Obowiązek pozyskiwania certyfikatu rezydencji podatkowej - odpowiedź na interpelację poselską
Autorka interpelacji poselskiej nr 10362 wskazała, że obowiązujące przepisy nakładają na polskie podmioty obowiązek poboru 20% zryczałtowanego podatku od wypłacanych wynagrodzeń za usługi wykonywane poza terytorium Polski przez nierezydentów, chyba że uzyskają one certyfikat rezydencji podatkowej od zagranicznego kontrahenta. Jest to proces skomplikowany, czasochłonny i kosztowny, a jego konsekwencją jest ucieczka rozliczeń za granicę i znikomy udział zagranicznych specjalistów w krajowym systemie rozliczeniowym. W związku z tym zadała szereg pytań dotyczących zniesienia obowiązku pozyskiwania certyfikatu rezydencji podatkowej od zagranicznych freelancerów i pracowników zdalnych.
W udzielonej 3 lipca 2025 r. odpowiedzi (nr DD4.054.1.2025) na interpelację Minister Finansów poinformował, że nie jest rozważana obecnie nowelizacja art. 26 updop (oraz odpowiednich przepisów ustawy o PIT), jak również nie jest planowane wprowadzenie innych systemowych rozwiązań skutkujących zniesieniem dokumentowania za pomocą certyfikatu rezydencji miejsca zamieszkania, siedziby lub zarządu przez nierezydentów.
Minister wyjaśnił, że zgodnie z art. 3 ust. 2a updof i art. 3 ust. 2 updop, podatnicy, jeżeli nie mają na terytorium Polski miejsca zamieszkania, siedziby lub zarządu, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów, które osiągają na terytorium Polski.
Jednym z rodzajów takich dochodów (przychodów) są należności wypłacane przez polskie podmioty w zamian za świadczone usługi, niezależnie od miejsca zawarcia umowy i wykonania świadczenia (również jeżeli usługi są wykonywane w całości poza terytorium Polski).
W myśl art. 29 ust. 1 pkt 5 updof i art. 21 ust. 1 pkt 2a updop, podatek dochodowy z tytułu uzyskanych na terytorium Polski przez podatników będących nierezydentami, przychodów z tytułu świadczeń doradczych, księgowych, badania rynku, usług prawnych, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, usług rekrutacji pracowników i pozyskiwania personelu, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze - ustala się w wysokości 20% przychodów. Podmioty dokonujące wypłaty należności z tytułu wymienionych usług są obowiązane jako płatnicy pobierać, w dniu dokonania wypłaty zryczałtowany podatek dochodowy od tych wypłat.
Jednocześnie przepisy ustawy o CIT lub ustawy o PIT regulujące omawianą kwestię stosuje się z uwzględnieniem zawartych przez Polskę umów o unikaniu podwójnego opodatkowania a zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy albo niepobranie podatku zgodnie z taką umową jest możliwe pod warunkiem udokumentowania miejsca zamieszkania, siedziby lub zarządu podatnika dla celów podatkowych uzyskanym od niego certyfikatem rezydencji podatkowej.
Oznacza to, że jeżeli umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania zwalnia dochód z opodatkowania w Polsce lub przewiduje dla danego przychodu obniżoną stawkę podatku dochodowego, to płatnik może zgodnie z tą umową nie pobierać podatku lub zastosować obniżoną stawkę podatku, jednakże pod warunkiem udokumentowania przez nierezydenta jego rezydencji za pomocą certyfikatu rezydencji podatkowej.
Polska posiada około 90 obowiązujących umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Umowy te mają charakter dwustronny, co oznacza, że regulacje w nich zawarte znajdują zastosowanie tylko wobec osób mających miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium państwa, będącego stroną danej umowy. Poszczególne umowy zawierają konkretne rozwiązania w zakresie zwolnienia dochodów z opodatkowania lub opodatkowania ich według wynegocjowanych dwustronnie stawek podatkowych. Co do zasady jednak przewidziane w umowach rozwiązania stanowią preferencyjne opodatkowanie wobec zasad wynikających z krajowych ustaw podatkowych. Polska, poprzez zawarcie umowy jest zobowiązana do zapewnienia opodatkowania dochodów nierezydentów uwzględniającego zawarte w umowie rozwiązania.
W celu ustalenia, która konkretnie umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania znajduje zastosowanie wobec danego podatnika, należy w pierwszej kolejności ustalić, w którym państwie posiada on rezydencję podatkową. Temu natomiast służy przedłożenie przez podatnika certyfikatu rezydencji podatkowej.
Brak przedłożenia certyfikatu rezydencji podatkowej powoduje, że płatnik nie posiada wiedzy, którą umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania należy zastosować. Zatem obowiązany jest do poboru podatku według pełnej stawki podatku wynikającej z ustawy PIT lub ustawy o CIT (20%). Nie oznacza to jednak zatrzymania pełnego podatku w Polsce, gdyż podatnik wciąż ma prawo do opodatkowania zgodnie z przepisami umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, a nadpłacony podatek może odzyskać w drodze procedury stwierdzenia nadpłaty podatku dochodowego przewidzianej w przepisach krajowych.
Ponadto Minister poinformował, że nie jest możliwe przyjęcie innych niż certyfikat rezydencji zasad weryfikacji statusu podatkowego nierezydentów, opartych na bazach danych polskich urzędów skarbowych i ZUS, gdyż sam fakt, że podatnik nie figuruje w tych bazach, nie pozwala ustalić, która umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania znajduje zastosowanie. Dodał jednocześnie, że certyfikat rezydencji podatkowej - poza wskazaniem państwa siedziby danego podatnika - zawiera również inne dane identyfikujące dany podmiot (np. numer identyfikacji podatkowej), które umożliwiają realizację przez administrację podatkową danego państwa obowiązku wymiany międzynarodowej informacji podatkowej, z krajem właściwym dla podatnika.
