu cywilnego - dwie umowy, tzn.:
1) umowa sprzedaży określonych składników aktywów,
2) umowa oddania składników aktywów w leasing sprzedającemu (tj. korzystającemu) przez nabywcę (tj. finansującego).
Pierwszym etapem transakcji leasingu zwrotnego jest zbycie przedmiotu umowy przez jego dotychczasowego właściciela finansującemu, który następnie - w drugim etapie - oddaje nabyte składniki aktywów do używania na zasadach leasingu operacyjnego lub finansowego korzystającemu, którym jest zbywca. Zazwyczaj przedmiot umowy pozostaje cały czas pod kontrolą zbywcy (jednocześnie korzystającego), zmienia się jedynie podmiot będący właścicielem tych aktywów. Zgodnie z zasadą przewagi treści ekonomicznej nad formą prawną obydwie umowy rozpatrywane są dla celów księgowych łącznie.
Tylko w nielicznych przypadkach, przy transakcji polegającej na sprzedaży środka trwałego i przyjęcia go w leasing, KSR nr 5 odstępuje dla celów rachunkowości od traktowania jej jako leasingu zwrotnego. Jako przykład standard podaje transakcję umowy sprzedaży nieruchomości finansującemu, przewidującą obowiązek odkupu nieruchomości przez korzystającego po zakończeniu okresu umowy leasingu. W takim przypadku korzystający nie zmienia wartości początkowej środków trwałych (np. nieruchomości) stanowiących przedmiot transakcji obejmującej sprzedaż i przyjęcie w leasing finansowy (zwrotny).
